भारतस्य आधिकारिकभाषाः

अधिकतया भाषितभाषानुसारं भारतस्य राज्यानि केन्द्रशासितप्रदेशाः च ।

भारतदेशे राष्ट्रभाषा नास्ति । तथापि, भारतस्य संविधानस्य अनुच्छेदः ३४३(१) विशेषतया उल्लेखं करोति यत् "सङ्घस्य आधिकारिकभाषा देवनागरीलिप्यां हिन्दी भविष्यति । आधिकारिकप्रयोजनार्थं प्रयोक्तव्यानां सङ्ख्यानां रूपं भारतीयसङ्ख्यानाम् अन्ताराष्ट्रियरूपं भविष्यति । भारतीयसंसदि कार्याणि केवलं हिन्दी अथवा आङ्ग्ल मध्ये एव कर्तुं शक्यते । आङ्ग्लभाषायाः प्रयोगं संसदीयकार्यवाही, न्यायपालिका, केन्द्र-राज्यसर्वकारयोः मध्ये सञ्चाराः इत्यादिषु आधिकारिकप्रयोजनेषु कर्तुं शक्यते । राज्यस्तरे/प्रदेशस्तरे विविधाः राजभाषाः सन्ति । भारतान्तर्गतराज्येषु विधानस्य माध्यमेन स्वाधिकारिकभाषां(ाः) निर्दिष्टुं स्वतन्त्रता अधिकारश्च स्तः । आधिकारिकभाषाणाम् अतिरिक्तं संविधानेन २२ क्षेत्रीयभाषाः, येषु हिन्दीभाषा अन्तर्भवति परन्तु आङ्ग्लभाषा न, अनुसूचितभाषारूपेण मान्यतां दत्ते ।

भारतस्य अनुसूचितभाषाः सूची

भारतस्य संविधानस्य अष्टमानुसूच्यां २२ अनुसूचितभाषाणां (Scheduled languages) सूची अस्ति । अधोलिखितायां सारणीयां भारतगणराज्यस्य २२ अनुसूचितभाषाः (२००८ मे-मासे तमे अष्टमानुसूच्यां निर्धारितम्) सूचीबद्धाः सन्ति, तैः प्रदेशैः सह यत्र ते अधिकतया भाष्यन्ते अथवा राज्यस्य राजभाषारूपेण प्रयुक्ताः सन्ति । तथापि, राज्यानि अनुसूचितभाषातः स्वाधिकारिकभाषाचयनं कर्तुम् अनिवार्यं न भवन्ति । सिन्धीभाषा कस्मिन्नपि राज्ये आधिकारिकी न भवति यद्यपि अष्टमानुसूच्यां सूचीबद्धा अस्ति ।

क्रमसङ्ख्या	भाषा	स्वभाषायाम् उच्चारणम् (भिन्नमस्ति चेत्)	कुटुम्बः	वक्तारः लक्षेषु २०११	राज्ये(-षु) आधिकारिकमान्यता	अ॰मा॰स॰ ६३९ सङ्केतः (ISO 639 कोड्)
१	असमिया	ओख़ोमिय़ा	हिन्द-आर्य, प्राच्य	१५३	असम	as
२	उर्दू	-	हिन्द-आर्य, केन्द्रीय	५०७	आन्ध्रप्रदेशः, उत्तरप्रदेशः, जम्मूकाश्मीरं, झारखण्डः, तेलङ्गाणा, देहली, पश्चिमवङ्गः, बिहार	ur
३	ओडिया	ओड़िआ	हिन्द-आर्य, प्राच्य	३७५	ओडिशा, झारखण्डः, पश्चिमवङ्गः	or
४	कन्नड	-	द्राविडीय	४३७	कर्णाटकम्	kn
५	काश्मीरी	कॉशुर्	हिन्द-आर्य, दार्दिक	६८	जम्मूकाश्मीरम्	ks
६	कोङ्कणी	-	हिन्द-आर्य, दाक्षिणात्य	२२.५	गोवा	gom
७	गुजराती	गुज्राती (कदाचित्)	हिन्द-आर्य, पाश्चात्य	५५५	गुजरात, दादरा नगरहवेली च दीव दमण च	gu
८	डोगरी	डोग्री	हिन्द-आर्य, वायव्य	२६	जम्मूकाश्मीरम्	doi
९	तमिळ्	तमिऴ्	द्राविडीय	६९०	तमिळनाडु, पुदुच्चेरी	ta
१०	तेलुगु	तॆलुगु	द्राविडीय	८११	आन्ध्रप्रदेशः, तेलङ्गाणा, पुदुच्चेरी	te
११	नेपाली	-	हिन्द-आर्य, औत्तर	२९	पश्चिमवङ्गः, सिक्किम	ne
१२	पञ्जाबी	-	हिन्द-आर्य, वायव्य	३३१	देहली, पञ्जाब, पश्चिमवङ्गः, हरियाणा	pa
१३	बाङ्गला	बाङ्ला	हिन्द-आर्य, प्राच्य	९७२	असम, झारखण्डः, त्रिपुरा, पश्चिमवङ्गः	bn
१४	बोडो	बोड़ो	तिब्बती-बर्मी	१४.८	असम	brx
१५	मणिपुरी	मीतै	तिब्बती-बर्मी	१८	मणिपुर	mni
१६	मराठी	-	हिन्द-आर्य, दाक्षिणात्य	८३०	दादरा नगरहवेली च दीव दमण च, गोवा, महाराष्ट्रम्	mr
१७	मलयाळम्	-	द्राविडीय	३४८	केरळम्, पुदुच्चेरी, लक्षद्वीपाः	ml
१८	मैथिली	-	हिन्द-आर्य, प्राच्य	१३६	झारखण्डः	mai
१९	संस्कृतम्	-	हिन्द-आर्य	०.२	उत्तराखण्डः, हिमाचलप्रदेशः	sa
२०	सान्ताली	सान्ताड़ि	आग्नेय	७३	झारखण्डः	sat
२१	सिन्धी	-	हिन्द-आर्य, वायव्य	२७		sd
२२	हिन्दी	-	हिन्द-आर्य, केन्द्रीय	५२८०	अण्डमाननिकोबारद्वीपसमूहः, उत्तरप्रदेशः, उत्तराखण्डः, गुजरात, छत्तीसगढ, जम्मूकाश्मीरम्, झारखण्ड, दादरा नगरहवेली च दीव दमण च, देहली, पश्चिमवङ्गः, बिहार, मध्यप्रदेशः, राजस्थानं, लदाख, हरियाणा, हिमाचलप्रदेशः	hi

भाषा लिपिः

प्रत्येकायां आधिकारिकभाषायां निर्दिष्टा आधिकारिकलिपिः भवति यस्याः उपयोगेन आधिकारिकप्रयोजनार्थं लिखिता भवति ।

लिपिः	अनुसूचितभाषा(ः)
ओडिया	ओडिया
ओल्-चिकी	सान्ताली
कन्नड	कन्नड
गुजरातीलिपिः	गुजराती
गुरुमुखी	पञ्जाबी
तमिळ्	तमिळ्
तेलुगु	तेलुगु
देवनागरी	कोङ्कणी, डोगरी, नेपाली, बोडो, मराठी, मैथिली, संस्कृतम्, सिन्धी, हिन्दी
फारसी-अरबीलिपिः	उर्दू, काश्मीरी
बाङ्गला-असमियालिपिः	असमिया, बाङ्गला
मलयाळम्	मलयाळम्
मीतै	मणिपुरी

सम्बद्धाः लेखाः

• भारतस्य भाषाः
• भारतस्य राज्यानि
• भारतस्य मण्डलानि
• मातृभाषावक्तृणां सङ्ख्यानुसारं भाषासूचिः
• आधिकारिकभाषासु भारतस्य नामानि