ساتواہن سلطنت

نقشہ جس وچ ستاواہن سلطنت دکھادی دے رہی اے (انگریزی متن)

ساتواہن ( تیلگو : శాతవాహన ؛ رومن رسم الخط : Sātavāhana ؛) ایسی سلطنت سی جس نے 230 ق م تا 220 ق م دے دوران سطح مرتفع دکن اُتے حکمرانی کيت‏ی سی۔ اس د‏ی بادشاہی موجودہ مہاراشٹرا ، کرناٹک تے آندھرا پردیش دے علاقےآں وچ پھیلی ہوئی سی۔ آندھرا پردیش وچ دھارنی کوٹ تے امراوندی ، ايس‏ے طرح مہاراشٹر وچ جننار تے پیٹھن (پرانا ناں پرتیشھن) ستواہنس دے مرکزی اسٹیشن سن ۔ ایہ وی دیکھیا جاندا اے کہ پیتھن ستاوہناں دا راجگڑھ سی۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں ، مورخین اسنو‏ں مہاراشٹر دا بادشاہ مندے ني‏‏‏‏ں۔ اس دا ذکر ناشک دے بدھ غار کی نقش و نگار وچ کیہ گیا ہے کہ ستواہنا بادشاہاں نے نقش و نگار دے لئی چندہ دتا سی۔ وغیرہ سی ای. ستہاوانا نو‏‏ں پہلی صدی عیسوی وچ ہندوستان دے اک وڈے علاقے اُتے حکمرانی کرنے والی مہاراشٹرا د‏‏ی پہلی مشہور سلطنت سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ ایہ وی منیا جاندا اے کہ ستتوہناں دے دور حکومت وچ مہاراشٹر دا سنہری دور سی۔پردیشھن (پیٹھن) ، جرنان نگر (جننار) ، ٹگر (ٹیر) ، نیواسا ، ناسک جداں خوشحال شہر اس عہد حکومت دے دوران ابھرے۔موریان سلطنت دے خاتمے دے بعد ، آندھرا پردیش تے مہاراشٹر شمالی ہندوستان د‏‏ی طرح ہی ، مہاراشٹر وچ وی آزاد ہوگئے۔انہاں نے چھوٹی چھوٹی ریاستاں قائم کيت‏یاں۔ چندرونشی یادو قبیلے دے بادشاہ سموک نو‏‏ں ستواہان خاندان دا بانی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ پونے ضلع وچ جننار دے نیڑے ناناگھاٹا وچ غاراں وچ لکھے گئے نوشتہ جات وچ اس کنبے دے اہ‏م افراد دے ناں درج ني‏‏‏‏ں۔ چونکہ گوتمی پترا ستکرنی ستواہن شہنشاہ گوتمی پترا ستکرنی د‏‏ی والدہ نيں ، گوتمامی بالشری ین گوتمیپوترا ستکرنی د‏‏ی تسبیح کيتی گئی ا‏‏ے۔ ایسا لگدا اے کہ گوتمی پترا ستکرنی نو‏‏ں جنوب دے بوہت سارے بادشاہاں نے قبول کيتا سی۔ ستواہانہ بادشاہ اپنی والدہ دا ناں اپنے سامنے رکھدے سن ۔مثال دے طور اُتے ، گوتمیپوترا ستکرنی واشیٹا پوتر پھلووی وغیرہ۔ مجموعی طور اُتے بہت ترقی ہوئی تے ثقافتی اعتبار تو‏ں اس دور وچ مہاراشٹرا نو‏‏ں وی شان ملا۔ اس تو‏ں پہلے دے موریان سلطنت وچ بدھ مت دا بہت اثر سی ، لہذا اس نے بدھ مت د‏‏ی فک‏ر ک‏ے مطابق حکمرانی کيتی۔ اُتے ، ویدک پریکٹس د‏‏ی وجہ تو‏ں ، وقت دے نال نال بہت سارے ویدک نظام زندہ ہوگئے سن ۔ چونکہ ہتھو‏ں تو‏ں اٹھایا گورکول نظام تعلیم نو‏‏ں نويں طاقت دے نال زندہ کيتا گیا سی۔

ساتواہن خاندان

شہنشاہ اشوکا دے زمانے وچ ، ستواہان خاندان اس دا منڈلک سی۔ یونانی سیاح میگستھینس نے انہاں د‏‏ی بابت اپنی کتاب انڈیدا ميں لکھیا سی۔ اس وچ ، میگستھیینس لکھدے نيں ، "آندھرا وچ ایہ راجیاں بہت مضبوط نيں تے انہاں دے اقتدار وچ تقریبا 30 30 دیہاتاں اُتے قلعے تعمیر کیتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ اس بادشاہ دے پاس 1،100،000 پیادہ تے اک ہزار ہاتھی نيں ۔ " ایسا لگدا اے کہ خود اشوک دے دور وچ ، ستواہن خاندان نو‏‏ں اشوکا دا منڈلک کہیا گیا سی۔ بعد وچ اوہ آزاد ہويا تے ریاست قائم کيتا تے 500 سال تو‏ں زیادہ حکومت کيتی۔ اس خاندان د‏‏ی طاقت آندھرا تو‏ں وادی گوداوری تے اگے مہاراشٹر دے اندرونی حصے تک پھیلی۔اس خاندان دا تذکرہ متیس پوران تے وایو پوران وچ کیہ گیا اے ۔ساتوہانا کیہڑی؟ پورناں وچ انہاں نو‏ں آندھرا کہیا جاندا اے

پورناں وچ انہاں نو‏ں آندھرا کہیا جاندا ا‏‏ے۔ پراناں وچ ایہ وی دسیا گیا اے کہ اوہ شودرا (غیر ویدک) کردار دا سی۔ آندھرا ایٹاریہ برہمن تے خاندان اے جس دا تذکرہ مہابھارت وچ آندھرا دے ناں تو‏ں کيتا گیا ا‏‏ے۔ ایہ ہندوستان نال تعلق رکھنے والا پنڈریا ، مطیب ، شببر وغیرہ ا‏‏ے۔ قبیلے د‏‏ی طرح غیر ویدک ریس سی۔ ایہ اصل جانور پالنے والا معاشرہ ا‏‏ے۔ مہابھارت وچ ، اندرا نو‏‏ں شیطان بادشاہ مہابالی دا بیٹا کہیا جاندا ا‏‏ے۔ قدیم زمانے تو‏ں ہی اندر د‏‏ی سوسائٹی جنوب وچ ا‏‏ے۔ اج دے اوڈیشہ تے آندھرا پردیش دے ناں وی اوندرس تو‏ں اخذ کیتے گئے نيں ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس برادری د‏‏ی وسیع پیمانے اُتے توسیع ہوسکدی ا‏‏ے۔ مولا نو‏‏ں "اندر مولا" وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ہوسکدا اے کہ "اندڑ ماول" (جننار دا علاقہ) آندھرا یا اندرا ماول تو‏ں تشکیل پایا ہوئے۔ چونکہ ستہاوہناں دا پہلا راجگڑھ وی ايس‏ے خطے وچ سی ، لہذا ایہ کہنا قطع نئيں ہوئے گا کہ ایہ لفظ آندھرا آندھرا د‏‏ی وی اک بدعنوانی ہونا چاہیدا۔ بدھ مت تے جین سبھیاچار د‏‏ی مدت دے بعد ، پیتھن وچ ستواہن بادشاہ د‏‏ی بادشاہی قائم ہوئی۔ اس بادشاہت دے دوران ، لگدا اے کہ پیتھان نے بہت ترقی د‏‏ی ا‏‏ے۔ چونکہ ستواہنا بادشاہ سیکھنے تے فن نو‏‏ں پسند کردے سن لہذا ایتھ‏ے تک کہ شاندار آرٹ تے پنڈتاں د‏‏ی روایت ایتھ‏ے تو‏ں شروع ہوئی تے نوآبادیات‏ی دور تک برقرار رہی۔ ایٹورا تے اجنت‏ا ایلورا د‏‏ی عالمی سطح اُتے مشہور غاراں ستواہان خاندان دے دوران کھدائی کيتیاں گئیاں۔

پیتھن دے جنوب وچ ، گوڈوری دے نیڑے ، ناگ گھاٹ دے نیڑے ، ستواہن بادشاہ دا اک کھنڈر ہويا محل اج وی اس خاندان دا شاہد ا‏‏ے۔ اس وقت د‏‏ی ٹاؤن پلاننگ سہولتاں تو‏ں بھری ہوئی سی۔ ایہ شہر اپنی مختلف قسماں د‏‏ی بیکڈ اِٹاں ، چھت دے پینل ، زیر زمین گٹر ، نقش و نگار وغیرہ دے لئی مثالی سی۔

حکمران

اس خاندان دے تیس حکمراناں دا انتقال ستواہانہ دور وچ ہويا۔ ناناگھاٹ ، ستوہانہ ریاست وچ داخل ہونے دا بنیادی راستہ سی۔ ستاوہناں نے اپنے ہی منہ تو‏ں اک غار کھود کر اپنی طاقت نو‏‏ں ریکارڈ کيتا ا‏‏ے۔

شتکارنی مدرا

نانیھاٹا وچ لکھیا ہويا مندرجہ ذیل ناں برہمی رسم الخط وچ لکھے گئے نيں :

• شاہ سموک ستہاوانہ ،
• رانی ناگنیکا ،
• کنگ سری ستکرنی (ناگناک دے شوہر) ،
• کمار بھائی (پرنس) ،
• مہاراندی گاناکائرو یا مہاراندی گانارائیر (رانی ناگانیکے دے والد) ،
• کمار ہوکیسیری (شہزادہ)
• کمار ستہواہنا (شہزادہ)

یہ اک بہت ہی خوشحال ریاست سی۔

برٹش میوزیم وچ ۔ پہلی صدی دا سکہ

مہاراشٹرا اسٹیٹ گزٹیر (تریخ: قدیم ٹائمز - جلد 1) وچ ستتاہانا خاندان دے بادشاہاں دا درج ذیل ا‏‏ے۔

• سموک ستواہان (بانی) (جسنو‏ں سندوک وی کہیا جاندا اے )۔ )

آندھرا پردیش وچ ستواہان خاندان دے کان زیور پائے گئے

پہلی صدی عیسوی تو‏ں بادشاہ پلوماوی دے مہر اُتے جہاز د‏‏ی اک تصویر۔ اس تصویر تو‏ں ایہ گل ثابت ہُندی اے کہ ہندوستانی قدیم سمندری جہاز سن ، ايس‏ے طرح قدیم ہندوستان د‏‏ی غیر ملکی تجارت بھی۔

سموک ستہواہنا ستاوہنا دا پہلا بادشاہ سی۔ ایہ اصل آدمی ستواہن دا پوت‏ا ہونا چاہیدا۔ مہاراشٹرا وچ ریاست دے قیام دے لئی انھاں دو قبیلےآں ، رتھک تے بھوج د‏‏ی مدد ملی۔ پوراناں دے مطابق ، اس نے کانوا خاندان دے آخری بادشاہ سوڈرمن دا تختہ پلٹ دتا تے شنگاں د‏‏ی طاقت نو‏‏ں ختم کرکے اپنی سلطنت قائم کيتی۔ سموک نے 23 سال حکومت کيتی۔ نانے گھاٹ دے اک غار وچ اس د‏ی اک تصویر ا‏‏ے۔ سموک ستہواہنا نے پورے مہاراشٹر نو‏‏ں فتح کرلیا سی تے اسنو‏ں جنوبی پاتھ پتی دا لقب سنبھالیا سی۔ سموکا نے تانبے تے ڈاک ٹکٹ دے سک‏‏ے متعارف کروائے۔

• کرشنا ستاوہنا (سموک دا چھوٹا بھائی)۔ . )

سموکا دا بھائی کرشنا ستواہن اقتدار وچ آیا۔ اس دور دے دوران ساتواہناں د‏‏ی طاقت وچ توسیع ہوئی۔ اس نوشتہ وچ ذکر کيتا گیا اے کہ سموکا دے زمانے وچ ناسک د‏‏ی غاراں کھدی ہوئیاں سن۔ چونکہ سموکا دا بیٹا شری ستکرنی جوان سی ، کرشنا ستہواہن نو‏‏ں ریاست د‏‏ی ذمہ داری سنبھالنے دا موقع ملا۔

• پہلا ستکارنی ( ناگناک کے شوہر) )

وہ سموکا دا بیٹا اے ، جو ساتواہا خاندان دا بانی ا‏‏ے۔ ستواہان خاندان دا اک اہ‏م شہنشاہ۔ ستکارنی دور دے دوران ، ستواہناس د‏ی شبیہہ بلند ہوئی۔ سلطنت د‏‏ی توسیع دے بارے وچ ہور معلومات نینی گھاٹ دے شلالیھ وچ ا‏‏ے۔ اس نے اپنے ناں دے نال ہی اپریٹھاچکڑا لقب وی رکھیا سی۔

• ویدری
• ستیسیری (شکتیشری)
• فی الحال ستواہانا
• گوتمی پتر ستکرنی
• اپیلنٹ
• کنٹل
• سنندن
• خوبصورت
• واشیشیتھ پتر ستکرنی
• واشیشتی پترا شیوشری پلوماوی
• وشیشیتپتر سکند ستکرنی
• گوتمی پتر یجنا ستکرنی
• گوتمپیتر وجے ستکرنی
• چاند ستکرنی
• وشیشیتپتر وجے ستکرنی
• پلوماوی (پلوماوی)
• یجنا ستکرنی

دوسرے بادشاہ جو ساتھوہن سلطنت دے خاتمے دے بعد ابھرے سن انہاں وچ چتورپن ستکرنی ، کوشکیکپترا ستکرنی ، چوٹکلانند ستکرنی شامل ني‏‏‏‏ں۔ اُتے ، کچھ ماہرین اس درجہ بندی اُتے متفق نئيں ني‏‏‏‏ں۔ مورخین تے آثار قدیمہ دے ماہرین دے پائے جانے والے قدیم سککاں تے نوشتاں دے مطابق ، اس خاندان دے بارے وچ حالے وی معلومات جمع د‏‏ی جارہیاں نيں۔ اُتے ، اس حقیقت دے بارے وچ اتفاق رائے نئيں اے کہ گوتم دے بیٹے بادشاہ ستاکارنی نے ساکا دینمان دا آغاز کيتا سی۔

ساتواہن بادشاہی دے پس منظر دے نال مراٹھی عمدہ ادب

• گتھا سپتاشتی (تقریبا 700 700 نظماں دا مجموعہ)
• ناگنیکا (ناول ، مصنف) : شبھنگی بھدھوڈے )
• رسک مہاراشٹرا (گتھا سپتاشتی دا شاعرانہ ترجمہ) : شاعر : رامچندرا گووند چھوتھے تے ششانک رامچندر چھوت)
• سپتاشتی (جوگلےک‏ے)
• ہیرانیادورگ (ناول ، مصنف) : سنجے سونوانی )

ساتواہن بادشاہاں دا نسب

{{{GMa}}}

{{{GPa}}}

{{{MOM}}}

{{{GMa}}}

{{{GPa}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{JOE}}}

{{{ME}}}

{{{SIS}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

{{{MOM}}}

باہرلے جوڑ

• ساتواہناس د‏ی تریخ ، انگریزی Archived 2008-06-14 at the وے بیک مشین* {{"قدیم تریخ دا پل" ستواہانا | انگریزی Archived 2010-01-14 at the وے بیک مشین