Przejdź do zawartości

CubeSat

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Vermont Lunar CubeSat

CubeSat (U-class spacecraft[1]) – rodzaj miniaturowego sztucznego satelity o standaryzowanych rozmiarach. Podstawowa jednostka (1U) ma w momencie wystrzelenia objętość jednego litra o wymiarach kostki 10×10×10 cm (stąd nazwa) i masę do 1,33 kg[2][3] (wg pewnych specyfikacji do 1 kg[4]). Rozmiar satelity może być zwielokrotniony: typowo do 1,5, 2, 3, 6 i 12 U[3]. Najmniejszym znanym rozmiarem jest 0,25U, a największym 27U[5]. Najczęstsze rozmiary to 3U i 6U[6][7].

Typowym zastosowaniem jest edukacja oraz stosunkowo niskokosztowe sprawdzenie nowych rozwiązań technicznych, obserwacja i badania kosmosu lub inne badania naukowe[3]. Zazwyczaj do budowy cubesatów używa się dostępnych na rynku, gotowych elementów elektroniki. Twórcą takiego projektu może być każda osoba lub instytucja dysponująca odpowiednim do potrzeb budżetem[8].

Początki i rozwój

[edytuj | edytuj kod]
Statystyki planowanych i działających Cubesatów (stan na marzec 2018[1])

W 1999 r. California Polytechnic State University i Uniwersytet Stanforda opracowały specyfikacje CubeSat, aby promować i rozwijać umiejętności niezbędne do projektowania, produkcji i testowania bardzo małych satelitów przeznaczonych do wyniesienia na niską orbitę okołoziemską. Celem było wykonywanie badań i odkrywanie nowych technologii kosmicznych. Większość inicjatyw CubeSat miała miejsce w środowisku akademickim. Pierwsze wystrzelenie grupy cubesatów, stanowiących ładunek dodatkowy, nastąpiło z Kosmodromu Plesieck 30 czerwca 2003 r. przy użyciu rakiety Rokot-KM. Operatorem był Eurockot[9][10]. W następnych latach wykonano kolejne grupowe wystrzelenia[11], miejsca akademickim cubesatom zaoferowały tradycyjne agencje kosmiczne, np. NASA w ramach programu ELaNa[12] oraz Europejska Agencja Kosmiczna począwszy od debiutanckiego lotu rakiety Vega[13][14].

Forma CubeSatu zwróciła też uwagę rządowych agencji badawczych, m.in. Centrum Badawcze imienia Josepha Amesa w NASA[15], a nawet użytkowników wojskowych[16]. W 2013 roku już ponad połowa wystrzeliwywanych urządzeń nie pochodziła z uczelni[17], a w 2014 r. większość nowo wdrożonych CubeSatów pochodziła z firm komercyjnych, nade wszystko od Planet Labs i ich konstalacji Flock-1[18]. CubeSaty pochodziły także od grup hobbystycznych, były np. finansowane za pomocą crowdfundingu na Kickstarterze[19]. W 2015 roku CubeSat można było uruchomić za ok. 200 000$[20].

Zastosowanie i orbity

[edytuj | edytuj kod]

CubeSaty są najczęściej wystrzeliwane jako dodatkowe ładunki w rakiecie nośnej (użyto tu wielu typów rakiet, m.in. Rokot, Kosmos 3M, Dniepr, Minotaur IV, PSLV, Vega, Falcon 9 i Atlas V) lub dostarczane jako część ładunku na Międzynarodową Stację Kosmiczną i wypuszczane przez śluzę w module Kibō (rozwiązanie oferowane przez firmę NanoRacks)[17][21]. Uruchomiono ponad 800 CubeSatów[8], liczba będących na orbicie nieustannie ulega zmianie[6] w wyniku spalania się satelitów w atmosferze[22][23].

CubeSaty stosuje się do przeprowadzania możliwych do zminiaturyzowania eksperymentów[24][25] lub do obserwacji Ziemi[26][27][28]. CubeSaty wykorzystywane są też przez radioamatorów[29][30]. Wiele CubeSatów jest wykorzystywanych do demonstrowania technologii kosmicznych, które są przeznaczone do użycia w małych satelitach lub mają wątpliwą wykonalność i jest mało prawdopodobne, by uzasadniały koszt większego satelity. Kilka misji na Księżyc i Marsa planuje użycie CubeSatów[31][32][33].

CubeSaty są zwykle zasilane wyłącznie przez panele słoneczne[34].

Większość cubesatów umieszczana jest na niskiej orbicie okołoziemskiej, gdzie mogą zostawać nawet na dekady po zakończeniu swojej misji[35]. Dwa z nich, wystrzelone 5 maja 2018 r. MarCO-A i MarCO-B, są pierwszymi ładunkami tego typu wysłanymi poza orbitę okołoziemską i mają na celu śledzenie skierowanego na Marsa w ramach programu Discovery lądownika InSight[36][37][38].

CubeSat a SmallSat

[edytuj | edytuj kod]

CubeSat to rodzaj nanosatelitów[34], które mają standardowe rozmiary i formę[3][39].

SmallSaty dzieli się na[3]:

  • Minisatelity, 100-180 kilogramów
  • Mikrosatelity, 10-100 kilogramów
  • Nanosatelity, 1-10 kilogramów
  • Pikosatelity, 0,01-1 kilogramów
  • Femtosatelity, 0,001-0,01 kilogramów

Innymi rodzajami satelitów są PocketQube, TubeSat i SunCube[39].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Editorial | NASA Venture Class Procurement Could Nurture, Ride Small Sat Trend – SpaceNews.com, „SpaceNews.com”, 8 czerwca 2015 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  2. ↑ CubeSat Design Specification [online].
  3. ↑ a b c d e Elizabeth Mabrouk, What are SmallSats and CubeSats?, „NASA”, 13 marca 2015 [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  4. ↑ CubeSat concept – eoPortal Directory – Satellite Missions [online], earth.esa.int [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  5. ↑ Erik Kulu, Nanosatellite & CubeSat Database [online], Nanosatellite & CubeSat Database [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  6. ↑ a b Erik Kulu, Nanosatellite & CubeSat Database [online], Nanosatellite & CubeSat Database [dostęp 2018-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-10] (ang.).
  7. ↑ Nanosatellites (NANOSAT) [online], www.public.navy.mil [dostęp 2018-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-24] (ang.).
  8. ↑ a b Erik Kulu, Nanosatellite & CubeSat Database [online], Nanosatellite & CubeSat Database [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  9. ↑ CubeSat – Launch 1 – eoPortal Directory – Satellite Missions [online], earth.esa.int [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  10. ↑ MOM – Eurockot`s Multiple Orbit Mission 8 Satellites into Different Orbits [online], www.eurockot.com [dostęp 2018-05-27].
  11. ↑ Missions [online], CubeSat [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  12. ↑ Erin Mahoney, Past ElaNa CubeSat Launches, „NASA”, 3 lipca 2016 [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  13. ↑ Fly Your Satellite! programme, „European Space Agency” [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  14. ↑ VV01 – Vega's first liftoff, „European Space Agency” [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  15. ↑ Yael Kovo, Nanosat Missions and Plans at NASA Ames, „NASA”, 14 kwietnia 2015 [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  16. ↑ Debra Werner, U.S. Military Eyes Adapting Cubesats for Battlefield Use – SpaceNews.com, „SpaceNews.com”, 14 lutego 2011 [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  17. ↑ a b CubeSat Database – swartwout [online], sites.google.com [dostęp 2018-05-07].
  18. ↑ Flock-1, -1b, -1c, -1d, -1d', -1e, -1f, -2, -2b, -2c, -2d, -2e, -2e', -2k, -2p, -3m, -3p, -3p' [online], space.skyrocket.de [dostęp 2018-05-27].
  19. ↑ Tiny CubeSat Satellites Spur Revolution In Space, „Singularity Hub”, 23 czerwca 2013 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  20. ↑ Shane Hickey, The innovators: build and launch your own satellite ... for £20,000 [online], the Guardian, 5 kwietnia 2015 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  21. ↑ CubeSat Deployment from the ISS – CubeSat Deployer in LEO [online], nanoracks.com [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  22. ↑ Amateur Radio CubeSat burns-up in atmosphere, „AMSAT-UK”, 9 marca 2013 [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  23. ↑ Erin Mahoney, ELaNa XII Launches 4 CubeSats into Orbit on NROL-55, „NASA”, 2 października 2015 [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  24. ↑ Tiny Satellites Can Do Big Science, „Space.com” [dostęp 2018-05-07].
  25. ↑ Bret Bronner, Duc Trung, Developing the Miniature Tether Electrodynamics Experiment Completion of Key Milestones and Future Work [online].
  26. ↑ Earth Observation CubeSats| Commercial Satellites in LEO [online], nanoracks.com [dostęp 2018-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-23] (ang.).
  27. ↑ NanoAvionics to Build Earth Observation CubeSat for Rupercorp – Via Satellite –, „Via Satellite”, 28 sierpnia 2017 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  28. ↑ Muthukumar Kumar, How Earth Observation Startups & CubeSats are changing the industry – Geoawesomeness, „Geoawesomeness”, 3 czerwca 2014 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  29. ↑ Radio amateurs – CubeSat Team [online], www.cubesatteam-polito.com [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  30. ↑ Ham radio CubeSat launch success, „AMSAT-UK”, 13 stycznia 2018 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  31. ↑ Tiny Cubesats Set to Explore Deep Space, „Space.com” [dostęp 2018-05-07].
  32. ↑ JPL | Cubesat | MarCO [online], www.jpl.nasa.gov [dostęp 2018-05-07].
  33. ↑ Bound for Mars, World's 1st Interplanetary Cubesats Phone Home, „Space.com” [dostęp 2018-05-07].
  34. ↑ a b NANOSATS & CUBESATS [online], kwiecień 2014.
  35. ↑ Peter B. de Selding, 1 in 5 Cubesats Violates International Orbit Disposal Guidelines, „SpaceNews.com”, 23 lipca 2015 [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  36. ↑ Wystartowała misja InSight, która zbada wnętrze Marsa [online], www.urania.edu.pl [dostęp 2018-05-07] (pol.).
  37. ↑ Associated Press, Nasa launches InSight spacecraft to explore the insides of Mars [online], the Guardian, 5 maja 2018 [dostęp 2018-05-07] (ang.).
  38. ↑ Mark Betancourt, Mars-Bound MarCO Twins Will Go Where No CubeSat Has Ever Gone, „Air & Space Magazine”, 4 maja 2018 [dostęp 2018-05-27] (ang.).
  39. ↑ a b Developer Resources [online], CubeSat [dostęp 2018-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-17] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=CubeSat&oldid=65912918”
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy