Claudio Monteverdi
Claudio Monteverdi (Cremona, kršten 15. 5. 1567. – Venecija, 29. 11. 1643) je bio italijanski kompozitor, orguljaš, violinist i pjevač. Njegovo djelo obilježava prelaz od renesansne ka baroknoj muzici, tako da se njegova djela mogu uvrstiti u oba razdoblja. Bio je jedan od značajnih revolucionara promjene stila u muzici. Posljednji je veliki majstor italijanskog renesansnog madrigala i prvi izraziti operski dramatičar muzičkog baroka. Napisao je jednu od najranijih opera (Orfej) i imao je sreću živjeti u svojoj slavi koja se raširila čitavom Evropom.
Rođen je u Cremoni na sjeveru Italije. Prezime Monteverdi znači Zelena planina na italijanskom. U djetinjstvu je studirao kod Marc'Antonija Ingegnerija koji je bio maestro di cappella katedrale u Kremoni. Monteverdi je prva djela objavio 1582. i 1583. godine, konkretno neke motete i sakralne madrigale, tako da je morao biti čudo od djeteta. U 1587. objavio je svoju prvu knjigu sakralnih madrigala i ubrzo potom gledao je da nađe posao van rodnog grada. Godine 1590. kao vokalist i violinist počinje raditi na dvoru vojvode Vincenza Gonzage u Mantovi, a 1602. postao je dirigent na tom mjestu. Sa vojvodom je išao na putovanja Evropom. Monteverdi se 20. maja 1599. oženio dvorskom pjevačicom Claudijom de Cattaneis koja mu je rodila dva sina, Francesca (1601–1677/78) i Massimiliana (1604–61), te kćer Leonoru (1603). Do četrdesete godine uglavnom je skladao madrigale, ukupno devet knjiga madrigala. Deveta knjiga, objavljena posthumno 1651. sadrži lakše komade odnosno kanconete. Jako je bitno napomenuti da se Monteverdi uvođenjem novog stila u muziku sukobljavao sa pobornicima koji nisu bili za promjene stila. Promjena stila dovela je do stvaranja opere.
Svoju prvu operu Orfej komponovao je 1607. za prigodu karnevala u Mantovi. Orfej je bio veliki uspjeh i to je najstarija opera koja je u kompletu sačuvana do danas. Ovom operom Monteverdi je stvorio muzičku dramu, potpuno nov stil u muzici. Možda najveće Monteverijevo djelo jest Vespro della Beata Vergine (Večernja molitva blažene Djevice) iz 1610. koje je do današnjih dana ostalo kao jedno od najvećih primjera duhovne muzike, a koje odgovara djelima kao što su Missa Papae Marcelli od Palestrine, Mesija od Händela, Muka po Mateju od Bacha i Leçons de ténèbres od Charpentiera. Vespro se pojavio kao istovremeni hit, iz razloga uvođenja novog stila izvođenja.
Mantovu je napustio 1612. nakon smrti vojvode i godinu kasnije postao je glavni muzičar Mletačke Republike, kao i dirigent u Bazilici sv. Marka u Veneciji. Čim je tamo došao, odmah je uveo red među hor i instrumentaliste koji su bili u raspuštenom stanju iz financijskih razloga. Rukovodioci bazilike bili su zadovoljni što imaju tako izvrsnog muzičara jer je muzika tu bila u opadanju od 1609. kad je umro Giovanni Croce. U Veneciji je završio 6, 7. i 8. knjigu madrigala. Monteverdi je u italijansku muziku uveo dotad neviđene novine, kao muzički egzibicionist koji je burno prihvaćen sa svojim šarolikim muzičkim novinama. Svoj novi dramatičan i afektivan stil (tzv. stile concitato) izložio je u predgovoru 8. knjizi madrigala. Monteverdi je nagovjestio pojavu solo kantate najviše u Il combattimento di Tancredi e Clorinda (1624) koja je minijaturna opera po stilu. Ukupno 12 opera koje je napisao u Mantovi uništile su austrijske trupe 1630. godine. Iste godine kuga je opustošila Veneciju, a ove dvije pojave utjecale su vjerovatno na to da se Monteverdi 1632. zaredi za svećenika. Kada je prva operska kuća (San Cassiano) otvorena u Veneciji 1637. Monteverdijev interes za operu opet se probudio i preostalih šest godina svog života komponirao je niz djela, od kojih samo dva su sačuvana.
Posljednjih godina života razbolio se, što ga nije spriječilo da objavi dva nova velika djela, opere Il ritorno d'Ulisse in patria (Povratak Odiseja u domovinu, 1641) i historijsku operu L'incoronazione di Poppea (Krunidba Pompeje, 1642), bazirana na životu rimskog imperatora Nerona. Potonja se smatra vrhuncem Monteverdijevog rada, kojom je položio temelje italijanskoj baroknoj operi. Sadrži tragične, romantične i komične scene (novine u operi), kao što su i likovi u drami prvi put dobili jasne karakteristike. Od opera sačuvane su Orfej, Tužaljka iz opere Arijana, Povratak Odiseja u domovinu i Krunidba Popeje. Utjecaji Monteverdijeva stila protežu se preko venecijanske i rane napuljske operske škole sve do Händela, a naziru se i kod Lullyja, Purcella i mnogih drugih. Umro je u Veneciji 1643. godine.
- English translations of the Fourth Book of Monteverdi's Madrigals (Quarto libro dei madrigali) at http://marshall.charles.googlepages.com
- Lista djela Monteverdija
- Tekstovi madrigala Arhivirano 2006-08-14 na Wayback Machine-u
- MIDI djela Monteverdija
- MIDI b
- Audio
- Ofrej – toccata[mrtav link], najpoznatiji zvuk Monteverdija, midi
- Rođeni 1567.
- Umrli 1643.
- Italijanski katolički svećenici
- Italijanski dirigenti
- Italijanski pjevači
- Italijanski orguljaši
- Italijanski violinisti
- Italijanski kompozitori
- Italijanski operski kompozitori
- Baletni kompozitori
- Klasični kompozitori
- Renesansni kompozitori
- Barokni kompozitori
- Biografije, Mletačka Republika
- Biografije, Cremona
- Biografije, Mantova
- Biografije, Venecija