Luis XIV ëd Fransa

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Luis XIV (pitura ëd H. Rigaud) Luis XIV, batesà Louis-Dieudonné e stranomà ël Re Sol, o ël Grand, a nassir a Saint-Germain-en-Laye ai 5 dë stèmber dël 1638. A venn re 'd Fransa ch'a l'ha mach sinch agn, a la mòrt ëd sò pare Luis XIII. Soa mare Ana d'Àustria a garantiss la regensa: a son ij temp ëd la Fronda (1648-1653), l'arvira dl'àuta noblëssa e dël pòpol ëd Paris. Dël 1660 Luis XIV a maria Marìa Teresa, anfanta dë Spagna. L'ann dop, a la mòrt ëd sò parin e prim ministr ël cardinal Masarin, ël re a nonsia ch'a governërà ëd përson-a. A ten consèj tuti ij di e as sirconda ëd ministr fidej. Ij prim vint agn ëd regn përsonal a son ij pì vajant. Con Colbert a men-a la riorganisassion aministrativa e finansiaria dlë stat, ël dësvlup dël comersi e dla manifatura. Con Louvois a arforma l'armada e a cheuj tanti sucess militar. Antra soe arforme a-i é staje l'antrodussion d'un sistema ëd pension, për dle profession gropà ai sò anteresse: ël regim ëspecial dij marin a l'é creà dël 1673, col ëd l'Opéra ëd Paris dël 1698. A l'ha possà ël dësvlup dj'art e dle siense. A l'ha fàit costruì ël palass ëd Versailles. A meuir a Versailles ël 1m dë stèmber dël 1715, dòp ëstantedoi agn ëd regn.

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi