Xo Şi Min

Xo Şi Min
Xo Şi Min
	vjetn. Hồ Chí Minh
President of Vietnam[d]
	2 sentjabr 1945 — 2 sentjabr 1969
Peşguzaşta	Bảo Đại[d]
Çonişin	Tôn Đức Thắng[d]
Tavallud	19 maj 1890[…]; Kim Liên[d], French Annam[d], French Indochina[d];
Darguzaşt	2 sentjabr 1969[…] (79 sol); Xanoj, North Vietnam[d];
Madfan	Ho Chi Minh Mausoleum[d];
Nom hangomi tavallud	vjetn. Nguyễn Sinh Cung
Padar	Nguyễn Sinh Sắc[d]
Modar	Hoàng Thị Loan[d]
Hizb	Communist Party of Vietnam[d]; French Communist Party[d] (1925); French Section of the Workers' International[d] (1921); Indochinese Communist Party[d] (1945);
Tahsilot	Communist University of the Toilers of the East[d]; Quoc Hoc – Hue High School for the Gifted[d];
E'tiqod	Vietnamese folk religion[d]
Sojadast
Çoizaho
Rutba	general
Nabardho	Çang dar Vьetnam[d]; First Indochina War[d];
	Parvandaho dar Vikianbor
	Osor dar Vikiteka

Xo Şi Min (vjetn. Hồ Chí Minh, cinī: 胡志明, 19 maji soli 1890 — 2 sentjabri 1969) — inqilobgari Vjetnam, xodimi davlatī. Nomi haqiqī — Nguen; taxallusi digar Nguen Aj Kuok (vjetnamī. Nguyễn Ái Quốc, 阮愛國, «Nguen-vatandūst»). Az solhoi 1920 inçonib fa'oli Komintern buda, ba Moskva safar karda (avvalin bor soli 1923) va ba maçallai^[5] Ogonjok"-i Osip Mandelştam musohiba medihad. Dar solhoi 1960-um ū bo nomi «Amaki Xo» ma'ruf bud.

Xo Şi Min sarvazir (1946—1955) va prezidenti Vjetnami Şimolī — Çumhuriji Demokratiji Vjetnam (1955—1969) bud.

Ho Şi Min, ki zabonhoi faronsavī, anglisī, cinī, itoliijoī, rusī, vjetnamī va esperantoro medonist. Ba şarofati munosibati ū ba idejai zaboni bajnalmilalī, zaboni esperanto dar Vjetnam xele pahn va inkişof joft: şoironi e'tirofşudai esperanto çoizahoi davlatī megiriftand, radioi bajnalmilaliji Vjetnam bo zaboni esperanto va ƣ. pajdo meşavand.

Zindaginoma

Xo Şi Min dar dehai Kimlien, nohijai Namdan, vilojati Nge An tavallud şudaast. Nomi ū hangomi tavallud — Nguen Şin Kung bud. Tibqi an'anai vjetnamī, peş az doxil şudan ba maktab, ū nomi dujum (nomi rasmī jo «kitob») — Nguyễn Tất Thành — «Nguen muzaffar» girift.^[6]

Soli 1923 bo taklifi Komintern az Poris ba Moskva omad. Ba ū baroi ba IÇŞS safar namudan ba nomi şaxsi digar guvohnoma doda şud. Ba ū lozim omad, ki tavassuti Olmon ba Berlin, az on ço — ba Gamburg, 30 ijuni soli 1923 bo paroxod ba Petrograd va ba'd bo poezd — ba Moskva ojad. «Man xele mexostam, ki Vladimir Leninro bubinam, ammo nasibi man voxūrdan nabud, zero rohbari şūravī allakaj bemori vaznin bud va dere naguzaşta vafot kard.» Nguen Aj Kuok tavonist dar marosimi vido' şirkat kunad.^[7]

Nguen Aj Kuok dar Moskva Universiteti kommunistiji mexnatkaşoni Şarqro xatm kardaast. Faronsa taji solhoi 1858—1984 Vjetnamro zabt namuda, onro ba se muzofoti ma'murī — Koxinxin, Tonkin va Annam çudo kard. Dar ibtidoi sadai XX harakati ozodixohiji millī dar Vjetnam vus'at jofta, ba on sarmojadoroni milliji vatandūst hamroh şudand. Janvari 1919 xodimi barçastai Vjetnam Xo Şi Min ba Konferensijai sulhi Poris memorandum firistoda, talab kard, ki ba xalqho va davlathoi nimçazirai Hinduxitoj istiqlol doda şavad. Soli 1925 ū Çam'ijati çavononi inqilobgarro dar Vjetnam taşkil kard. Baroi peşgirī az habs, ū maçbur şud, ki ba çoi Vjetnam dar Kamboça zindagī kunad. Dar soli 1927 ba hajsi tarçumoni Mixail Borodin (nomi haqiqī Gruzenberg), muşoviri asosiji sijosiji KMI Gomindan kor kardaast. Fevrali 1930 Xo Şi Min Hizbi Kommunistiji Hinduxitojro ta'sis dod, ki on ba harakati millī-ozodixohiji xalqhoi Vjetnam rohbarī menamud. Harakathoi ozodixohonai pajravoni Xo Şi Min dar muzofoti Ngean va Xatini Vjetnam solhoi 1930-31 ba nokomī ducor şuda, muborizai musallahonai onho dar Koxinxin soli 1940 az tarafi faronsaviho berahmona sarkūb gardid.

Soli 1941—1045 Vjetnamro Çopon zabt karda bud. Xo Şi Minro bozdoşt kardand va jakunim solro ū dar zindon siparī kard.

Pas az raftani çoponho az Hinduxitoj Vjetnam hokimijatro ba dasti Hizbi Kommunistiji Hinduxitoj guzaşt. Xo Şi Min avvalin sarvazir (1946—1955) va prezidenti Vjetnami Şimolī — Çumhuriji Demokratiji Vjetnam (1955—1969) bud.

Dar solhoi 1955—1956 hukumati ū islohoti agrariro ba amal ovard. Vaj az Xitoj va Ittihodi Şūravī joriji moddiju harbī girift. Dar soli 1965 ba munosibati bombaboron kardani Vjetnami Şimolī az çonibi IMA Xo Şi Min ba muqobili istilogaron muborizai ozodixohī e'lon karda, az guftuşunid bo IMA dast kaşid.

Vaj soli 1969 dar sinni 80-solagī vafot kard. Ūro dar Xanoj, dar maqbarai majdoni Badin dafn kardand.

Muçassamai jodgorī dar nazdi binoi Maclisi millj dar şahri Xoşimin

Xotira

Ba şarafi vaj pojtaxti Vjetnami Çanubī, sobiq şaxri Sajgon dar soli 1976 ba Xoşimin ivaz karda şud.
Soli 1969 dar Moskva ba jake az majdonho nomi rahbari Vjetnam doda şud va ba'dan dar on ço muçassamai Xo Şi Min guzoşta şud.
Dar soli 1978 jake az kūcahoi Leningrad aslan kūcai Xoşimin (ba iftixori prezident) nomida şud, ammo ba'dtar dar oxiri solhoi 1980, Xoşimin (ba iftixori barodarşahr) nomida şud.
19 maji soli 2010 dar fakultai şarqşinosiji Donişgohi davlatiji Sankt-Peterburg, Instituti Xo Şi Min va muçassamai ū kuşoda şud.^[8]
Dar Uljanovsk ba şarafi ū xijobon nom guzoşta, muçassamai jodgorī guzoşta şud.
Muçassama dar Buenos-Ajresi (Argentina, 2012) niz guzoşta şud^[9]
Boƣi Xo Şi Min (az soli 1960) va cempionati futboli çavonon ba nomi Xo Şi Min dar Santjago Cili mavçud ast.^[10]
Xo Şi Min dar rūi hamai koƣazhoi polimeriji vjetnamiji silsilai oxirin^[11] va incunin puli xotiravī, ki soli 2001 ba munosibati 50-solagiji Bonki Vjetnam barovarda şudaast, tasvir şudaast.
Maktabi maxsusi raqami 251-i şahri Kiev ba nomi ū guzoşta şudaast.

Sarcaşmaho va adabijot

Xo Şi Min. Cidani. Kitobxonai adabijoti Vьetnam. Peşraft, 1979.
Xo Şi Min. Cidani. Xo Şi Min dar borai Xo Şi Min. Naşrijoti adabijoti sijosj, 1990.
Kobelev E.Xo Şi Min. Silsilai «Xajoti odamoni maşxur». M., Gvardijai çavon, 1983.
Afonin S, Kobelev E rafik Xo Şi Min. M.: Politizdat, 1980.
Afonin S., Kobelev E. Suxbatxo dar borai Xo Şi Min. M.: Adabijoti bacagona, 1987.

Adabijot

P. M. Ignatьev . Xo Şi Min // Ukraїnsьka diplomaticna entsiklopedіja : u 2 t. / red. Kol .: L. V. Guberskij (rais) va digaron. — K. : Donişi Ukraina, 2004. — T. 2 : M — I. — 812 bo. — ISBN 966-316-045-4 .
V.Golovcenko . Xo Şi Min // Ensiklopedijai sijosī. Sarmuxarrir: Ju Levenets (rais), Ju Şapoval (conişini rais) va digaron. — Kiev: Naşrijoti parlamentī, 2011. — sah.762 ISBN 978-966-611-818-2

Pajvandho

Go Şi Mіn // Luƣati universalī-ensiklopedija . — 4 namud. — K. : Teka, 2006.
Sovetika.ru — sajt dar borai davroni şūravī . Xo Şi Min — nutkxo va baromadxo
Njat-nam. ru — materialxo dar borai Vьetnam . Mulokotxo bo Xo Şi Min.

Ezoh

↑ Bibliothèque nationale de France identifikator BNF (fr.): platformai dodahoi boz — 2011.
↑ ^2.0 ^2.1 Lacouture J. Encyclopædia Britannica (ingl.)
↑ ^3.0 ^3.1 filmportal.de — 2005.
↑ Gran Enciclopèdia Catalana (kat.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
↑ Njuen Aj-Kak. V gostjax u komіnterщika. 7 fevrali 2022 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 7 fevrali 2022.
↑ Kobelєv Є. Xo Şі Mіn. Serіja «Ƶittja vidatnix ljudej». M., Moloda gvardіja, 1983.
↑ Kobelєv Є. Xo Şі Mіn. Serіja «Ƶittja vidatnix ljudej». M., Moloda gvardіja, 1983.
↑ Novini SPbDU: vіdkrito Іnstitut Xo Şі Mіna. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 8 sіcnja 2014.
↑ Tượng đài Bác Hồ giữa lòng thủ đô Argentina — Thế giới — Dân trí. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 2 listopada 2012.
↑ Giải bóng đá mang tên lãnh tụ Hồ Chí Minh tại Chile — Sự kiện — Dân trí. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 26 ƶovtnja 2012.
↑ Valjuta V'єtnamu. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 29 bereznja 2013.

[_9c0646de5eb60207-1] Bibliothèque nationale de France identifikator BNF (fr.): platformai dodahoi boz — 2011.

[_beb33d7e57f6e90d-2] 2.0 ^2.1 Lacouture J. Encyclopædia Britannica (ingl.)

[_82ebeed284adf7c5-3] 3.0 ^3.1 filmportal.de — 2005.

[_1d34331c80e758e3-4] Gran Enciclopèdia Catalana (kat.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[5] Njuen Aj-Kak. V gostjax u komіnterщika. 7 fevrali 2022 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 7 fevrali 2022.

[6] Kobelєv Є. Xo Şі Mіn. Serіja «Ƶittja vidatnix ljudej». M., Moloda gvardіja, 1983.

[7] Kobelєv Є. Xo Şі Mіn. Serіja «Ƶittja vidatnix ljudej». M., Moloda gvardіja, 1983.

[8] Novini SPbDU: vіdkrito Іnstitut Xo Şі Mіna. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 8 sіcnja 2014.

[9] Tượng đài Bác Hồ giữa lòng thủ đô Argentina — Thế giới — Dân trí. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 2 listopada 2012.

[10] Giải bóng đá mang tên lãnh tụ Hồ Chí Minh tại Chile — Sự kiện — Dân trí. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 26 ƶovtnja 2012.

[11] Valjuta V'єtnamu. 13 ljutogo 2013 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 29 bereznja 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]