Gertruda Konatkowska
Gertruda Konatkowska (ur. 23 czerwca 1895 w Berlinie, zm. 29 października 1966 w Poznaniu[1]) – polska pianistka, współzałożycielka[1] i profesor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu.
 Gertruda Konatkowska (przed 1939) | |
| Data i miejsce urodzenia |
23 czerwca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 października 1966 |
| Instrumenty | |
| Aktywność |
1917–1965 |
| Powiązania | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujUrodziła się w rodzinie Stanisława (1859–1945), ślusarza, i Marii z domu Walczuch (1866–1932)[a][2]. Miała troje rodzeństwa: Helenę (1889–1965), Bronisława (1890–1963) i Maksymiliana (1892–1893)[b]. Jej talent został odkryty, gdy jako dziecko odtwarzała zapamiętane rytmy[3]. Jako czterolatka, podczas ćwiczeń swojego brata Bronisława na skrzypcach, potrafiła rozpoznawać nieczysto zagrane frazy.
Rozpoczęła naukę gry na cytrach w szkole muzycznej Clary Hinsching. Następnie, od 1904 roku, u Gustawa Luthera uczyła się grać na fortepianie. Razem z bratem tworzyli zespół (fortepian+skrzypce)[4]. W 1905 roku oraz w latach 1912–1913 przebywała w Krakowie ucząc się w prywatnym Liceum Kaplińskiej[5][2].
Studia muzyczne fortepianowe odbyła w 1910 roku w Klindworth-Scharwenka-Konservatorium, a następnie w latach 1913–1917 w Państwowej Akademii Muzycznej w Berlinie-Charlottenburgu. Dyplom wirtuozowski uzyskała w 1917 roku i została asystentką prof. Richarda Rösslera[5][6].
Za namową Henryka Opieńskiego w 1920 roku przeprowadziła się do Poznania i rozpoczęła pracę na nowo utworzonej Państwowej Akademii Muzycznej[5].
Od 1934 roku występowała w audycjach radiowych[5].
We wrześniu 1939 roku zdecydowała się zostać w Poznaniu. W 1940 roku podczas mszy wielkanocnej zauważyła młodego dyrygenta-amatora, Stefana Stuligrosza, i zdecydowała się pomóc mu w nauce muzyki. Z czasem uczyła na tajnych kompletach grupkę ludzi. Koncertowali w mieszkaniach prywatnych, w 1942 roku rozpoczęto wystawiać opery. Po latach Stefan Stuligrosz wspomina jej opiekę nad chórem który utworzył, także w takich szczegółach jak długość spodenek[c][7].
Tuż po wyzwoleniu Poznania radziecka kronika filmowa nakręciła film o losach artystów w czasie okupacji w Poznaniu. Nagranie odbyło się w Teatrze Polskim, gdzie artystka zagrała Nokturn c-moll oraz mazurki Fryderyka Chopina. Była to pierwsza audycja w wyzwolonym Poznaniu[8].
W dniu 1 lipca 1956 roku objęła stanowisko docenta, a 26 czerwca 1958 roku – profesora nadzwyczajnego[9]. Od 1 października 1961 roku kierowała Katedrą Fortepianu PWSM.
Wykształciła wielu znakomitych muzyków, do jej uczniów należeli m.in. Jerzy Waldorff, Stefan Stuligrosz, Zbigniew Pawlicki, Franciszek Gajb, Mirosław Dąbrowski, Bożena Szymonowicz, Irena Wyrzykowska-Mondelska, Jerzy Libera, Waldemar Andrzejewski, Aleksandra Utrecht, Aleksandra Smoczkiewicz.
Od 1 października 1965 roku przeszła na emeryturę.
Zmarła rok później, 29 października 1966 roku[10]. Pochowana na cmentarzu junikowskim w Poznaniu (pole 11 kwatera B-7-25)[11].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)[12]
- Odznaka Honorowa Miasta Poznania (1957)
Nagrody
edytuj- Nagroda Wojewódzka w dziedzinie muzyki przyznana przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu (1960)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za szczególne osiągnięcia w dziedzinie pracy dydaktyczno-wychowawczej i organizacji procesu dydaktycznego (1965)
Upamiętnienie
edytujJedna z ulic na poznańskich Podolanach nosi imię Gertrudy Konatkowskiej.
Uwagi
edytuj- ↑ ojciec pochodził z Wielkopolski (Buk), a matka z Bytomia
- ↑ Helena (1889–1965), Bronisław (1890–1963), Maksymilian (1892–1893)
- ↑ Stefan Stuligrosz opowiada na zadane pytanie: Wracając do skutków sprawy Kroloppa – w Pańskim chórze chłopcy już nie noszą krótkich spodenek. Źle się kojarzyły?: Już wiele lat wcześniej moja mistrzyni prof. Gercia Konatkowska [uczyła Stuligrosza fortepianu – red.], artystyczna opiekunka naszego chóru, mówiła, że to może „tych” panów podniecać.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Konatkowska Gertruda, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2012-12-19].
- ↑ a b Mariusz Formanowicz: Wywód rodowy prof. Gertrudy Konatkowskiej. [dostęp 2012-12-19].
- ↑ Świtała Tadeusz: Pianistka poznańska – Gertruda Konatkowska. Mottyniana. (s. 97). Kronika Miasta Poznania nr 3/1966. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ Świtała Tadeusz: Pianistka poznańska – Gertruda Konatkowska. Mottyniana. (s. 98). Kronika Miasta Poznania nr 3/1966. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ a b c d Stefan Stuligrosz: Wspomnienie o Gertrudzie Konatkowskiej (s. 93). Kronika Miasta Poznania nr 3/1967. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ Świtała Tadeusz: Pianistka poznańska – Gertruda Konatkowska. Mottyniana. (s. 101). Kronika Miasta Poznania nr 3/1966. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ Pan Stuligrosz i jego historia. [w:] Internetowy serwis Wychowanków, Pedagogów i Uczniów I LO i Gimnazjum im.Karola Marcinkowskiego w Poznaniu [on-line]. marcinek.net. [dostęp 2012-12-19].
- ↑ Świtała Tadeusz: Pianistka poznańska – Gertruda Konatkowska. Mottyniana. (s. 117). Kronika Miasta Poznania nr 3/1966. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ Stefan Stuligrosz: Wspomnienie o Gertrudzie Konatkowskiej (s. 94). Kronika Miasta Poznania nr 3/1967. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ Stefan Stuligrosz: Wspomnienie o Gertrudzie Konatkowskiej (s. 95). Kronika Miasta Poznania nr 3/1967. [dostęp 2012-12-17].
- ↑ Plan Poznania - Cmentarze [online], poznan.pl [dostęp 2023-09-01].
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
Bibliografia
edytuj- Stefan Stuligrosz: Wspomnienie o Gertrudzie Konatkowskiej (s. 92–95). Kronika Miasta Poznania nr 3/1967. [dostęp 2012-12-17]., fot.
- Świtała Tadeusz: Pianistka poznańska – Gertruda Konatkowska. Mottyniana. Aneks: Repertuar Gertrudy Konatkowskiej. (s. 96–125). Kronika Miasta Poznania nr 3/1966. [dostęp 2012-12-17]., fot.
