Nagroda Fundacji im. Kościelskich
Nagroda Fundacji im. Kościelskich (zwana także Nagrodą Kościelskich) – polska nagroda literacka, przyznawana od 1962 przez Fundację im. Kościelskich z siedzibą w Genewie.
 Pałac w Miłosławiu, jedno z miejsc przyznawania nagrody | |
| Nagroda za |
twórczość literacką |
|---|---|
| Przyznający |
Fundacja im. Kościelskich |
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Pierwsze rozdanie |
1962 |
| Strona internetowa | |
Geneza i działanie
edytujFundacja im. Kościelskich powstała na mocy testamentu zmarłej w lipcu 1959 Moniki Kościelskiej, wdowy po Władysławie Auguście Kościelskim, wydawcy, poecie i mecenasie sztuki. Celem fundacji jest wspieranie rozwoju literatury i poezji polskiej poprzez przyznawanie nagród młodym twórcom polskim (głównie pisarzom i krytykom literackim), którzy nie ukończyli 40. roku życia (w kilku wypadkach odstąpiono od tego wymogu), zamieszkałym w kraju lub na emigracji. Laureatów wybiera jury, powoływane przez Radę Fundacji[1], w której zasiadali m.in. Kajetan Dzierżykraj-Morawski, Konstanty Jeleński, Zygmunt Estreicher, Krzysztof Górski, Maria Danilewicz-Zielińska, Jan Błoński, Maciej Morawski, Andrzej Vincenz, Jacek Woźniakowski oraz przez krótki czas Jan Parandowski i Ludwik Hieronim Morstin, którzy ustąpili z funkcji ze względu na niemożność wyjazdu z Polski i uczestniczenia w jej obradach. W skład jury wchodzą członkowie Rady oraz znawcy polskiej literatury współczesnej. Wszystkie funkcje w Radzie Fundacji i jury są pełnione honorowo. Źródłem finansowania fundacji są pozostałości po dawnej fortunie Kościelskich. Wartość finansowa nagrody zmienia się co roku, zależnie od wysokości dochodów z papierów wartościowych oraz liczby laureatów.
Fundacja kontynuuje tradycje mecenatu artystycznego, zapoczątkowane przez Władysława Kościelskiego (1819-1895), znanego jako Sefer Paşa, który dorobił się ogromnego majątku. Odziedziczył go przyszły teść założycielki fundacji, Józef[2] (1845-1911), działacz polityczny, poeta i dramaturg. Był twórcą i długoletnim przewodniczącym Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich w zaborze pruskim i prowadził działalność oświatowo-kulturalną. Jego syn, Władysław August (1886-1933), poeta, tłumacz i wydawca, również dał się poznać jako mecenas sztuki i literatury. Jedyny syn Władysława Augusta i Moniki Kościelskich, Wojciech, zmarł w młodym wieku (1947), będąc ostatnim przedstawicielem tej linii rodziny.
Fundacja Kościelskich to instytucja zasłużona dla kultury polskiej. Przyznawane przez nią wyróżnienie stanowi najwyższą poza granicami kraju, stałą, polską nagrodę literacką[3]. Do 1989 uroczystość wręczenia nagrody odbywała się w Genewie, a później na przemian w Warszawie i Krakowie oraz w Wielkopolsce, w pałacu, będącym dawną własnością Kościelskich, znajdującym się w Miłosławiu[4].
W skład jury[1] m.in. wchodzą: François Rosset (przewodniczący), Anna Estreicher, Ewa Bieńkowska, Włodzimierz Bolecki, Jerzy Jarzębski, Jacek Sygnarski, Tomasz Różycki, Ewa Zając i Jan Zieliński.
Laureaci
edytujŹródło[5]
Andrzej Brycht za całokształt twórczości
Zbigniew Herbert za całokształt twórczości
Bogdan Czaykowski za całokształt twórczości
Tadeusz Chabrowski za całokształt twórczości
Henryk Grynberg za publikację Żydowska wojna
Jarosław Abramow-Newerly
Jan Błoński za całokształt twórczości
Jan Darowski za całokształt twórczości
Jerzy Gierałtowski za publikację Wakacje kata
Bohdan Cywiński za publikację Rodowody niepokornych
Stanisław Barańczak za całokształt twórczości
Tomasz Burek za całokształt twórczości
Jerzy W. Borejsza za publikację Sekretarz Adama Mickiewicza
Wojciech Karpiński i Marcin Król za publikację Sylwetki polityczne XIX wieku
Bolesław Kobrzyński za całokształt twórczości
Ewa Bieńkowska za publikację Dwie twarze losu
Piotr Wojciechowski za całokształt twórczości
ks. Jerzy Mirewicz za publikację Trzy minuty filozofii
Józef Baran za całokształt twórczości
Janusz Anderman za publikację Gra na zwłokę
Nagrody nie przyznano
Stefan Chwin i Stanisław Rosiek za publikację Bez autorytetu
Bronisław Maj za publikację Wspólne powietrze
Jerzy Jarzębski za publikację Gra w Gombrowicza
Tomasz Jastrun za całokształt twórczości |
Nagrody nie przyznano
Paweł Huelle za publikację Weiser Dawidek
Włodzimierz Bolecki za całokształt twórczości
Grzegorz Musiał za całokształt twórczości
Andrzej Bart za publikację Rien ne va plus
Krzysztof Myszkowski za publikację Pasja według św. Jana
Marzanna Bogumiła Kielar
Maciej Niemiec za tom poetycki Kwiaty akacji
Magdalena Tulli za publikację Sny i kamienie
Jacek Baczak za publikację Zapiski z nocnych dyżurów
Olga Tokarczuk za publikację Prawiek i inne czasy
Przemysław Czapliński za publikację
Adam Wiedemann za publikację Pochwała stworzenia
Michał Paweł Markowski za publikację Anatomia ciekawości
Jerzy Sosnowski za publikację Wielościan
Olga Stanisławska za publikację Rondo de Gaulle’a
Dawid Bieńkowski za publikację Jest
Tomasz Różycki za publikację Dwanaście stacji
Jacek Dehnel za publikację Żywoty równoległe
Jolanta Stefko za całokształt twórczości
Mikołaj Łoziński za publikację Reisefieber
Jacek Dukaj za publikację Lód
Tadeusz Dąbrowski za publikację Czarny kwadrat
Marcin Kurek za publikację Oleander
Andrzej Franaszek za publikację Miłosz. Biografia
Andrzej Dybczak za publikację Gugara
Krystyna Dąbrowska za publikację Białe krzesła
Krzysztof Siwczyk za publikację Dokąd bądź
Szczepan Twardoch za publikację Drach
Maciej Płaza za publikację Skoruń
Urszula Zajączkowska za tom poetycki Minimum
Joanna Czeczott za publikację Petersburg. Miasto snu
Aldona Kopkiewicz za tom poetycki Szczodra
Małgorzata Rejmer za publikację
Jan Baron za tom poetycki Psińco
Bartosz Sadulski za powieść Rzeszot
Urszula Honek za tom opowiadań Białe noce
Aleksandra Tarnowska za powieść Wniebogłos |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Jury. koscielscy.pl. [dostęp 2011-04-13]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2010-11-02)]. (pol.).
- ↑ Urząd Gminy Miłosław – Józef Kościelski [dostęp 2011-04-13].
- ↑ Prestiżowe Nagrody Literackie. poland.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-14)]. Oficjalny Portal Promocyjny RP [dostęp 2012-04-14].
- ↑ Nagroda im. Kościelskich 2012 r.. miloslaw.info.pl. [dostęp 2024-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-21)]. (pol.).
- ↑ Laureaci. Biblioteka Narodowa. [dostęp 2022-11-02].