Ardasira I
I Ardasira I dia mpanjakan' i Persia tamin' ny taona 224 hatramin' ny taona 241 izay nanorina ny fianakavia-mpanjaka sasanida, sady zafikelin' i Sasàna.
Teraka tao amin' ny tanàna kely iray ao akaikin' i Istakra (akaikin' i Persepôlisy, ao Farsa) i Ardasira I. I Papàka mpanjakan' i Kira (Khir), izay nanompo ny mpanjakan' i Istakara, izay mpanompon' ny "mpanjaka lehibe" Artabàna IV (arsakida) izy. I Rôdaka no anaran-dreniny araka ny sora-tsokitra nampanaovin' i Sapora I zanany.
Mety hantsoina hoe Ardesira, Ardasera, Ardasesy, Artakserksesy na Artakserka I koa izy. Amin' ny teny grika izy dia atao hoe Αρταξέρξης / Artakserksês koa.
Rehefa maty ny rainy tamin' ny taona 212 dia nandimby azy i Ardasira I ka natao governoran' i Darabgerda (i Darab, any Iràna ankehitriny). Namono ireo rahalahiny izy, niady tamin' ireo mpanjaka madinika mpifanolo-bodirindrina taminy izy (taona 211-212) ka tamin' ny taona 224 dia voaongany koa ny "mpanjaka lehibe" Artabàna V (nanjaka tamin' ny taona 213 hatramin' ny 224), nandritra ny ady nifanaovany taminy tao Hôrmoza. Niantso tena ho Sāhān Sāh ("mpanjakan' ny mpanjaka", izany hoe emperora) i Ardasira I taty aoriana ka nantsoina hoe Dari Ardachir (izany hoe "Dariôsy-Ardasira") sady niezaka namerina indray ny firaisan' ny Empira Persiana araka ny fomban' ny Akemenida tamin' ny Andro Taloha. Nataony fivavaham-panjakana ny mazdeisma ka nanorina renivohitra vaovao izy, dia i Ktesifôna, izay miorina eo amoron' ny ony Tigrisy sy teo amin' ny niorenan' ny Seleokia. Tamin' ny faramparan' ny andro niainany i Ardasira I dia nitondra tafika niady matetika tyamin' ny Empira Rômana nefa tsy nahita fahombiazana. Nandimby azy i Sapôra I zanany. Nohajaina sahala amin' ny andriamanitra i Ardasira I fahavelony, ka taty aoriana dia nanjary olo-malaza teo amin' ny angano sy fedrà persàna.