Powiat hrubieszowski

Powiat hrubieszowski
	powiat
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Data powstania	1 stycznia 1999 roku
TERC	0604
Siedziba	Hrubieszów
Starosta	Józef Kuropatwa; (od 2023)
Powierzchnia	1269,45 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 62 009
• gęstość	49,5 os./km²
Urbanizacja	26,86%
Tablice rejestracyjne	LHR
	Adres urzędu:ul. Narutowicza 34; 22-500 Hrubieszów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin wiejskich	7
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat hrubieszowski – powiat w Polsce (województwo lubelskie), utworzony w 1429^[2], w obecnej formie istnieje dopiero od przeprowadzonej w 1999 reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Hrubieszów.

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejskie: Hrubieszów
gminy wiejskie: Dołhobyczów, Horodło, Hrubieszów, Mircze, Trzeszczany, Uchanie, Werbkowice
miasto: Hrubieszów

Historia

Pod okupacją niemiecką powiat hrubieszowski wszedł w skład do dystryktu lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa. Przyłączono wówczas do powiatu hrubieszowskiego^[3]:

ze zniesionego powiatu tomaszowskiego (do 1939 woj. lubelskie): gminy Poturzyn i Telatyn
ze zniesionego powiatu sokalskiego (do 1939 woj. lwowskie): gminy Bełz, Chorobrów, Krystynopol i Waręż
z powiatu rawskiego (do 1939 woj. lwowskie): gminę Tarnoszyn

Równocześnie pozbawiono praw miejskich Bełz i Dubienkę^[4]; Bełz włączono do gminy Bełz, a z Dubienki oraz części gminy Białopole^[5] utworzono nową gminę Dubienka, nieistniejącą przed wojną.

Na mocy dekretu PKWN z 21 sierpnia 1944 (Art. 12) uchylono podział administracyjny wprowadzony przez okupanta^[6]. Tak więc gminy Poturzyn i Telatyn powróciły do powiatu tomaszowskiego. Jednakże, ponieważ przedwojenne powiaty sokalski i rawski przestały istnieć (po przejęciu większej części ich obszarów przez ZSRR, a granicą państwową polsko-radziecką została na tym terenie granica niemiecko-radziecka z lat 1939–1941), gminy tych powiatów powróciły do powiatu hrubieszowskiego. Korekta dotyczyła tylko gminy Tarnoszyn; z powodu dużo bliższego położenia gminy względem Tomaszowa Lubelskiego niż Hrubieszowa, władze polskie przeniosły 9 sierpnia 1945 roku gminę do powiatu tomaszowskiego (woj. lubelskie)^[7]; w skład gminy Tarnoszyn wszedł także pas przedzielonej granicą gminy Bruckenthal. Po wojnie nie przywrócono też praw miejskich Bełzowi i Dubience, zachowując równocześnie utworzoną przez Niemców gminę Dubienka.

Na mocy umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951, Polska odstąpiła ZSRR fragment województwa lubelskiego z miejscowościami Bełz (obecnie Белз), Uhnów (Угнів), Krystynopol (Червоноград), Waręż (Варяж), Chorobrów (Хоробрів) oraz lewobrzeżną część Sokala – Żwirkę (Жвирка), wraz z linią kolejową Rawa Ruska – Krystynopol. Obecnie miasta te znajdują się na terenie rejonu sokalskiego w obwodzie lwowskim (Сокальський район, Львівська область). Korekta dotyczyła 7 gmin: Bełz, Chorobrów, Dołhobyczów, Krystynopol, Uhnów, Tarnoszyn i Waręż, z których tylko gmina Krystynopol została włączona w całości do ZSRR^[8].

Do 1975 r. w skład powiatu wchodziły również gminy: Białopole, Dubienka (obecnie powiat chełmski) oraz Grabowiec i Miączyn (obecnie powiat zamojski).

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	69 240	100	35 215	50,86	34 025	49,14
Miasto	18 668	26,96	9775	14,12	8893	12,84
Wieś	50 572	73,04	25 440	36,74	25 132	36,30

Piramida wieku mieszkańców powiatu hrubieszowskiego w 2014 roku^[9].

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[10] powiat zamieszkiwało 62 847 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 62 473 osoby^[11].

Stopa bezrobocia

We wrześniu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 3300 osób, a stopa bezrobocia 12,2%^[12]

Starostowie hrubieszowscy

Na podstawie źródła^[13]:

Zdzisław Kosakowski (1 stycznia 1999 – 7 grudnia 2002)
Marian Grabik (7 grudnia 2002 – 27 lutego 2004)
Józef Kuropatwa (27 kwietnia 2004 – 21 listopada 2018)
Maryla Symczuk (21 listopada 2018 – 16 czerwca 2020)
Aneta Karpiuk (16 czerwca 2020 – 28 grudnia 2023)
Józef Kuropatwa (28 grudnia 2023 – nadal)^[14]

Sąsiednie powiaty

Zobacz też

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ 590 lat Powiatu Hrubieszowskiego 1429 – 2019. Historia Polski w historię powiatu wpisana – spacerkiem po powiecie hrubieszowskim – wycieczka tematyczna. starostwo.hrubieszow.pl, 2019-06-26.
↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 84.
↑ Janostrów, Jasienica, Józefów, Kajetanówka, Krynica, Mateuszowo, Nowo-Kajetanówka, Rogatka, Skryhiczyn, Stanisławówka, Starosiele, Tursko, Uhańka.
↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8.
↑ Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 160.
↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005.
↑ Powiat hrubieszowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r.., 30 czerwca 2020 .
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-27] (pol.).
↑ Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 16. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-08-29].
↑ Hrubieszów: Aneta Karpiuk odwołana | lubiehrubie.pl [online], lubiehrubie.pl, 28 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-28] (pol.).

[1] Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] 590 lat Powiatu Hrubieszowskiego 1429 – 2019. Historia Polski w historię powiatu wpisana – spacerkiem po powiecie hrubieszowskim – wycieczka tematyczna. starostwo.hrubieszow.pl, 2019-06-26.

[3] Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.

[4] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 84.

[5] Janostrów, Jasienica, Józefów, Kajetanówka, Krynica, Mateuszowo, Nowo-Kajetanówka, Rogatka, Skryhiczyn, Stanisławówka, Starosiele, Tursko, Uhańka.

[6] Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8.

[7] Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 160.

[gawryszewski-8] Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005.

[populacja2016-9] Powiat hrubieszowski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[10] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[11] GUS, TABL. II. Ludność, ruch naturalny oraz migracje ludności według powiatów w pierwszym półroczu 2020 r.., 30 czerwca 2020 .

[12] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-27] (pol.).

[13] Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. III: Starostowie województwa lubelskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2023, s. 16. ISBN 978-83-62251-82-7. [dostęp 2023-08-29].

[14] Hrubieszów: Aneta Karpiuk odwołana | lubiehrubie.pl [online], lubiehrubie.pl, 28 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-28] (pol.).

[a-15] w 1940 pozbawione praw miejskich przez okupanta, w 1945 nie uznane za miasto przez władze polskie

[b-16] 1951 w ZSRR

[c-17] większa część przeszła do ZSRR

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[A]

[B]

[C]

Miasta na prawach powiatu	Biała Podlaska Chełm Lublin (siedziba) Zamość
Powiaty	bialski biłgorajski chełmski hrubieszowski janowski krasnostawski kraśnicki lubartowski lubelski łęczyński łukowski opolski parczewski puławski radzyński rycki świdnicki tomaszowski włodawski zamojski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Hrubieszów
Gminy miejskie	Hrubieszów
Gminy wiejskie	Dołhobyczów Horodło Hrubieszów Mircze Trzeszczany Uchanie Werbkowice

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867−1912) gubernia chełmska (1912−15) gubernia lubelska (1915−1918) woj. lubelskie (II RP) (1919−39) dystrykt lubelski (1939−44) woj. lubelskie (PRL) (1944−75)
Miasta	Bełz (← 1940^[A]^[B]) Dubienka (do 1939^[A]) Grabowiec (do 1870) Horodło (do 1870) Hrubieszów Kryłów (do 1870) Uchanie (do 1870)
Gminy wiejskie (1867−1954 i 1973−75)	Bełz (← 1940−51^[C]) Białopole (od 1877) Chłopiatyn (1951−54) Chorobrów (← 1940−51 →) Dołhobyczów (← od 1905) Dubienka (od 1939) Dziekanów (1918−1936) Grabowiec Horodło (od 1877) Hrubieszów (do 1918) Hrubieszów (od 1973) Hulcze (1951−54) Jarosławiec (do 1925) Kozodawy (do 1877) Kryłów (do 1954) Krystynopol (← 1940−51 →) Miączyn Mieniany (1877−1954) Miętkie (do 1954) Mircze (do 1936 i od 1973) Mołodiatycze (do 1954) Moniatycze (do 1954) Ornatowice (do 1868) Poturzyn ← 1940–44 → Strzelce (do 1877) Strzyżów (do 1877) Tarnoszyn (← 1940–45 →) Telatyn ← 1940–44 → Trzeszczany (od 1973) Uchanie (od 1925) Waręż (← 1940−51^[C]) Werbkowice
Gromady (1954−72)	Białopole (1954−72) Chłopiatyn (1954−61) Czerniczyn (1954−72) Dołhobyczów (1954−72) Drohiczany (1954−59) Dubienka (1954−72) Dziekanów (1954−72) Gdeszyn (1954−61) Gozdów (1954−68) Grabowiec (1954−72) Horodło (1954−72) Horyszów (1954−61) Hostynne (1954−72) Hulcze (1954−72) Jarosławiec (1954−61) Kopyłów (1954−61) Kozodawy (1954−59) Kryłów (1954−72) Małków (1956−59) Matcze (1954−59) Miączyn (1954−72) Miętkie (1954−61) Mircze (1954−72) Modryń (1954−59) Mojsławice (1954−59) Mołodiatycze (1954−68) Mołożów (1956−61) Moniatycze (1954−72) Nieledew (1954−68) Oszczów (1954−59) Raciborowice (1954−61) Rogatka (1954−59) Siedliszcze (1954−61) Skomorochy Małe (1954−68) Skryhiczyn (1954−61) Stara Wieś (1962−72) Stefankowice (1954−68) Strzyżów (1954−72) Szychowice (1954−56) Szystowice (1954−59) Ślipcze (1954−61) Świdniki (1954−61) Teptiuków (1954−61) Teratyn (1954−68) Terebiniec (1954−59) Trzeszczany (1954−61) Trzeszczany (1969−72) Tuczapy (1954−56) Tuczępy (1954−59) Turkowice (1954−72) Uchanie (1954−72) Werbkowice (1954−72) Wiszniów (1954−61) Zawalów (1954−59) Zosin (1954−59) Żniatyn (1954−59)