73P/Schwassmann-Wachmann
 Rozpadająca się kometa 73P/Schwassmann-Wachmann | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Odkrywca | |
| Data odkrycia |
2 maja 1930 |
| Nazwy alternatywne |
1930 VI, 1979 VIII, 1990 VIII, 1994w |
| Elementy orbity | |
| Półoś wielka |
3,0907 au |
| Mimośród |
0,6857 |
| Peryhelium |
0,9714 au |
| Aphelium |
5,2100 au |
| Okres orbitalny |
5,43 lat |
| Nachylenie orbity względem ekliptyki |
11,2384° |
| Długość węzła wstępującego |
69,6941° |
| Argument peryhelium |
199,3915° |
| Moment przejścia przez peryhelium |
16 marca 2017 |
| Charakterystyka fizyczna jądra | |
| Średnica |
1 km |
| Roje meteorów związane z kometą | |
73P/Schwassmann-Wachmann (również Schwassmann-Wachmann 3) – kometa krótkookresowa, którą odkryto w 1930 roku. Należy do rodziny komet Jowisza.
Odkrycie komety
[edytuj | edytuj kod]Kometę tę odkryli Arnold Schwassmann i Arno Arthur Wachmann z Obserwatorium Hamburskiego 2 maja 1930 roku. Zbliżyła się ona wtedy na odległość 0,062 j.a. do Ziemi i osiągnęła jasność wizualną 6m. Była to trzecia kometa okresowa odkryta przez Schwassmanna i Wachmanna.
Orbita komety
[edytuj | edytuj kod]73P/Schwassmann-Wachmann porusza się po orbicie w kształcie wydłużonej elipsy o mimośrodzie 0,69. Peryhelium jej znajduje się w odległości 0,97 j.a. od Słońca, aphelium zaś 5,21 j.a. od niego. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje ona 5,43 lat, nachylenie jej orbity do ekliptyki wynosi 11,24˚. Prędkość orbitalna tego obiektu w momencie przejścia przez peryhelium 6 czerwca 2006 roku wynosiła 39,94 km/s.
Właściwości fizyczne i historia obserwacji
[edytuj | edytuj kod]
Od momentu odkrycia kometa 73P/Schwassmann-Wachmann przeszła burzliwą historię. Przez dłuższy czas nie była obserwowana, dopiero podczas jej powrotów w latach 1979 i 1990 poddana była intensywnym badaniom. Nie była jednak zjawiskiem spektakularnym; jej jasność nie była wtedy zbyt wielka.
W roku 1995 przewidywano, iż osiągnie ona ok. 13m. Stało się jednak inaczej, gdyż w wyniku rozpadu uwolniły się z jej jądra gazy, które spowodowały znaczące (250-krotne) pojaśnienie komety w stosunku do przewidywań teoretycznych (do 7m).
Kometa rozpadła się na pięć części, które oznaczono dla porządku literami A, B, C, D i E. Podczas kolejnego powrotu w latach 2000/2001 odnaleziono tylko trzy fragmenty – B, C i E.
Gdy kometa w roku 2006 ponownie zbliżyła się do Słońca, zaobserwowano dalsze rozczłonkowanie jej jądra. Podczas największego zbliżenia do Ziemi (0,074 j.a.) 13 maja 2006 roku składniki B i C osiągnęły jasność obserwowaną 5m. Wygląd fragmentu B wielokrotnie się zmieniał, co owocowało jego pojaśnieniem. W połowie maja doliczono się 60 małych i słabo świecących fragmentów, które oderwały się od B. Dziś średnicę jądra największego odłamka ocenia się na 1 km.
Zjawiska związane z powrotem komety Schwassman-Wachmann 3 obserwowane były przez liczne obserwatoria astronomiczne, instrumenty w przestrzeni kosmicznej i wielu amatorów.
Do komety tej skierowana miała być sonda kosmiczna CONTOUR, która jednak uległa katastrofie w 2002 roku.
Rój meteorów
[edytuj | edytuj kod]Z kometą 73P/Schwassmann-Wachmann związany jest rój meteorów zwany Tau Herkulidami. Jego aktywność zawiera się pomiędzy 19 maja a 19 czerwca.
Fragmenty komety
[edytuj | edytuj kod]| Fragmenty komety | Okres orbitalny (lata) | Półoś wielka (a) | Ekscentryczność (e) | Absolutna wielkość gwiazdowa (m) |
|---|---|---|---|---|
| 73P/Schwassmann–Wachmann A | 5,34 | 3,05653 | 0,6948 | 12 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann B | 5,36 | 3,06184 | 0,6933 | 15,2 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann C | 5,36 | 3,06347 | 0,6922 | 13,2 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann E | 5,36 | 3,06229 | 0,6939 | 10,4 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann G | 5,36 | 3,06335 | 0,6934 | 16,8 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann H | 5,37 | 3,06483 | 0,6936 | 20,2 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann J | 5,31 | 3,04421 | 0,6915 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann K | 5,36 | 3,06431 | 0,6935 | 20,9 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann L | 5,40 | 3,07632 | 0,6947 | 20,9 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann M | 5,37 | 3,06835 | 0,6939 | 21 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann N | 5,33 | 3,05239 | 0,6923 | 20,4 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann P | 5,42 | 3,08504 | 0,6956 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann Q | 5,51 | 3,11832 | 0,6986 | 21,5 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann R | 5,38 | 3,06994 | 0,6941 | 19,2 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann S | 6,09 | 3,33407 | 0,6934 | 21,1 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann T | 5,89 | 3,26076 | 0,7119 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann U | 5,26 | 3,02441 | 0,6894 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann V | 5,13 | 2,97608 | 0,6935 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann W | 5,47 | 3,10530 | 0,6976 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann X | 5,40 | 3,07645 | 0,6948 | 21,7 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann Y | 6,13 | 3,34821 | 0,7195 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann Z | 5,38 | 3,07212 | 0,6934 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AA | 5,04 | 2,94109 | 0,6806 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AB | 5,31 | 3,04180 | 0,6912 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AC | 5,41 | 3,08255 | 0,6954 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AD | 5,37 | 3,06777 | 0,6934 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AE | 5,45 | 3,09638 | 0,6967 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AF | 4,96 | 2,90758 | 0,6763 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AG | 5,42 | 3,08672 | 0,6958 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AH | 5,39 | 3,07521 | 0,6934 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AI | 5,48 | 3,10921 | 0,6980 | 21,3 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AJ | 10,14 | 4,68498 | 0,8002 | 21,3 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AK | 5,35 | 3,05798 | 0,6934 | 18,8 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AL | 5,53 | 3,12759 | 0,6998 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AM | 5,29 | 3,03591 | 0,6934 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AN | 5,40 | 3,07623 | 0,6948 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AO | 5,38 | 3,07203 | 0,6938 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AP | 5,58 | 3,14414 | 0,7014 | 20,3 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AQ | 5,43 | 3,08794 | 0,6959 | 17,5 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AR | 5,43 | 3,08745 | 0,6958 | 21,8 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AS | 5,57 | 3,14076 | 0,7011 | 20,3 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AT | 5,20 | 3,00136 | 0,6869 | 21 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AU | 5,35 | 3,05783 | 0,6928 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AV | 5,36 | 3,06228 | 0,6934 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AW | 4,97 | 2,91373 | 0,6773 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AX | 5,33 | 3,05014 | 0,6925 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AY | 4,92 | 2,89370 | 0,6751 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann AZ | 4,92 | 2,89391 | 0,6751 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BA | 5,09 | 2,96078 | 0,6824 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BB | 5,11 | 2,96763 | 0,6824 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BC | 5,55 | 3,13424 | 0,7005 | 19,8 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BD | 5,14 | 2,97945 | 0,6824 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BE | 5,09 | 2,95824 | 0,6824 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BF | 5,17 | 2,98917 | 0,6857 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BG | 5,14 | 2,97972 | 0,6848 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BH | 5,09 | 2,95948 | 0,6824 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BI | 5,09 | 2,95954 | 0,6825 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BJ | 5,30 | 3,04058 | 0,6911 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BK | 5,31 | 3,04505 | 0,6915 | 23,7 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BL | 5,44 | 3,09142 | 0,6962 | 22,4 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BM | 5,09 | 2,95930 | 0,6824 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BN | 5,32 | 3,04704 | 0,6918 | 21,3 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BO | 5,32 | 3,04771 | 0,6918 | 22,9 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BP | 5,09 | 2,95951 | 0,6825 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BQ | 5,34 | 3,05371 | 0,6925 | 20,8 |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BR | 5,16 | 2,98432 | 0,6852 | |
| 73P/Schwassmann–Wachmann BS | 5,50 | 3,11502 | 0,6986 |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- 73P/Schwassmann-Wachmann w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- 73P/Schwassmann-Wachmann w bazie Minor Planet Center (ang.)
- Dane odłamków komety w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Diagram orbity 73P/Schwassmann-Wachmann w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- P.A. Wiegert, P.G. Brown, J. Vaubaillon, H. Schijns. The τ Herculid meteor shower and Comet 73P/Schwassmann–Wachmann 3. „Monthly Notes of the Astronomical Society of Southern Africa”. 361 (2), s. 638–644, sierpień 2005. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2005.09199.x. (ang.).
- Gary W. Kronk: 73P/Schwassmann-Wachmann 3. [w:] Cometography.com [on-line]. [dostęp 2016-09-05]. (ang.).