กระบองเพชร

กระบองเพชร
	Ferocactus pilosus ต้นกระบองเพชรในเม็กซิโก
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Caryophyllales
วงศ์:	Cactaceae; Juss.
วงศ์ย่อย
	Cactoideae; Maihuenioideae; Opuntioideae; Pereskioideae;

กระบองเพชร เป็นพืชในวงศ์ Cactaceae (Mila sp.) ที่มีแหล่งกำเนิดในทะเลทราย^{[ต้องการอ้างอิง]} ต้นกระบองเพชรสามารถยืนต้นอยู่ได้ แม้อยู่ในทะเลทรายที่แห้งแล้งกันดาร โดยไม่ตาย เพราะนาน ๆ ครั้งหนึ่งจะมีฝนตกจำนวนมาก โดยต้นกระบองเพชรจะเก็บน้ำไว้ในลำต้นเป็นจำนวนมาก มันจะใช้น้ำตลอดระยะเวลาแห้งแล้งที่ยาวนาน และมันจะเปลี่ยนใบเป็นหนามเพื่อลดการคายน้ำแต่คงยังคายน้ำอยู่ ดังนั้นมันจึงสามารถอยู่ในทะเลทรายได้

สรรพคุณทางสมุนไพรของกระบองเพชร สามารถใช้บรรเทาโรคบิดได้ สารสกัดกระบองเพชรช่วยลดอาการเมาค้าง

กระบองเพชรมีชื่ออื่นดังนี้ : โบตั๋น ท้าวพันตา

นิเวศวิทยา

กระบองเพชรมีหลายชนิดที่อยู่ในทะเลทราย แต่บางชนิดอยู่ตามป่าธรรมดาหรือสภาพแวดล้อมทั่วไป กระบองเพชรส่วนใหญ่จะมีตามทะเลทรายมากกว่า ต้นกระบองเพชรที่ ขายทั่วไปที่จะเป็นแบบบอนไซหรือชนิดที่มีขนาดปกติ แบบทั่วไปที่มีขนาดปานกลางเท่ากับต้นจริง กระบองเพชรจะเปลี่ยนใบเป็นหนาม เพื่อลดการคายน้ำแต่คงยังคายน้ำอยู่ เป็นไม้ประดับ

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลักษณะทั่วไป กระบองเพชรเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ลำต้นมีความสูงประมาณ 1 - 12 ฟุต ลำต้นมีสีเขียวหรือเขียวคล้ำ มีขนหรือหนามรอบต้นหรือไม่มีก็ได้แล้วแต่ชนิดพันธุ์ ลักษณะต้นเป็นเหลี่ยมรูปทรงกระบอกรูปทรงกลม หรือแล้วแต่ชนิดพันธุ์ หนามคือส่วนของลำต้นที่ทำหน้าที่แทนใบ หรือบางชนิดก็มีใบแบนกลมหนาใหญ่ อาจมีดอกสีแดง สีเหลือง หรือสีขาว ลักษณะดอกและขนาดดอกขึ้นกับชนิดพันธุ์^{[ต้องการอ้างอิง]}

สายพันธุ์กระบองเพชร

กระบองเพชรมีมากกว่า 127 สกุล และกว่า 2,047 สปีชีส์^[1]

รายชื่อสกุลของกระบองเพชร

พบว่าสกุลของกระบองเพชรมีมากกว่า 127 สกุลโดยมีสกุลต่าง ๆ ดังนี้^[2]

สกุล Acanthocalycium
สกุล Acanthocereus
สกุล Airampoa
สกุล Aporocactus
สกุล Ariocarpus
สกุล Armatocereus
สกุล Arrojadoa
สกุล Arthrocereus
สกุล Bergerocactus Britton & Rose – snakecactus
สกุล Borzicactus Riccob. – borzicactus P
สกุล 'Brasiliopuntia (K. Schum.) A. Berger – Brazilian pricklypear
สกุล Carnegiea Britton & Rose – saguaro
สกุล Cephalocereus Pfeiff. – cephalocereus
สกุล Cereus Mill. – sweetpotato cactus
สกุล Cleistocactus Lem. – cleistocactus
สกุล Consolea Lem. – pricklypear
สกุล Corryocactus Britton & Rose – corryocactus
สกุล Coryphantha (Engelm.) Lem. – beehive cactus
สกุล Cumulopuntia
สกุล Cylindropuntia (Engelm.) Kreuzinger – cholla
สกุล Eccremocactus Britton & Rose – eccremocactus
สกุล Echinocactus Link & Otto – echinocactus
สกุล Echinocereus Engelm. – hedgehog cactus
สกุล Echinomastus Britton & Rose – fishhook cactus
สกุล Echinopsis Zuccagni – echinopsis
สกุล Epiphyllum Haw. – climbing cactus
สกุล Epithelantha F.A.C. Weber ex Britton & Rose – pingpong-ball cactus
สกุล Escobaria Britton & Rose – foxtail cactus
สกุล Ferocactus Britton & Rose – barrel cactus
สกุล Glandulicactus Backeb.
สกุล Grusonia Rchb. ex Britton & Rose – cholla
สกุล Hamatocactus Britton & Rose – hamatocactus
สกุล Harrisia Britton – applecactus
สกุล Hatiora Britton & Rose – hatiora
สกุล Hylocereus (A. Berger) Britton & Rose – nightblooming cactus
สกุล Leptocereus (A. Berger) Britton & Rose – leptocereus
สกุล Lobivia Britton & Rose – lobivia P
สกุล Lophophora J.M. Coult. – lophophora
สกุลs Mammillaria Haw. – globe cactus
สกุล Melocactus Link & Otto – melocactus
สกุล Neolloydia Britton & Rose – neolloydia
สกุล Notocactus (K.M. Schum.) Backeb. & F.M. Knuth – notocactus
สกุล Opuntia Mill. – pricklypear
สกุล Pachycereus (A. Berger) Britton & Rose – pachycereus
สกุล Parodia Speg. – parodia
สกุล Pediocactus Britton & Rose – pincushion cactus
สกุล Peniocereus (A. Berger) Britton & Rose – peniocereus
สกุล Pereskia Mill. – pereskia
สกุล Pilosocereus Byles & Rowley – tree cactus
สกุล Rebutia K. Schum. – rebutia
สกุล Rhipsalis Gaertn. – rhipsalis
สกุล Schlumbergera Lem. – schlumbergera
สกุล Sclerocactus Britton & Rose – fishhook cactus
สกุล Selenicereus (A. Berger) Britton & Rose – moonlight cactus
สกุล Stenocereus (A. Berger) Riccob. – stenocereus
สกุล Thelocactus (K. Schum.) Britton & Rose – thelocactus
สกุล Trichocereus (A. Berger) Riccob. – trichocereus
สกุล Wigginsia D.M. Porter

สารสำคัญที่พบ

สารสกัด กระบองเพชร เข้มข้น สกัดด้วยกรรมวิธี Deioinzed Water Extraction & Spray Drying Process ประกอบด้วยด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายหลายชนิด โดยมีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญได้แก่

กลุ่มสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) ซึ่งสามารถช่วยในการต้านอนุมูลอิสระ
กลุ่มสารโพลีแซคคาไรด์ (Polysaccharides) ช่วยต้านเชื้อไวรัสและช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน

และยังมีใยอาหารชนิดพิเศษช่วยลดไขมันในเลือดและคอเลสเตอรอล

การปลูกเลี้ยง

การปลูกแบ่งเป็น 2 วิธี

การปลูกในกระถางเพื่อประดับภายในอาคารและภายนอกอาคาร ใช้กระถางทรงและขนาดต่างกันแล้วแต่ชนิดพันธุ์ คือตั้งแต่ขนาด 4-10 นิ้ว ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก:ทรายหรือดินร่วน อัตรา 1:1 ผสมดินปลูก การเปลี่ยนกระถางแล้วแต่ความเหมาะสมของชนิดพันธุ์และผู้ปลูก แต่ถ้าจะให้เจริญสวยงามต้องควบคุมเรื่องปุ๋ย และน้ำให้ถูกวิธี
การปลูกในแปลงปลูกเป็นแนวรั้วบ้าน แต่จะต้องเป็นชนิดพันธุ์ ที่ค่อนข้างใหญ่ แข็งแรง ขนาดหลุมปลูก 30 x 30 x 30 เซนติเมตร ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก : ดินร่วน อัตรา 1:3 ผสมดินปลูก

การดูแลรักษา

แสง : ต้องการแสงแดดน้อยในร่ม จนถึงแสงแดดจัดกลางแจ้ง
น้ำ : ต้องการปริมาณน้ำน้อย ทนต่อความแห้งแล้งให้น้ำ 7-10 วัน/ครั้ง หรือแล้วแต่ความเหมาะสม
ดิน : ดินร่วนปนทราย ความชื้นปานกลาง
ปุ๋ย : ควรใส่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก อัตรา 0.5-1 กิโลกรัม/ต้น ใส่ปีละ 5-6 ครั้ง
การขยายพันธุ์ : การใช้เมล็ด และการปักชำ การปักชำเป็นวิธีที่นิยมและได้ผลดี
ศัตรูพืช : ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องศัตรูพืช เพราะเป็นไม้ที่มีความทนทานต่อการทำลายของศัตรูพืชได้ดี
โรค : โรครากเน่า (Sclerotium root rot)
- อาการ : ลำต้นเหี่ยว และแคระแกร็น
- การป้องกัน : ควบคุมการให้น้ำ และความชื้นอย่างเหมาะสม
- การรักษา : ตัดส่วนที่เป็นโรคทิ้งหรือปลูกใหม่^{[ต้องการอ้างอิง]}

ความเชื่อ

การเป็นมงคล คนไทยโบราณเชื่อว่าบ้านใดปลูกต้นกระบองเพชรไว้ประจำบ้านจะทำให้เกิดโชคลาภ เพราะถ้าผู้ใดปลูกต้นกระบองเพชรให้ เกิดดอกได้มากและสวยงามแสดงว่าผู้นั้นจะมีโชคลาภ ดังนั้นคนไทยโบราณถือว่าเป็นไม้เสี่ยงทายยังเชื่ออีกว่ายังสามารถป้องกันศัตรูจากภายนอกได้อีกด้วย เพราะต้นกระบองเพชรมีหนามและความคงทนแข็งแรง ดังนั้นคนไทยโบราณจึงนิยมปลูกตามแนวรั้วบ้าน เพื่อให้เป็นที่กลัวเกรงของศัตรูภายนอกตำแหน่งที่ปลูกและผู้ปลูก เพื่อเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นกระบองเพชรไว้ทางทิศตะวันตก ผู้ปลูกควรปลูกในวันเสาร์ เพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอาคุณทั่วไปให้ปลูกในวันเสาร์^{[ต้องการอ้างอิง]}