Angara (rodzina rakiet)
| Rodzina rakiet nośnych Angara | |
 Rodzina rakiet Angara | |
| Producent | |
|---|---|
| Data pierwszego startu |
9 lipca 2014 |
| Data ostatniego startu |
program aktywny |
| Statystyki | |
| Wszystkie starty |
3 |
| Udane starty |
3 (100%) |
| Nieudane starty |
0 |
| Wymiary | |
Angara (ros.: Ангара) – rodzina rosyjskich rakiet nośnych. Rakiety te są zdolne wynieść na niską orbitę okołoziemską od 3800 kg do 24 500 kg i wraz z wariantami Sojuza-2 zastępuje przestarzałe konstrukcje. Prace nad nią prowadzi Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne imienia Michaiła Chruniczewa.
Pierwszy start rakiety z rodziny Angara odbył się 9 lipca 2014 roku z kosmodromu Plesieck[1] . Był to lot suborbitalny wariantu Angara-1.2PP złożonego z komponentów rakiet Angara-1 i Angara-A3/5. 23 grudnia miał miejsce udany start rakiety Angara-A5 z kosmodromu Plesieck[2]
Docelowo podstawowe rakiety Angara mają startować z kosmodromu Plesieck. Warianty najcięższe z kosmodromów Bajkonur i Plesieck, a także z nowego kosmodromu Wostocznyj.
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzina rakiet Angara ma budowę modułową. Konstrukcja taka pozwala na swobodny dobór mocy rakiet w zależności od potrzeb oraz ma upraszczać i obniżać koszty eksploatacji. Najcięższe warianty Angary będą nośnością porównywalne do rakiet: Delta IV Heavy, Atlas V, Ariane 5 ECA, Chang Zheng 5, Falcon 9, GSLV Mk III.
Podstawową jednostkę w rakietach Angara stanowi uniwersalny moduł rakietowy, URM (универсальный ракетный модуль), zbudowany na bazie silnika RD-191. Paliwem silnika rakietowego jest RG-1 i ciekły tlen utleniaczem. Silnik rakietowy RD-191 dysponuje ciągiem 1.92 MN na poziomie morza oraz 2.09 MN w próżni. Został specjalnie zaprojektowany z dla rakiet Angara i stanowi rozwinięcie silnika RD-170. Każdy URM zawiera jeden silnik.
Zależnie od konfiguracji, pierwsze stopnie rakiet Angara będą zawierały: jeden (Angara 1), trzy (Angara A3), pięć (Angara A5) lub siedem (Angara A7) URM. Drugimi stopniami będą bloki przyspieszające Briz-KM (Angara 1.1) i Blok-I (zwany też URM-2). W trzecim stopniu będzie stosowany blok przyspieszający Briz-M lub KWRB z silnikiem RD-0146. Wersje przeznaczone do wynoszenia na orbitę statków załogowych będą oznaczane dodatkową literą P (Angara A5P i Angara A7P).
Planowany jest blok przyspieszający na ciekły tlen i ciekły wodór.
Dla rakiet Angara planowane jest odzyskiwanie URM poprzez wyposażenie ich w dodatkowe silniki odrzutowe RD-33 i niewielkie skrzydła. Dzięki temu moduły będą mogły lądować na lotnisku jak samolot. Prace nad takim pojazdem o nazwie Bajkał prowadzono przy współpracy z NPO Mołnia[3].
Pierwszy stopień rakiet Angara wykorzystywany jest w południowokoreańskich rakietach Naro-1, z modyfikacją RD-151.
Specyfikacja rakiet rodziny Angara[4]
[edytuj | edytuj kod]Wersje w budowie
[edytuj | edytuj kod]| Wersja | Angara 1.2 | Angara A5 |
|---|---|---|
| 1. stopień | 1 x URM | 5 x URM |
| 2. stopień | Blok I | URM-2 |
| 3. stopień (nie używany w lotach na LEO) | – | Briz-M/KWTK |
| Ciąg (na poziomie morza) | 1,92 MN | 9,61 MN |
| Masa startowa | 171,5 t | 759 t |
| Wysokość (maksymalna) | 41,5 m | 55,4 m |
| Zdolność wynoszenia na orbitę o wys. 200 km (LEO) | 3,8 t | 24,5 t |
| Zdolność wynoszenia na GTO | – | 5,4 / 7,5 t |
| Zdolność wynoszenia na orbitę geostacjonarną | – | 3 / 4,6 t |
Wersje zaniechane lub proponowane
[edytuj | edytuj kod]| Wersja | Angara 1.1 | Angara A3 | Angara A5P | Angara A5W | Angara A7 |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. stopień | 1 × URM (RD-191) | 3 × URM (RD-191) | 5 × URM (RD-191) | 5 × URM (RD-191) | 7 × URM (RD-191) |
| 2. stopień | Briz-KM | Blok I (RD-0124A) | Blok I (RD-0124A) | Blok I (RD-0124A) | Blok I (RD-0124A) |
| 3. stopień (nie używany w lotach na LEO) | -- | Briz-M | Briz-M | KWRB | KWRB |
| Ciąg (na poziomie morza) | 1,92 MN | 5,77 MN | 9,61 MN | 9,61 MN | 13,44 MN |
| Masa startowa | 149 t | 478 t | 773 t | 790 t | 1133 t |
| Wysokość (maksymalna) | 34,9 m | 45,8 m | 55,4 m | 64 m | ? |
| Zdolność wynoszenia na orbitę o wys. 200 km (LEO) | 2 t | 14,6 t | 24,5 t | 24,5 t | 35 t |
| Zdolność wynoszenia na GTO | –- | 2,4 t | 5,4 t | 6,6 t | ? |
| Zdolność wynoszenia na orbitę geostacjonarną | –- | –- | 2,8 t | 4 t | 7,6 t |
| Uwagi | Zaniechana | Proponowana | Proponowana | Proponowana | Proponowana |
Wykaz startów
[edytuj | edytuj kod]| Wersja | Data i godzina startu (GMT) | Ładunek | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Angara 1.2PP | 9 lipca 2014
12:04 |
Symulator masy | Start testowy, suborbitalny |
| Angara 5 | 23 grudnia 2014
05:57 |
Symulator masy | Start testowy |
| Angara A5 | 14 grudnia 2020
05:50 |
Symulator masy | Start testowy |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Udany pierwszy start nowej rosyjskiej rakiety nośnej Angara. kosmonautyka.pl, 2014-07-09. [dostęp 2014-07-09]. (pol.).
- ↑ Putin triumfuje. [w:] Gazeta.pl [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-23)].
- ↑ Vladimir Kirillov: Baikal Reusable Booster. "Moscov Defense Brief". [dostęp 2012-05-30]. (ang.).
- ↑ Семейство ракет-носителей «Ангара». Центр им. М.В.Хруничева. [dostęp 2012-05-29]. (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rodzina rakiet Angara na stronie Centrum im. Chruniczewa. khrunichev.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-24)]. (ros.).
- Encyclopedia Astronautica (ang.)
- Russian Space Web (ang.)