Aller au contenu

Tcarlẓ Darwin

Zɣ Wikipedia

Talɣa:Merge

Tcarlẓ Darwin
Tcarlẓ Darwin g 1854 Ḍ.T (Ḍart Tlalit n ɛisa)

Tudrt nns
Azmz n tlalit : 12 Brayr 1809 Ḍ.T (Ḍart Tlalit n ɛisa)
Aḍɣar n tlalit : Britanya
Azmz n tmttant : 19 Abril 1882 Ḍ.T, immut f 73 n usggas
Asmutteg
Igr n usmuttg: Tasnudert
Tawwuri
Aminag, Amussnaw
Asgmḍ
Idlisn
The Voyage of the Beagle

On the Origin of Species
The Descent of Man


Charles Darwin wis sin n tarwa n umsasfar Robert Darwin (1766-1848), yig ayyaw n Erasmus Darwin (1731-1802), amdyaz d uṭbib d umssan n tmust. Charles dars 8 isggʷasn aylliɣ tmmut mas, Susannah Wedgwood (1765-1817).

Charles Darwin isnti tiɣri ns n tmsasfart ɣ tsdawt n Edinburgh imik iflt iḍfur tusna n usgd ɣ Cambridge. Mac aylli yiwin anli ns igat umzruy n tmust.

Ɣ dujanbir 1831, Charles Darwin yaẓn s 23 n usggʷas, mad yad iga amssan n tmust, iffaɣ ɣ yan ummuddu mqqurn issutl d i umaḍal ɣ yan uɣrrabu mqqurn ittussan s Beagle. Aslmad ns John Henslow (1795-1861) ad t ismun d ukppitan Robert FitzRoy (1805-1865). Charles Darwin ɣ uzmz an iɣra bahra tamust, d ur as tnjm kra n tarmi ɣ umnid ad bla st in ur yurm.

Smmus isggʷasn f uɣrrabu n Beagle, Charles Darwin izzri gisn mad iggutn ɣ wakal, iffaɣ gis s tuggt n tannayyin ɣ tjinyalujit, ismun gis anawn n imudar d ifusiln. Ismun tugt n wanawn kra igat yan d a inna t izdin d wiyyaḍ s yat tɣarast tamssant. Tg tifi ns tamaynut dar mddn n tusna.

Tifrkiwin n tudrt ns munt f yat tyafut : ammuddu ns lli ɣ d issutl i umaḍal, abddad ns ɣ tgzirin n Galápagos (zɣ 15 cutanbir ar 20 ktubr 1835) iga azmz anbdad ɣ tudrt ns. Tgzirin an n Pasifik yagan 1 000 n km d taɣarin n Marikan n iffus yufan gisnt ay lli n ur itam, kra n wanawn ikkan tasutin f tasutin. Mac aylli bahra yiwin tiṭt ns igat aylliɣ ur irwas yan wanaw gʷmas ngr tigzirt d tayyaḍ. Dar ifkriwn (ibutgratn), tadawt illa maɣ tsllḥ, illa maɣ tbzg ɣ tama n umggrḍ. Dar kra n waylaln, iggut maɣ ngaran, iɣʷnbab ns naḥyatn zɣ tigzirt ar tayyaḍ.

Aylliɣ yurri s Ingliz, amssan nɣ irɣa ixf ns. Immaɣ ad isgadda iswingimn ns. Kra iga t yat ɣ tannayyin ns ar t tglay s yat tswingt : anawn akʷ n imudar ar bdda tnifiln imik s imik, tafrka s tfrka. Ɣ umnad ns ayllid yiwin asnifl ad igat izdayn illan ɣ tmust ngr wanawn, mamnk sa izray yan nsn s wayyaḍ ig yan yaḍnin.

Awal n uflla, anawn ar bdda tnifiln, acku imrasn ɣ d nttnin ar tnifiln, tawila lli zziḍrn i izmaz imaynutn kad d itɣaman, mayan afad bdda ttgurun wanawn yaḍnin afuḍn wiyyaḍ. Mac taswingmt isugrn dar Darwin tgat mas ifls mas d anawn akʷ darsn yan usala, d kra igat yan gitsn iffaɣd ɣ wayyaḍ.

Ɣ uggar n 20 n usggʷas aɣ iṭṭfar Darwin ar ismuna igzman n tswingt ns, ur d issufɣ kra n udlis acku ifrk is rad fllas yigut waqqur, d irad igutn isyafatn hrcnin f tswingt ns.

Ɣ 1858, yan uɛrrim amssan n tmust, Alfred Wallace (1823-1913), yuzn i Darwin yan uḍris mẓẓin yaẓẓn i iswingimn ns f usnifl n wnanwn. Darwin iddhcr. Ar ismkilil iswingimn ns aylliɣ tn zrin wiyyaḍ. Iɣ ira ad ig amzwaru s man anaw an ɣ iswingimn illa fllas ad fllasn issufɣ kra n udlis ɣ mad yazn.

Ɣ 24 nwanbir 1859, The Origin of Species (Asala n wanaw) yugga d sul. Aylli d iḍi n idlisn inza ɣ wass amzwaru, mqqar ggutn willi ran at iṛẓ. Iswingimn n Darwin f usnif sbzzizn ixfawn nsn.

Taswingt mas nssar yan uẓur d izɛḍaḍ mqqurnin tluzza bahra mad iffaɣ usala n wanawn. Zɣ ass an taswingt n usnifl n wanaw n ufgan ad izziwizn anliwn. Mamnk as nga aylli nga, ass ad ?

Charles Darwin, tis snat tikkal ar itmciwwir af ad d iluḥ iswingimn ns. Ɣ tgira, The Descent of Man (Asala n ufgan) yugga d ɣ 1871. Ar n gis nttafa s yat tɣarast ifrrzn tifrkiwin mqqurnin lli ifkanin afgan n was ad lli ittissan s Homo sapiens. Ɣik lli s ittimɣur ixf d unli, ɣik lli s a ittaɣʷd iẓdiy d tawada igaddan s sin iḍarn gan dars imarnutn unṣibn.

Immut Charles Darwin ɣ 19 abril 1882, afad ad ssimɣurn tiḥrci ns ittumḍal n ɣ Westminster ɣ tama n usmḍl n Newton


Isaɣuln

[ssnfl | Snfl asagm]
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy