Melanezia
I Melanezia dia iray amin' ny vondro-nosy telo lehibe ao amin' ny Ôseana Pasifika, izay mamorona an' i Ôseania. Toherin' ny mpahay jeôgrafia sasany ity famondronana ara-jeôgrafia ity, nefa ampiasaina matetika izany mbamin' ny firenena voakasika. Avy amin' ny teny grika hoe μέλας / mélas, "mainty", sy ny hoe νῆσος / nễsos, "nosy", ny anarana hoe Melanezia, ka midika hoe "nosy mainty".
Fitsinjaràm-paritra ara-pôlitika
[hanova | hanova ny fango]Ny tantaran' ny fitsinjaràm-paritra
[hanova | hanova ny fango]Taorian' ny fandehanan' i Jules Dumont d'Urville tany amin' ny faritr' i Melanezia hamantatra ny zava-misy any dia nanao soso-kevitra tamin' ny Société de géograophie tao Paris izy tamin' ny taona 1831 momba ny fandaminana vaovao an' i Pasifika ho faritra efatra, dia:
- i Pôlinezia (midika hoe "nosy maro"),
- i Melanezia ("nosy mainty"),
- i Mikrônezia ("nosy kely") ary
- i Malezia (izay nesorina taty aoriana tsy ho ao amin' ny kôntinentan' i Ôseania).
I Melanezia araka ny mahazatra
[hanova | hanova ny fango]
I Melanezia, araka ny famaritana mahazatra, dia miendrika reni-tsipika ao avaratra sy avaratra-atsinanan' i Aostralia sy ao atsimon' i Mikrônezia. Heverina fa anisan' i Melanezia ireto firenena na fanjakana na fizaràn-tany manaraka ireto:
- ny vonddro-nosy Fijy (Fiji / Fidji);
- i Kaledônia Vaovao;
- ny Vondro-nosy Sôlômôna,
- i Vanoato,
- i Ginea Vaovao izay mizara roa: i Papoazia-Ginea-Vaovao sy i Ginea Vaovao Andrefana (izay an' i Indônezia sy mizara faritany roa: Papoazia sy Papoazia Andrefana).
Ireo firenena sy fanjakana ary fizaràn-tany ireo dia tsy mandrafitra vondrona ara-pôlitika ranoray.
Ampiasaina amin' ny haifiteny ny teny hoe "melaneziana" amin' ny fitenenenana hoe "fiteny mezô-melaneziana", izay manondro zana-bondrona iray ao amin' ny sampam-piteny ôseanianan' ny fianakaviam-piteny aostrôneziana, ampiasaina ao Papoazia-Ginea-Vaovao sy ao amin' ny vondro-nosy Sôlômôna.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]Fizaràm-paritra any Ôseania: