Фрэнсис Бэкон
Фрэнсис Бэкон (англи. Francis Bacon, (/ˈbeɪkən/); 1561-1626) - Английн гүн ухаантан, түүхч, улс төрч, эмпиризм болон английн материализмыг үүсгэн байгуулагч.
Тэрбээр өөрийн үзэл бодлоо болон шинжлэх ухааныг «Мэдлэг бол хүч» (латин. Scientia potentia est) гэдэг алдарт энгийн үгээр илэрхийлсэн болно.
Ф.Бэкон жинхэнэ мэдлэг нь мэдрэхүйн туршлагаас үүдэлтэй гэсэн санааг хатуу баримталдаг байв. Энэхүү гүн ухааны байр суурийг эмпиризм гэж нэрлэдэг. Бэкон нь түүний үүсгэн байгуулагч төдийгүй өөрөө хамгийн тогтвортой эмпирик үзэлтэн байв.
Түүний бүтээлүүд нь ихэвчлэн "Бэконы аргачлал" гэж нэрлэгддэг шинжлэх ухааны судалгааны индуктив арга зүйн үндэс суурь, дэлгэрүүлэх ажил юм. Индукц нь мэдлэгийг хүрээлэн буй ертөнцөөс туршилт, ажиглалт, таамаглалыг шалгах замаар олж авдаг юм. Тухайн цаг үеийн нөхцөлд ийм аргыг "алхимич"-ид ашигладаг байсан. Бэкон 1620 онд хэвлэгдсэн "Шинэ Органон" хэмээх зохиолдоо шинжлэх ухаан, түүнчлэн хүн ба нийгмийн асуудалд хандах хандлагыг тодорхойлсон. Тэрээр энэхүү зохиолдоо хүний байгальд үзүүлэх хүчийг нэмэгдүүлэхийн тулд шинжлэх ухааны зорилго тавьж, түүнийгээ сүнсгүй материал гэж тодорхойлсон бөгөөд зорилго нь хүн ашиглах явдал юм.
Дагалдагчид
[засварлах | кодоор засварлах]Орчин үеийн философи дахь эмпирик чиглэлийн томоохон дагалдагчид: Англид- Томас Хоббс (англи. Thomas Hobbes; 1588—1679), Жон Локк (англи. John Locke; 1632—1704), Жорж Беркли (англи. George Berkeley, Bishop Berkeley; 1685—1753), Дэвид Хьюм (англи. David Hume; David Home;1711 —1776); Францад- Этьен Кондиллак, Клод Хельветиус, Пол-Анри Хольбах, Дэни Дидро нар. Словакийн гүн ухаантан Ян Байер (Ján Bayer, 1630—1674) мөн Ф.Бэконы эмпиризмийг номлогч багш байсан.