Przejdź do zawartości

Broncho Billy Anderson

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Broncho Billy Anderson
Ilustracja
Broncho Billy Anderson (1913)
Prawdziwe imię i nazwisko

Max Aronson

Data i miejsce urodzenia

21 marca 1880
Little Rock

Data i miejsce śmierci

20 stycznia 1971
South Pasadena

Zawód

aktor, reżyser, producent filmowy, scenarzysta

Współmałżonek

Mollie Louise Schabbleman (1910–1971; jego śmierć)

Lata aktywności

1903–1965

Broncho Billy Anderson (właśc. Maxwell Henry Aronson; ur. 21 marca 1880 w Little Rock, zm. 20 stycznia 1971 w South Pasadena)[1]amerykański aktor, reżyser, producent filmowy i scenarzysta.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako Max Aronson w Little Rock w stanie Arkansas, ale niewiele więcej wiadomo o jego pochodzeniu, w tym także o tożsamości jego rodziców. Później, będąc już nastolatkiem, Aronson został komiwojażerem, a ta właśnie praca zaprowadziła go do towarzystwa aktorów i wynikającego z tego zainteresowania teatrem. Przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie zmienił nazwisko na Gilbert Anderson i znalazł pracę jako model, pozując do ilustracji do publikacji w takich gazetach jak „The Saturday Evening Post[2].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]
The Son of a Gun (1919)

Swoją karierę zaczynał od drobnych ról scenicznych. Jego pierwszy występ w filmie, z pensją 50 centów za 1 godzinę pracy, miał miejsce w 1902[2]. W filmie po raz drugi zaistniał w 1903, pracując dla wytwórni Edison Manufacturing Company. Pojawił się wtedy, m.in. w The Messenger Boy's Mistake oraz w Napadzie na ekspres (gdzie zagrał kilka ról)[1]. Według legendy, Anderson tak źle radził sobie z jazdą konną, że podczas kręcenia zdjęć doznał urazów po upadku z konia. Wtedy również wykonano kilka jego fotografii w stroju westernowym, które stały się odtąd popularnymi pocztówkami[3]. Później zaczął pracować dla Vitagraph, gdzie, oprócz aktorstwa, podjął się również reżyserii[1].

5 lutego 1907, wraz z George’em K. Spoorem założył w Chicago wytwórnię Essanay Film Manufacturing Company[4]. Celem powstania wytwórni było przede wszystkim kręcenie filmów o kowboju Broncho Billym, którego Anderson wymyślił podczas swojej pracy przy Napadzie na ekspres. Od 1909, kiedy to seria o Billym (w którego wcielał się sam Anderson) powstało w sumie 147 filmów o dzielnym kowboju[3]. Od 1915 kolejny, krótki jednoszpulowy film o Broncho wychodził co dwa tygodnie[4]. Wytwórnia Andersona produkowała też westerny komediowe w serii o Alkali Ike’u[5].

Finansami i bieżącą działalnością wytwórni Essanay zajmował się głównie Spoore[4]. Anderson natomiast zajmował się aktorstwem i reżyserią oraz nadzorował pisanie scenariuszy[5]. Kręcił początkowo w Golden, następnie w Los Angeles i Los Gatos[4]. Ostatecznie w Niles w Kalifornii założył studio, gdzie odtąd powstawały plenery jego filmów[5].

Znany był z gorącego temperamentu – często pod wpływem emocji zwalniał pracowników, tylko po to, by przyjąć ich ponownie po kilku minutach[6].

Z czasem wytwórnia Andersona zaczęła mieć kłopoty finansowe, związane m.in. z procesami antytrustowymi oraz kosztami produkcji. W 1916 Spoor wykupił udziały Andersona w wytwórni (dwa lata później zdecydował o jej całkowitym zamknięciu). Anderson próbował jeszcze swoich sił jako producent, jednak ostatecznie na początku lat 20. XX wieku porzucił przemysł filmowy[6][7].

W 1958 otrzymał honorowego Oscara za całokształt osiągnięć[7].

Wybrana filmografia

[edytuj | edytuj kod]

jako aktor

[edytuj | edytuj kod]

Podczas 20-letniej kariery wystąpił łącznie w 347 produkcjach filmowych[8].

  • 1903: Napad na ekspres w potrójnej roli: bandyty, zastrzelonego pasażera, początkującego tancerza
  • 1903: The Messenger Boy's Mistake jako Messenger Boy
  • 1904: Western Stage Coach Hold Up (western)
  • 1905: Adventures of Sherlock Holmes jako tytułowy Sherlock Holmes
  • 1907: Western Justice (western)
  • 1908: The Bandit Makes Good (western)
  • 1909: The Heart of a Cowboy jako Honest Steve
  • 1910: The Cowboy's Sweetheart jako Jesse Farson
  • 1911: The Count and the Cowboys (western)
  • 1912: The Tenderfoot Foreman jako Jack Reed
  • 1913: Broncho Billy and the Outlaw's Mother (western, czas: 11')
  • 1914: Red Riding Hood of the Hills jako Broncho Billy
  • 1914: Broncho Billy’s Close Call jako Broncho Billy
  • 1915: Broncho Billy and the Escaped Bandit jako Broncho Billy
  • 1916: The Book Agent's Romance jako ajent księgarski
  • 1918: Shootin' Mad jako Broncho Billy
  • 1919: The Son-of-a-Gun jako Bill
  • 1922: The Greater Duty (western)

jako scenarzysta

[edytuj | edytuj kod]

Na przestrzeni 17 lat opracował scenariusze dla 246 filmów, głównie krótkometrażowych[8].

  • 1907: An Awful Skate/The Hobo on Rollers (komedia)
  • 1908: The Life of an American Cowboy (western, czas: 17')
  • 1909: A Tale of the West (western)
  • 1910: The Ranger's Bride (western)
  • 1911: The Girl of the West (western)
  • 1912: Alkali Ike's Motorcycle (komedia)
  • 1913: Alkali Ike in Jayville (komedia: 11')
  • 1914: The Awakening at Snakeville (western: 21')
  • 1915: Broncho Billy and the Claim Jumpers (przygodowy: 9')
  • 1916: Humanity (western)
  • 1919: Red Blood and Yellow (western)
  • 1921: Szczęśliwy pies (komedia: 17')

jako producent

[edytuj | edytuj kod]

jako reżyser

[edytuj | edytuj kod]

W trakcie swej 18-letniej kariery wyreżyserował łącznie 469 produkcji filmowych, głównie krótkometrażowych[8].

  • 1905: Raffles, the Amateur Cracksman (przygodowy, czas: 15')
  • 1906: Trapped by Pinkertons (dramat)
  • 1907: Who Is Who? (komedia)
  • 1908: The Baseball Fan (komedia)
  • 1909: The Neighbors' Kids (komedia)
  • 1910: A Western Maid (western)
  • 1911: Across the Plains (western)
  • 1912: A Child of the West (western)
  • 1913: Broncho Billy and the Maid (western, 11')
  • 1914: The Redemption of Broncho Billy (western, 27')
  • 1915: Jego regeneracja (western, 15')
  • 1916: Her Lesson (dramat)
  • 1917: Vera, the Medium (dramat)
  • 1919: The Son-of-a-Gun (western, 65')
  • 1922: The Weak-End Party (komedia, 20')

Wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Robert S. Birchard, Anderson, Gilbert M. [Max Aaronson], [w:] Richard Able, Encyclopedia of Early Cinema, London: Routledge, 2005, loc. 2296, ISBN 0-415-23440-9.
  2. a b Archie P. McDonald, Anderson, Broncho Billy (1882-1971), the first western film hero, American National Biography Online, Oxford University Press, luty 2000, DOI10.1093/anb/9780198606697.article.1801935 [dostęp 2022-04-03].
  3. a b Rafał Syska, Początki kina amerykańskiego, [w:] Lubelski i inni, Kino nieme, wyd. 1, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 162, ISBN 978-83-242-1297-2.
  4. a b c d Robert S. Birchard, Anderson, Gilbert M. [Max Anderson], [w:] Richard Abel, Encyclopedia of Early Cinema, London: Routledge, 2005, loc. 2316, ISBN 0-415-23440-9.
  5. a b c Rafał Syska, Początki kina amerykańskiego, [w:] Lubelski i inni, Kino nieme, wyd. 1, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 163, ISBN 978-83-242-1297-2.
  6. a b Robert S. Birchard, Anderson, Gilbert M. [Max Aaronson], [w:] Richard Able, Encyclopedia of Early Cinema, London: Routledge, 2005, loc. 2327, ISBN 0-415-23440-9.
  7. a b c Rafał Syska, Początki kina amerykańskiego, [w:] Lubelski i inni, Kino nieme, wyd. 1, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009, s. 164, ISBN 978-83-242-1297-2.
  8. a b c Gilbert M. 'Broncho Billy' Anderson [online], IMDb [dostęp 2022-04-03].
  9. Broncho Billy Anderson na www.walkoffame.com

.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy