Skalenie
mikroklin | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Inne nazwy |
Szpat polny |
---|---|
Skład chemiczny |
(KAlSi3O8 – NaAlSi3O8 – CaAl2Si2O8) |
Twardość w skali Mohsa |
6-6,5 |
Łupliwość |
doskonała w dwóch kierunkach |
Układ krystalograficzny |
jednoskośny lub trójskośny |
Gęstość minerału |
2,54-2,76 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa |
biała, białoszara lub z odcieniem czerwonawym, kremowożółty lub niebieskoszary |
Skalenie, szpat polny – najpospolitsze minerały w skorupie ziemskiej. Skalenie są glinokrzemianami przestrzennymi potasu, sodu, wapnia, rzadziej baru. Zawierają izomorficzne domieszki litu, rubidu, cezu, strontu i żelaza.
Grupa skaleni obejmuje szereg minerałów o zróżnicowanym składzie chemicznym i różnej postaci kryształów. Tworzą one kryształy mieszane, w których wzajemnemu podstawieniu ulega jedna lub dwie pary jonów.
Podział skaleni
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na skład chemiczny skalenie dzielą się na:
- plagioklazy – skalenie sodowo-wapniowe. Pospolite są plagioklazy będące mieszaninami tych dwóch skaleni: oligoklaz, andezyn, labrador, bytownit, celsjan – skaleń barowy (bardzo rzadki).
- skalenie potasowe
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Są obok kwarcu najważniejszymi minerałami skałotwórczymi większości skał magmowych (przeważnie jako składniki jasne, wyjątkowo tylko mają barwę ciemną), stanowią bowiem blisko 60% objętości ich składu mineralnego. Ważną rolę skałotwórczą odgrywają także w pospolitych skałach metamorficznych. Skalenie występują również w skałach osadowych, głównie jednak jako składnik allogeniczny. Są też ważnymi komponentami materiału glebowego. Można znaleźć je również w pegmatytach i żyłach hydrotermalnych.
Szlachetne odmiany skaleni
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Guillermo Gold Gormaz, Jordi Jubany Casanovas: Atlas mineralogii. Barbara Zapolska (tłum. z hiszp.). Warszawa: Wiedza i Życie, 1992. ISBN 83-85231-10-2.
- Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Minerały. Warszawa: Świat Książki, 1996. ISBN 83-7129-194-9.
- Rupert Hochleitner: Minerały i kryształy. Określanie minerałów według barwy rysy. Warszawa: Muza S.A, 1994. ISBN 83-7079-281-2.