Abenduaren 27

Abenduaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hirurogeita batgarren eguna da, 362.a bisurteetan. 4 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Ander Barrenetxea Jaiotza: Donostia, 2001 Jean-Baptiste Hiriart-Urruti Jaiotza: Hazparne, 1949 Juan Antonio Zamakola Jaiotza: Dima, 1758 Heriotza: , 1826ko martxoaren 24a Juan Carlos Guerra Jaiotza: Donostia, 1860 Heriotza: Arrasate, 1941eko urriaren 2a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Marlene Dietrich Jaiotza: Rote Insel (en) , 1901 Heriotza: Parisko 8. barrutia, 1992ko maiatzaren 6a Louis Pasteur Jaiotza: Dole, 1822 Heriotza: Castle of Villeneuve-l'Étang (en) eta Marnes-la-Coquette, 1895eko irailaren 28a Gérard Depardieu Jaiotza: Châteauroux, 1948 Jakob Bernoulli Jaiotza: Basilea, 1655 eta 1654 Heriotza: Basilea, 1705eko abuztuaren 16a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 27ko jaiotzak Salman Khan • Georges Gurdjieff • Prince Rupert of the Rhine • Lily Cole • Olivier Blanchard • Stanley William Hayter • Bill Goldberg • Chyna • Adil Rami • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Lourdes Iriondo Jaiotza: Donostia, 1937ko martxoaren 27a Heriotza: Urnieta, 2005 Eneko Arieta Jaiotza: Durango, 1933ko abuztuaren 21a Heriotza: Galdakao, 2004 Joseph Apeztegi Jaiotza: Kanbo, 1881eko maiatzaren 20a Heriotza: Donibane Lohizune, 1950 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Benazir Bhutto Jaiotza: Karatxi, 1953ko ekainaren 21a Heriotza: Benazir Bhutto Hospital (en) , 2007 Carrie Fisher Jaiotza: Burbank, 1956ko urriaren 21a Heriotza: UCLA Ronald Reagan Medical Center, 2016 Frederiko II.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa Jaiotza: Jesi, 1194ko abenduaren 26a eta 1195eko urtarrilaren 2a Heriotza: Fiorentino (en) , 1250 Max Beckmann Jaiotza: Leipzig, 1884ko otsailaren 27a eta 1884ko otsailaren 12a Heriotza: New York, 1950 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 27ko heriotzak Thomas Babington Macaulay, 1st Baron Macaulay • Hoagy Carmichael • Michael Dummett • Vladimir Fock • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Mexikoko bandera 1836 - Mexikok (irudian) Espainiatik bereizi eta independentzia lortu zuen. 1931 - Darwinek HMS Beagle izeneko 235 tonako eta hamar kanoiz hornitutako bergantin sendo eta txikian bidaia hasi zuen. 1934 - Pertsiak Iran izena hartu zuen. 1949 - Herbehereek Ekialdeko India Holandarren burujabetza onartu zuten, gaur egungo Indonesia osatuz. 2008 - Israelek Gaza erasotu zuen, 300 palestinar inguru hilez. + Gertaera gehiago... Egutegia Aurreko eta hurrengo urteetan 2022: Asteartea 2023: Asteazkena 2024: Ostirala 2026: Igandea 2027: Astelehena 2028: Asteazkena Izendegia Santutegia: Fabiola Erromakoa, Joan Ebanjelaria Seaska egutegia: June, Junes, Joanis eta Joane.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1978 – ETAk Jose Maria Arrizabalaga Arcocha zibila hil zuen Ondarroan (Bizkaia).

Mundua

• 1521 – Zwickauko profetak Wittenbergera heldu ziren eta apokalipsia predikatzeari ekin zioten.
• 1831 – Darwinek HMS Beagle izeneko 235 tonako eta hamar kanoiz hornitutako bergantin sendo eta txikian bidaia hasi zuen.
• 2007 – Pakistan: Benazir Bhutto opositore eta lehen ministro ohia hil zuten Rawalpindi udalerrian beste 20 lagunekin batera.
• 2008 – Israelek Gaza erasotu zuen, 300 palestinar inguru hilez.

Arte eta kultura

Mundua

• 1991 – Fried Green Tomatoes filma estreinatu zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1756 – Juan Antonio Iza-Zamakola, euskal idazle, kazetari eta historialaria (h. 1826).
• 1819 – Juan María Gelbentzu, nafar organo-jotzaile eta pianista (h. 1886).
• 1827 – Jazinta Arruti, gipuzkoar bertsolaria (h. 1899).
• 1860 – Juan Carlos Guerra, gipuzkoar historialaria eta legegizona (h. 1941).
• 1876 – Valentin Larrea, gipuzkoar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1970).
• 1907 – André Madré, lapurtar zinema zuzendaria eta Frantziako armadako jenerala (h. 1971).
• 1916 – Dora Serrano, toledoar-nafar militante komunista, Cedillo del Condadon (h. 2013).
• 1917 – Luis Egia, gipuzkoar apaiza, euskal idazlea eta itzultzailea (h. 1984).
• 1924 –
  • Pedro Diez de Ultzurrun, euskal mediku eta idazlea (h. 1994).
  • Luis Maria Retolaza, euskal herritar politikari jeltzalea (h. 2007).
• 1928 – Joaquín Aguinaga, euskal ingeniari industrial eta politikaria (h. 2000).
• 1933 – Ignacio Uribe, bizkaitar futbolari ohia.
• 1938 – Jon Sobrino, euskal jesuita ospetsua, Askapenaren teologiaren bultzatzaile handienetarikoa.
• 1939 – Jesus Maria Muneta, nafar musikagilea.
• 1949 –
  • Kotte Ezenarro, Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorreko 1. presidenteordea eta Hendaiako auzapeza.
  • Jean-Baptiste Hiriart-Urruti, lapurtar matematikaria.
• 1957 – Joseba Pagazaurtundua, ETAk eraildako Andoaingo Udaltzaingoaren burua (h. 2003).
• 1969 – África Baeta, kazetaria eta telebista aurkezlea, Bartzelonan.
• 1973 – Luis Mari Pikabea Zubieta, nafar alpinista (h. 2007).
• 1975 – Izaskun Aranburu, gipuzkoar piraguista ohia, ur lasaietako kayakean aritua.
• 1976 –
  • Asier Antona, bizkaitar politikaria.
  • Montxu Miranda, bizkaitar atleta, pertika jauzian aditua.
• 1979 – Txemi Talledo, bizkaitar futbolaria.
• 1983 – Josu Hernández, nafar abeslaria.
• 1984 –
  • Aneguria, bizkaitar rap abeslaria.
  • Irati Goikoetxea, gipuzkoar idazlea.
  • Sergio Sánchez Pérez, bizkaitar saskibaloi jokalaria.
• 1990 – Maddalen Arzallus, lapurtar bertsolaria.
• 1995 – Sara Zozaya, gipuzkoar konposatzaile, musikari eta abeslaria.
• 2001 – Ander Barrenetxea Muguruza, gipuzkoar futbolaria.

Mundua

• 1350 – Joanes I.a Aragoikoa, Aragoiko erregea (h. 1396).
• 1459 – Joan I.a Alberto, Poloniako erregea (j. 1501).
• 1571 – Johannes Kepler, alemaniar matematikari eta astronomoa (h. 1630).
• 1654 – Jakob Bernoulli, suitzar matematikari eta zientzialaria (h. 1705).
• 1755 – Antonio Saxoniakoa, Saxoniako erregea (h. 1837).
• 1761 – Michael Andreas Barclay de Tolly, errusiar mariskala (h. 1818).
• 1794 – Christian Albrecht Bluhme, Danimarkako lehen ministroa (h. 1866).
• 1797 –
  • Mirza Ghalib, Mogol Inperioaren amaierako urdu hizkuntzaz eta persierazko poeta (h. 1869).
  • Manuela Sáenz, Simon Bolivarren bikotekidea, Hego Amerikaren askatzaileetako bat (h. 1856).
• 1806 – Ramon Cabrera, kataluniar militar eta politikaria, karlisten buruzagia (h. 1877).
• 1821 – Jane Wilde, iralndar poeta (h. 1896).
• 1822 – Louis Pasteur, frantziar zientzialaria (h. 1895).
• 1829 – Jan Derk Huibers, holandar margolaria, artista grafikoa eta arte irakaslea (h. 1918).
• 1853 – Ruth Ogden, estatubatuar haur literaturako idazlea (h. 1927).
• 1859 - Minda Ramm, norvegiar eleberrigile, itzultzaile eta literatura kritikaria (h. 1924).
• 1867 – Léon Delacroix, Belgikako lehen ministroa (h. 1929).
• 1879 – Sydney Greenstreet, antzerki eta zinemako ingeles aktorea (h. 1954).
• 1888 –
  • Thea von Harbou, alemaniar idazle, aktore, zinemarako gidoilari eta zuzendaria (h. 1954).
  • Tito Schipa, italiar tenorra (h. 1965).
• 1896 –
  • Louis Bromfield, estatubatuar eleberrigilea (h. 1956).
  • Maurice De Waele, belgikar txirrindularia (h. 1952).
  • Carl Zuckmayer, alemaniar antzerkigileaa (h. 1977).
• 1900 – Juan de Orduña, espainiar aktorea eta zinema zuzendaria (h. 1974).
• 1901 – Marlene Dietrich, alemaniar aktore eta abeslaria (h. 1992).
• 1903 – Bogdan Suchodolski, poloniar filosofoa (h. 1992).
• 1907 – Sebastian Haffner, alemaniar kazetaria, idazlea eta historialaria (h. 1999).
• 1909 –
  • Henryk Jabłoński, Poloniako estatuburua (h. 2003).
  • Margit Kalocsai, hungariar gimnasta (h. 2007).
• 1910 – Charles Olson, abangoardiako estatubatuar olerkaria (h. 1970).
• 1911 – Juana Francisca Rubio, espainiar margolaria eta kartelgilea (h. 2008).
• 1915 –
  • Lionel Cooper, hegoafrikar matematikaria (h. 1979).
  • Gyula Zsengellér, hungariar futbolaria (h. 1999).
• 1922 – Juan José Gerardi, guatemalar gotzain katolikoa eta Giza eskubideen defendatzailea (h. 1998).
• 1924 – Jean Bartik, ENIAC konputagailuaren jatorrizko programatzaileetako bat (h. 2011).
• 1925 – Michel Piccoli, frantziar antzerki- eta zinema-antzezle eta ekoizlea (h. 2020).
• 1929 – Lucio Muñoz, espainiar margolaria (h. 1998).
• 1933 – Carlos Álvarez Cruz, espainiar poeta eta hizlaria (h. 2022).
• 1934 – Larisa Latynina, sobietar gimnasta ohia.
• 1936 –
  • José Pérez-Francés, espainiar txirrindularia (h. 2021).
  • Miguel Trovoada, São Tomé eta Príncipeko presidentea.
• 1938 – Rolf Wolfshohl, alemaniar txirrindularia (h. 2024).
• 1941 –
  • Miles Aiken, estatubatuar saskibaloi jokalari eta entrenatzaile ohia.
  • Mike Pinder, ingeles rock musikaria, The Moody Blues taldeko kide sortzailea (h. 2024).
  • Younoussi Touré, Maliko lehen ministroa (h. 2022).
• 1943 –
  • Joan Manuel Serrat, kataluniar egile abeslaria.
  • Peter Sinfield, ingeles olerkari, musikari eta egile abeslaria, King Crimson taldeko kidea (h. 2024).
• 1948 – Gérard Depardieu, frantziar aktorea.
• 1951 – Ernesto Zedillo, Mexikoko presidente ohia.
• 1955 – Miguel Ángel Gallardo, katalan marrazkilaria (h. 2022).
• 1958 – Marc-Édouard Nabe, frantziar idazlea, margolaria eta jazz gitarra-jotzailea.
• 1961 – Guido Westerwelle, alemaniar politikaria (h. 2016).
• 1963 – Gaspar Noé, argentinar zinema zuzendari, gidoilari eta produktorea.
• 1966 – Masahiro Fukuda, japoniar futbolari ohia.
• 1968 – Diego «el Cigala», espainiar flamenko abeslaria.
• 1975 – Aigars Fadejevs, letoniar atleta, ibilketa atletikoko aditua (h. 2024).
• 1977 – Ángel Ortiz, paraguaitar futbolari ohia.
• 1980 – Nadia Anjuman, afganistandar poeta eta kazetaria, bere senarrak eta haren senideek kolpeka hil zutena (h. 2005).
• 1981 – Emilie de Ravin, australiar aktorea.
• 1985 –
  • Daiki Ito, japoniar eski jauzilaria.
  • Verona van de Leur, herbeheretar gimnasta artistiko eta aktore pornografikoa.
  • Telma Monteiro, portugaldar judoka.
• 1986 – Shelly-Ann Fraser-Pryce, jamaikar atleta, 100 metroko lasterketan aditua.
• 1988 –
  • Hera Hilmarsdóttir, islandiar aktorea.
  • David Valero, espainiar mendiko-txirrindularia.
  • Hayley Williams, Paramore poprock taldeko abeslari eta konposatzailea.
  • Hiroki Yamada, japoniar futbolaria.
• 1989 – Fubuki Kuno, japoniar futbolaria.
• 1991 – Sergio Gontán, espainiar futbolaria.
• 1993 – Olivia Cooke, ingeles aktorea.
• 1995 –
  • Timothée Chalamet, estatubatuar-frantziar aktorea.
  • Carlos Cuevas, espainiar aktorea.
• 1999 – Saori Takarada, japoniar futbolaria.
• 2004 – Patricia Arbués, espainiar haur aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1523 – Frantzisko Garai, bizkaitar militar, esploratzaile eta konkistatzailea (j. 1475).
• 1870 - Obdulio Perea, arabar poeta, antzerkigile eta itzultzailea (j. 1836).
• 1921 – Daniel Zuloaga, gipuzkoar margolari eta zeramikaria, Segovian (j. 1852).
• 1927 - Gregorio Urkaregi Otxandiano, Begoña elizateko hargin, obra-eraikitzaile eta kontratista (j. 1869).
• 1929 – Lorenzo Fernandez de Viana, arabar eskultorea (j. 1866).
• 1934 – Mari Cruz Guruzeta, bizkaitar emagina eta Areatzako Emakume Abertzale Batza erakundearen sortzailea (j. 1871).
• 1940 – Ramón Madariaga, bizkaitar politikaria (j. 1868).
• 1953 – Romualdo Galdos, euskal elizgizon eta idazlea (j. 1885).
• 1960 – José Martínez Berasain, nafar politikari karlista eta bankaria (j. 1886).
• 1983 – Mari Karmen Alzueta, euskal irakasle eta hezkuntza-arduraduna (j. 1928).
• 1987 – Julian Ugarte, euskal aktorea (j. 1929).
• 1995 – Norberto Oiarbide, gipuzkoar trikitilaria (j. 1922).
• 2002 – Pedro Berrondo, euskal idazlea, itzultzaile eta apaiza (j. 1919).
• 2004 – Eneko Arieta, euskal herritar futbolaria (j. 1933).
• 2005 – Lourdes Iriondo, euskal kantaria (j. 1937).
• 2009 - Pedro-Martín Balda, nafar artista (j. 1920).
• 2010 – Sabin Intxaurraga, bizkaitar politikaria (j. 1949).

Mundua

• 1585 – Pierre de Ronsard, frantziar poeta (j. 1524).
• 1663 – Kristina Frantziakoa, Frantzia eta Nafarroako infanta eta Savoiako dukesa (j. 1606).
• 1707 – Jean Mabillon, frantziar diplomatiko eta historialari beneditarra (j. 1632).
• 1771 – Henri Pitot, frantziar ingeniaria eta fisikaria (j. 1695).
• 1805 – Isabelle de Charrière, herbeheretar idazle, pentsalari eta musikagilea (j. 1740).
• 1823 – Lluís Domènech i Montaner, kataluniar arkitekto, politikari eta historialaria (j. 1850).
• 1834 – Charles Lamb, britainiar idazlea (j. 1775).
• 1876 – Frederik Paludan-Müller, daniar poeta (j. 1809).
• 1893 – Victor Considerant, frantziar ekintzaile eta idazle sozialista (j. 1808).
• 1894 – Frantzisko II.a Bi Sizilietakoa, Bi Sizilietako erregea (j. 1836).
• 1899 – Louise Bjørnsen, danimarkar idazlea (j. 1824).
• 1918 – Birt Acres, estatubatuar-britainiar argazkilari eta filmen aintzindaria (j. 1854).
• 1919 – Theo de Meester, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1851).
• 1923 – Gustave Eiffel, frantziar arkitekto eta ingeniaria, Eiffel dorrearen sortzailea (j. 1832).
• 1924 – Léon Bakst, errusiar margolari eta eszenatokien eta jantzien diseinatzailea (j. 1866).
• 1933 – Hilana Taarka, seto jatorriko estoniar folk abeslaria (j. 1856).
• 1936 –
  • Hans von Seeckt, alemaniar militarra (j. 1866).
  • Santu Casanova, korsikerazko frantziar idazlea (j. 1850).
• 1938 –
  • Zona Gale, estatubatuar eleberrigile, ipuin-idazle eta dramaturgoa (j. 1874).
  • Osip Mandelstam, errusiar eta sobietar olerkaria (j. 1891).
  • Emile Vandervelde, belgikar estatu-politikaria eta frantsesezko idazlea (j. 1866).
• 1944 –
  • Amy Beach, estatubatuar musikagile eta piano-jolea (j. 1867).
  • Sára Salkaházi, hungariar moja katolikoa, Bigarren Mundu Gerran gutxi gorabehera ehun judu salbatu zituena (j. 1899).
• 1950 – Max Beckmann, alemaniar margolaria (j. 1884).
• 1952 – Mary Engle Pennington, estatubatuar kimikari bakteriologiko, asmatzaile eta hozte-sistemaren injinerua (j. 1872).
• 1953 – Julian Tuwim, poloniar olerkaria (j. 1894).
• 1959 – Alfonso Reyes, mexikar diplomatikoa, idazlea eta literatura-kritikaria (j. 1889).
• 1962 – Olga Preobrajenska, errusiar-frantziar dantzaria (j. 1871).
• 1966 – Ernest Burgess, kanadar jatorriko estatubatuar hiri soziologoa (j. 1886).
• 1972 – Lester Bowles Pearson, Kanadako lehen ministroa eta 1957ko Bakearen Nobel Saria (j. 1897).
• 1974 – Ned Maddrell, Man uharteko arrantzalea, manxera ama hizkuntza izan zuen azken hiztuntzat jotzen dena (j. 1877).
• 1978 –
  • Houari Boumediene, Aljeriako presidentea (j. 1932).
  • Alexandre Deulofeu, kataluniar politikaria eta historiaren filosofoa (j. 1903).
• 1979 – Hafizullah Amin, Afganistango estatuburu eta lehen ministroa (j. 1929).
• 1982 – Jack Swigert, estatubatuar astronauta eta militarra, Apollo 13 misioan Houston, arazo bat daukagu esaldi famatua esan zuena (j. 1931).
• 1984 – Andrés Solar, asturierazko idazlea eta asturiar ezker nazionalistako militantea, Surdimientuko egile onenetakotzat joa (j. 1955).
• 1985ean hilik aurkitua – Dian Fossey, estatubatuar zoologoa, gorilei buruz egindako ikerketengatik ezaguna (j. 1932).
• 1986 – Lars-Erik Larsson, suediar musikagilea (j. 1908).
• 1987 – May Balisidya, tanzaniar idazlea (j. 1947).
• 1991 – Hervé Guibert, frantziar argazkilari eta idazlea (j. 1955).
• 1995 –
  • Boris Gnedenko, sobietar matematikaria, probabilitate teorian egin zituen ekarpenengatik ezaguna (j. 1912).
  • Guénrij Kasparián, armeniar xake-jokalaria eta xake-ikasketen sustatzailea (j. 1910).
  • Shura Txerkasski, errusiar piano-jotzailea (j. 1911).
• 1996 – Mary Celine Fasenmyer, estatubatuar matematikaria (j. 1906).
• 1998 – Ricardo Tormo, espainiar moto-pilotua (j. 1952).
• 2002 – George Roy Hill, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1921).
• 2003 –
  • Alan Bates, ingeles aktorea (j. 1934).
  • Juan García Ponce, mexikar idazle, itzultzaile eta arte-kritikaria (j. 1932).
• 2007 –
  • Benazir Bhutto, Pakistango lehen ministroa, atentatuan eraila (j. 1953).
  • Jerzy Kawalerowicz, poloniar zinema-zuzendaria, zinemagile sozialisten lehen belaunaldikoa (j. 1922).
  • Jaan Kross, estoniar idazlea (j. 1920).
• 2008 – Ja'afar Negeri Sembilangoa, Malaysiako erregea eta Negeri Sembilango monarka (j. 1922).
• 2009 – Takashi Takabayashi, japoniar futbolaria (j. 1931).
• 2010 – Luis Mariñas, espainiar kazetari eta telebista aurkezlea (j. 1947).
• 2011 - Helen Frankenthaler, estatubatuar margolari espresionista abstraktua (j. 1928).
• 2012 – Norman Schwarzkopf, estatubatuar jenerala, Golkoko Gerrako nazioarteko gudarosteen komandantea (j. 1934).
• 2015 –
  • Lacy Duarte, uruguaitar artista bisuala (j. 1937).
  • Ellsworth Kelly, estatubatuar pintore eta eskultorea (j. 1923).
• 2016 –
  • Carrie Fisher, estatubatuar aktorea (j. 1956).
  • Hans Tietmeyer, alemaniar ekonomialaria, nazioarteko finantzetako pertsonalitaterik garrantzitsuenetakoa (j. 1931).
  • Ratnasiri Wickremanayake, Sri Lankako lehen ministroa (j. 1933).
• 2017 – Ben Barres, estatubatuar neurobiologoa, Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionalean sartu den lehenengo zientzialari ageriki transexuala (j. 1954).
• 2018 – Miúcha, brasildar abeslaria eta musikagilea (j. 1937).
• 2021 –
  • April Ashley, britainiar modeloa (j. 1935).
  • Jeanine Baude, frantziar idazle, poeta, antzerkigile eta literatura kritikoa (j. 1946).
  • Keri Hulme, zeelandaberritar idazlea (j. 1947).
  • Ángel Norzagaray, antzerkigile, aktore, poeta, irakasle eta zuzendari mexikarra (h. 2021).
• 2022 – Andrzej Iwan, poloniar futbolaria (j. 1959).
• 2023 –
  • Jacques Delors, frantziar ekonomialari eta politikaria, Europako Batzordeko presidentea (j. 1925).
  • Patricia Ferreira, madrildar film-zuzendaria, gidoilaria eta irakaslea (j. 1958).
  • Maria Lainá, emakume poeta greziar aurrerakoia (j. 1947).
• 2024 –
  • Olivia Hussey, ingeles aktorea (j. 1951).
  • Charles Shyer, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari eta ekoizlea (j. 1941).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: June, Junes, Joanis eta Joane.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2800
• Multimedia: 27 December / Q2800

Abenduaren 26 | Urteko egutegi | Abenduaren 28