Johann Wolfgang von Goethe

Goethe, 1828.

Wikipedia

Johann Wolfgang von Goethe (28 augustus 1749 – 22 maart 1832) was een Duits schrijver, wetenschapper, filosoof en staatsman.

• „Sla hem dood, de hond, het is een recensent!”

• Origineel in het Duits:
  “Schlagt ihn tot, den Hund! Es ist ein Rezensent.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, gedicht Rezensent, 1774.
• Aanhaling(en): Lof van de soep, De Standaard, 31 oktober 2014.

• „Wie 't grote nastreeft, hoort zich in te tomen,
  In de beperking toont zich pas de meester,
  En slechts de wet kan ons de vrijheid geven.
  → verkorte (spreekwoordelijke) variant: “In de beperking toont zich de meester.”

• Origineel in het Duits:
  “Wer Großes will, muß sich zusammen raffen;
  In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister,
  Und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben.”
• Bron: (DE) Johann Wolfgang von Goethe, Was wir bringen, 1802, p. 70-71
  (NL) Johann Wolfgang von Goethe, De mooiste van Johann Wolfgang von Goethe, 1998, p. 87 (vert. Koen Stassijns)
• Aanhaling(en): "In de beperking toont zich de meester", De Standaard, 14 juli 2020.
• Laatste strofe van het sonnet Natur und Kunst, geschreven in 1800.

• „Zo onvertaalbaar zijn de eigenaardigheden van elke taal: want alles, van het meest verheven tot het meest platvloerse woord, heeft betrekking op karakteristieke trekken van het volk, of het nu karakter, mentaliteit dan wel bepaalde toestanden betreft.”

• Origineel in het Duits:
  “So unübersetzlich sind die Eigenheiten jeder Sprache; denn vom höchsten bis zum tiefsten Wort bezieht sich alles auf Eigentümlichkeiten der Nation, es sei nun in Charakter, Gesinnungen oder Zuständen.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Italienische Reise, bericht 5 oktober 1786.
• Aanhaling(en): Jan Luijten, Goethe's wedergeboorte, Volkskrant, 3 september 1999.
• Goethe noteert dit nadat hij in Venetië een theatervoorstelling had bezocht.

• „In Rome heb ik mezelf voor het eerst gevonden, ik ben hier voor het eerst in harmonie met mezelf gelukkig en verstandig geworden. . .”

• Origineel in het Duits:
  “In Rom hab' ich mich selbst zuerst gefunden, ich bin zuerst übereinstimmend mit mir selbst glücklich und vernünftig geworden[, und als einen solchen haben mich diese dreie in verschiedenem Sinne und Grade gekannt, besessen und genossen.]”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Italienische Reise, bericht 14 maart 1788.
• Aanhaling(en): Jan Luijten, Goethe's wedergeboorte, Volkskrant, 3 september 1999.

• „Ondraaglijk vond ik het al op mijn zetel te moeten blijven zitten als in belangrijke vergaderingen simpele beslissingen in zich herhalende gesprekken nog eens en nog eens werden overwogen. Dan was het of ik tussen de vier duistere zaalwanden door de balken van het plafond werd platgedrukt.”

• Origineel in het Duits:
  “Unleidlich ward mir's schon auf meinem gepolsterten Stuhle, wenn in stattlicher Versammlung die Fürsten, was leicht zu entscheiden war, mit wiederkehrenden Gesprächen überlegten, und zwischen düstern Wänden eines Saals die Balken der Decke mich erdrückten.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Treurspel Egmont, 1788.
• Aanhaling(en): Uitgesproken door Boris van der Ham in het Debat De benoeming van een voorzitter, 4 februari 2003.
• Uitgesproken door Egmont als hij in de kerker zit.

• „Zo gauw mogelijk spoedde ik dan weg, sprong gehaast te paard, diep ademhalend fris naar buiten het vrije veld in, waar wij thuishoren.”

• Origineel in het Duits:
  “Da eilt' ich fort, sobald es möglich war, und rasch aufs Pferd mit tiefem Atemzuge. Und frisch hinaus, da wo wir hingehören!”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Treurspel Egmont, 1788.
• Aanhaling(en): Uitgesproken door Boris van der Ham in het Debat De benoeming van een voorzitter, 4 februari 2003.
• Egmont zegt dit als hij in de kerker zit en beschrijft wat hij deed na een vergadering.

• „Het doel van het leven is het leven zelf.”

• Origineel in het Duits:
  “Der Zweck des Lebens ist das Leben selbst.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, brief aan J.H. Meyer d.d. 8 februari 1796 (ed. Briefe 1796)
• Aanhaling(en): Numerologie 2828: Nummer Betekenis en Symbolen, Leerzaam.com, 16 november 2019

• „Wie geen vreemde talen kent weet niets van zijn eigen taal.”

• Origineel in het Duits:
  “Wer fremde Sprachen nicht kennt, weiß nichts von seiner eigenen.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe (1833), Maximen und Reflexionen, deel II, nummer 23, p. 91.
• Aanhaling(en): Resumé, De Reformatorsiche School Magazine Online, ongedateerd.

• „Das Beste, was du wissen kannst, Darfst du den Buben doch nicht sagen.”

• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Faust, 1808
• Aanhaling(en): Van Kooten en De Bie, Ons kent ons door het typetje Otto den Besten.

• „In geen enkele andere taal zijn de geest, het woord en het schrift op zo'n elementaire wijze samengevoegd.”

• Origineel in het Duits:
  “In keiner Sprache ist vielleicht Geist, Wort und Schrift so uranfänglich zusammengekörpert”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Brief aan Christian Heinrich Schlosser, 23 januari 1815.
• Aanhaling(en): John van Schaik, Christine Gruwez, Cilia ter Horst, De vrijheidsimpuls van de islam, Uitgeverij Christofoor, 2012, ISBN 9789062388905.
• Over de Arabische taal.

• „Of de Koran van de eeuwigheid is? Daar vraag ik niet naar! [...] Omdat het het Boek der Boeken is. Dat geloof ik uit moslims-plicht.”

• Origineel in het Duits:
  “Ob der Koran von Ewigkeit sei? Darnach frag ich nicht! [Ob der Koran geschaffen sei? Das weiß ich nicht!] Daß er das Buch der Bücher sei, Glaub ich aus Mosleminen-Pflicht”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe Die West-Östliche Divan, 1819.
• Aanhaling(en): John van Schaik, Christine Gruwez, Cilia ter Horst, De vrijheidsimpuls van de islam, Uitgeverij Christofoor, 2012, ISBN 9789062388905.

• „Een land dat vreemdelingen niet beschermt, gaat snel ten onder.”

• Origineel in het Duits:
  “Das Land das die Fremden nicht beschützt geht bald unter”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Die West-Östliche Divan, 1819.
• Aanhaling(en): Marita Mathijsen, Blijvend in gevecht met de tijd NRC, 14 februari 2015.

• „Weten is niet genoeg; we moeten toepassen. Willen is niet genoeg; we moeten doen.”

• Origineel in het Duits:
  “Es ist nicht genug, zu wissen, man muß auch anwenden; es ist nicht genug, zu wollen, man muß auch tun.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Wilhelm Meisters Wanderjahre, 1821.
• Aanhaling(en): Leen Zevenbergen, Duurzaam at the speed of passion, Atlas Contact, 2012, ISBN 9789047005971.

• „De ware poëzie kondigt zich aan doordat zij ons als een werelds evangelie, door innerlijke opgewektheid, door uiterlijk welbehagen, weet te bevrijden van de aardse lasten die ons bedrukken. Als een luchtballon tilt ze ons samen met de ballast die we meevoeren op naar hogere regionen en laat de verwarde aardse dwaalwegen in vogelperspectief voor ons uitgebreid liggen.”

• Origineel in het Duits:
  “Die wahre Poesie kündet sich dadurch an, daß sie, als ein weltliches Evangelium, durch innere Heiterkeit, durch äußeres Behagen uns von den irdischen Lasten zu befreien weiß, die auf uns drücken. Wie ein Luftballon hebt sie uns mit dem Ballast, der uns anhängt, in höhere Regionen und läßt die verwirrten Irrgänge der Erde in Vogelperspektive vor uns entwickelt daliegen.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Dichting und Wahrheit, derde en vierde deel, dertiende boek, 1811–1833.
• Aanhaling(en): Carel Peeters Safranski's boek over Goethe is een kunstwerk, Vrij Nederland, ongedateerd.

• „Verlangens zijn voorgevoelens van capaciteiten die in ons aanwezig zijn, voorbodes van datgene wat wij zullen kunnen volbrengen.”

• Origineel in het Duits:
  “Unsere Wünsche sind Vorgefühle der Fähigkeiten, die in uns liegen. Vorboten desjenigen, was wir zu leisten imstande sind.”
• Bron: Johann Wolfgang von Goethe, Goethe's sämmtliche Werke in fünk Bänden, 1840.
• Aanhaling(en): Anselm Grün, Boek van verlangen, Lannoo Uitgeverij, 2004, ISBN 9789059959903.