Ancien régime
ⓘAncien régime (fr. wym. [ɑ̃sjɛ̃ ʁeʒim], uproszczona: ãsję reżim; dosł. dawny ustrój, dawne rządy, dawny reżim) – monarchistyczny ustrój Francji oparty na gospodarce feudalnej, obalony przez Rewolucję francuską w 1790-1792 poprzez m. in. zdobycie Bastylii, zlikwidowanie przywilejów arystokracji[1] i egzekucję króla Ludwika XVI[2].
Słowo ancien régime jest również używane symbolicznie, m.in. w języku polskim, do określenia każdego systemu lub porządku, który został radykalnie zmieniony[3][4][5].
Arystokracja i mieszczanie
[edytuj | edytuj kod]W ancien régime państwem rządziła wykorzystująca swoją uprzywilejowaną pozycję arystokracja, chociaż wielu najwyższych urzędników było z noblesse de robe, a więc nobilitowanych urzędników mieszczańskich. Sama monarchia absolutna nie zawsze cieszyła się poparciem i sympatią rodów arystokratycznych, ponieważ ich przedstawiciele tęsknili do czasów feudalnej „swobody” lub „anarchii”.
Niektórzy myśliciele polityczni pochodzenia arystokratycznego (określani mianem „neofeudałów francuskich”) nawoływali wprost do osłabienia władzy monarszej na rzecz regionalnych posesjonatów. Dlatego też cieszyli się, gdy Ludwik XIV zmarł w 1715 roku i gdy nastała polisynodia – zespół arystokratycznych rad stanu. Lecz ten nowy sposób sprawowania władzy nie sprawdził się. Powrócono wówczas do absolutystycznego aparatu ministerialnego.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ National Assembly, Decree on the Abolition of the Nobility, 19 czerwca 1790 (ang.).
- ↑ Alexis de Tocqueville, Hanna Szumańska-Grossowa, Dawny ustrój i rewolucja, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2022, ISBN 978-83-67020-25-1 [dostęp 2024-07-14] (pol.).
- ↑ ancien régime – Słownik języka polskiego PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2024-07-14] (pol.).
- ↑ Definition of ANCIEN RÉGIME [online], www.merriam-webster.com [dostęp 2024-07-14] (ang.).
- ↑ Nostalgia za ancien regime’em w USA. Rasizmu nie da się zniszczyć bez wykorzenienia - Forsal.pl [online], forsal.pl [dostęp 2024-07-14].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Anton Neumayr: Dyktatorzy i medycyna. Warszawa: 1999. ISBN 83-7227-408-8.