8 fibberwarie

8 fibberwarie is de 29en daag vaan 't jaor op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

• 421 - Constantius III weurt mèt-keizer vaan 't Wes-Romeins Riek.
• 1238 - De Mongole brenne de Russische stad Vladimir plat.
• 1250 - De slaag bij al-Mansoera, deil vaan de Zevende Kruustoch, begint.
• 1347 - Johannes VI Kantakouzenos en Johannes V Palaiologos beslete de mach te deile. Heimèt kump 'n ind aon de Byzantijnse Börgeroorlog.
• 1575 - De Universiteit vaan Leiden geit ope. De stad heet die gekraoge es beloening veur zienen tegestand in 't Belag vaan Leiden.
• 1587 - Mary Stuart weurt oonthoof.
• 1635 - Frederik Hendrik en Richelieu sjlete ein verdraag dat de Zudelikke Nederlanje tösje hun tweë verdeilt. Wallonië wirt ein deil van Frankriek, net zoa wie ein deil van Wes-Vlaandere. De res kump biej de Repebliek van de Zeve Verenigde Nederlenj. Door de Spaonsen tegestand zal dit plan neet weure oetgeveurd.
• 1807 - De slaag bij Eylau indeg in 'n euverwinning veur Napoleon.
• 1837 - Ein duel tösje Aleksandr Poesjkin en Georges d'Anthès wirt eine eëresjtried besjlech. Poesjkin euverliejt tweë daag later.
• 1838 - De Sjotse gezètteoetgaever James Chalmers presenteert ein systeem van veuroetbetaalde posbezörging, compleet mèt zelfklevende poszegel en sjtempelmachine. Dit zal leije tot de inveuring in ’t Verenigd Keuninkriek van de "penny post".
• 1860 - In Nederlandj vilt 't kabinèt-Rochussen in de Eësjte Kamer euer de aanlègk van nuuj sjpaorwaege. De Senaat wilt dit werk neet euverlaote aan 't bedriefslaeve.
• 1861 - De Geconfedereerde Sjtate van Amerika, eine groep van zudelikke aafgesjeije Amerikaanse sjtate, wirt gesjtich.
• 1887 - De Dawes Act trejt in de Vereinegde Staote in wèrking. Heidoor kin Indiaans land aon individu's weure verkoch.
• 1904 - 't Koloniaol leger begint in d'n Atjehoorlog 'n offensief tege de Gayo's en de Bataks, wat zier bleujeteg zal verloupe.
• 1915 - De umstrejje, meh vernuiende film The birth of a nation kump in de bioscoop.
• 1931 - Biej 't tweëde zelfsjtendig waereldkampioensjap ieshockey prolongeert Canada de waereldtitel door ouch de lètste wedsjtried in de finalerunj - taenge de Verenigde Sjtate - winnend aaf te sjlute: 2-0.
• 1942 - Twiede Wereldoorlog: Japan vèlt Singapore in.
• 1943 - 't Sjtil Oceaan-eilandj Guadalcanal wirt entelik door de Amerikane op de Japanners veroaverd.
• 1945 - Twiede Wereldoorlog: De Vereinegde Staote en Canada beginne Opération Véritable, gemeind um de weskant vaan de Rijn in han te kriege.
• 1947 - Jan van der Hoorn wint de negende Èlfsteidetoch.
• 1950 - In de DDR weurt de Stasi opgeriech.
• 1952 - Elizabeth II weurt tot keuningin gekroend.
• 1955 - Malenkov treujt aaf es premier van de Sovjet-Unie en wirt opgevolg door Nikolaj Boelganin.
• 1962 - In Paries vint 't bloodbad vaan Charonne plaots: op instigatie vaan d'n awwe nazi Maurice Papon sjut de pelitie nege vakboondsleie doed.
• 1963 - John F. Kennedy verbeit handel mèt en reize nao Cuba.
• 1968 - Bloodbad vaan Orangeburg: zwarte studente die tege segregatie protestere weure aongevalle; drei of veer vaan hun koume um.
• 1971 - Zuid-Vietnamese tróppe beginne 'n operatie op Laotiaans groondgebeed um de Ho CHi Minroute aof te snije.
• 1971 - De Nasdaq geit van sjtart.
• 1980 - Amerikaanse weitesjappers prizzentere de óntdèkking van Aegyptophitecus zeuxis, de de lèste gemeine veurawwer vaan Minsape en klein ape vaan d'n Awwe Wereld dae 30 miljoen jaor geleje haet gelaef.
• 2005 - Keuningin Beatrix vaan de Nederlen weurt beneump tot ieredoctor aon de Universiteit vaan Leiden.

Gebore

• 120 - Vettius Valens, Griekse wiskundege en astronoom
• 412 - Proclus, Griekse wiskundege en filosoof
• 1191 - Jaroslav II vaan Vladimir
• 1291 - Alfons IV vaan Portugal
• 1405 - Constantijn VI Palaiologos, keizer vaan 't Byzantijns Riek
• 1552 - Agrippa d'Aubigné, Fransen diechter en militair
• 1591 - Guernicco, Italiaanse sjèlder
• 1700 - Daniel Bernouilli, Nederlands-Zwitserse wiskundege en natuurkundege
• 1720 - Sakuramachi, keizer vaan Japan
• 1741 - André Grétry, Zuid-Nederlandse componis en organis
• 1762 - Gia Long, keizer vaan Vietnam
• 1810 - Norbert Burgmüller, Duutsje componist
• 1810 - Eliphas Levi, Franse filosoof, occultist en vriejmetselaer
• 1828 - Jules Verne, Franse sjriever
• 1830 - Abdülaziz vaan 't Osmaans Riek
• 1834 - Dmitri Mendelejev, Russische sjeikundege
• 1878 - Willem Hesselink, Nederlandse voetballer
• 1883 - Joseph Schumpeter, Tsjecho-Slowaaksen econoom
• 1889 - Siegfried Kracauer, Duutsje sjriever, journalis, socioloog, cultuurcriticus en filmtheoreticus
• 1925 - Jack Lemmon, Amerikaanse filmacteur
• 1926 - Neil Cassady, Amerikaanse sjriever en diechter
• 1927 - Dan Van Severen, Belzje kunssjilder
• 1931 - James Dean, Amerikaansen acteur
• 1932 - John Williams, Amerikaanse pianis, componis en dirizjènt
• 1933 - Elly Ameling, Nederlandse sopraon
• 1941 - Nick Nolte, Amerikaanse filmacteur en producer
• 1942 - Robert Klein, Amerikaanse cabaretier
• 1946 - Ivan Heylen, Belzje zenger en journalis
• 1954 - Roger van Boxtel, Nederlandse politicus en besjtuursveurzitter van zörgverzekeraer Menzis
• 1959 - Mauricio Macri, Argentijnse politicus
• 1960 - Benigno Aquino III, Filipijnse politicus
• 1966 - Hristo Stoitsjkov, Bulgaarse voetballer en trainer

Gesjtorve

• 1135 - Elvira vaan Castilië (ca. 34)
• 1204 - Alexios IV Angelos, keizer vaan 't Byzanijns Riek (ca. 22)
• 1265 - Hulagu Khan, Mongoolsen hierser (46)
• 1296 - Przemysł II vaan Pole (38)
• 1587 - Mary Stuart, keuningin vaan Sjotland (44)
• 1611 - Jan Huygen van Linschoten, Nederlandjse koupman en óntdèkkingsreiziger (48)
• 1676 - Alexis vaan Rusland (46)
• 1696 - Ivan V vaan Rusland (29)
• 1709 - Giuseppe Torelli, Italiaanse violis en componis (50)
• 1725 - Peter de Groete, keizer vaan Rusland (52)
• 1749 - Jan van Huysum, Nederlandse sjelder (66)
• 1772 - Augusta van Sakse-Gotha (52)
• 1824 - Rhijnvis Feith, Nederlandse sjriever (71)
• 1849 - France Prešeren, Sloveense dichter (48)
• 1887 - Niccolaas Kamperdijk, Nederlandse architec (71)
• 1890 - Herman van Cappelle, Nederlandjse medicus (64)
• 1907 - Ericus Gerhardus Verkade, Nederlandse óngernömmer (71)
• 1936 - Max Liebermann, Duutsje sjilder (88)
• 1942 - Fritz Todt, Duutsje ingenieur en minister in 't Derde Riek (50)
• 1947 - Josephina Bakhita, Soedanees-Italiaanse zuster en heilige (ca. 78)
• 1953 - Marius Cornelis van Houten, Nederlandse militair en museumdirecteur (73)
• 1957 - Walther Bothe, Duitse natuurkundege (Nobelpries in de Natuurkunde 1954) (66)
• 1975 - Robert Robinson, Britse chemicus (88)
• 1987 - Hendrik Koekoek, Nederlandse politicus (Boerenpartij) (74)
• 1990 - Del Shannon, Amerikaanse popmuzikant (55)
• 1999 - Iris Murdoch, Iers-Britse sjriefster (79)
• 2011 - Marie-Rose Morel, Belzje politica (Vlaams Belang) (38)
• 2014 - Els Borst, Nederlandse politica (81)
• 2017 - Peter Mansfield, Britse natuurkundege (Nobelpries in de Geneeskunde 2003) (83)