Ortodoksia
Ortodoksia ose drejtëbesimi (nga greke ὀρθοδοξία orthodhoksia – "mendimi i drejtë")[1] është respektimi i besimeve të pranuara sidomos në fe.[2] Në krishtërim termi përdoret si në "përputhshmëri me fenë e Krishterë" pra në përputhje me besimet e hershme të Kishës".[3] Shtatë Këshillet e Para Ekumenike janë mbajtur në mes të viteve 325 dhe 787 me qëllim të formalizimit të doktrinave të pranueshme të Krishtërimit.
Ortodoksia fetare në Krishterim
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në perkudhën klasike të Krishtërimit termi ortodoks i referohej doktrinave të cilave u besonin të Krishterët e hershëm. Një seri këshillash ekumenike, të njohura si Shtatë Këshillat e Para Ekumenike u mbajtën për një periudhë prej disa shekujsh për të formalizuar këto doktrina. Vendimi më i rëndësishëm nga këto këshille ishte ai mes Doktrinës Homoousian-e të Shën Thanasit dhe Eustathius-it (që u bë Trinitarianizmi) nga njëra anë, dhe doktrinës Heteroousian-e të Arius-it dhe Eusebius-it (të quajtur Arianizëm) nga ana tjetër. Doktrina Homoousian-e përcaktonte Jezusin edhe si Perëndi edhe si njeri me bashkimin hipostatik sipas vendimit të Këshillit të Kalcedonisë ne 451, i cili fitoi në Kishë dhe të cilit i referohemi si ortodoksi në shumicën e konteksteve të krishtërimit, pasi kjo ishte pikëpamja e shumicës (të krishterët nontrinitarianë e kundërshtojnë këtë terminologji).
Pas vitit 1054, kur ndodhi Skizma e Madhe, të dy Kishat (Perëndimore dhe Lindore) vazhduan ta konsiderojë veten e tyre kisha ortodokse dhe katolike. Me kalimin e kohës, Kisha Perëndimore gradualisht u identifikua me etiketën "katolike", dhe njerëzit e Evropës Perëndimore gradualisht e lidhën fjalen "ortodoks" me besimtarët e Kishës Lindore (në disa gjuhë etiketa "katolike" nuk është domosdoshmërisht e identifikuar me Kishën Perëndimore).
Bibliografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- John B. Henderson: Ndërtimi i Orthodoxy dhe Herezisë: Neo-Konfuciane, Islame, Hebraike, dhe të të Hershëm të Krishterë Modelet, SUNY Press 1998.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Harper, Douglas. "orthodoxy". Online Etymology Dictionary. Marrë më 2016-01-27.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ orthodox. Dictionary.com. The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004. Dictionary definition (accessed: March 03, 2008).
- ^ Robert M. Wills (2013). Taking Caesar Out of Jesus: Uncovering the Lost Relevance of Jesus. Xlibris Corporation. fq. 246. ISBN 1-4931-0810-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)