Hawayii
Awayii kɛna Etaazunii ɛjaɖɛ taa tɛtʊ cikpetʊ natʊyʊ. Nɛ Etazuunii ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ ajɛya cikpena naayɛ nɩɩnɩwa kpɛndɩna nɛ aɖʊ nɔɔ nɛ awɛɛ ɛjaɖɛ kʊɖʊmɖɩyɛ taa kpaɩ. Etaazunii tɔbʊʊ nɛ kabɩyɛ taa se ajɛya kɩkpɛndʊʊ. Awayii taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Honolulu nɛ tɩ-taa ɖɔɖɔ kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ.
Awayii kɛna tɛtʊ ndʊ tiɖeke tɩfɛyɩna Amerika keteŋga nɛ hayi kiŋ yɔ. Mbʊ pʊyɔɔ yɔ, ɖɩwɛna Oseyanii taa yeli. Ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ,tɛtʊ ñabɩ ndʊ lɩm cɔ-tʊ nɛ pɩta yɔ tɩkpɛnda 137 nɛ tɛtʊ cokolo cokolo ñɩndʊ ndʊ tɩkpɛndɩna nɛ pɩpɩsɩ Awayii ɛjaɖɛ.
Pamaza Awayii ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-walanzɩ taa lɛ, panaa se ɖɩ-walanzɩ talɩ ɛzɩ 28 337 km2 nɛ ɖenɖe lɩm wɛɛ yɔ, peeɖe ɖɔɔ nɛ pɩtalʊʊ ɛzɩ 11 672 km2 yɔ pʊtɔbʊʊ se pɩtalʊʊ ɛzɩ 41,2 yɔ kɛ mɩnɩʊ yɔɔ. Pʊtɔbʊʊ se ɖenɖe tɛtʊ ñabɩ ñɛwɛɛ yɔ, peeɖe maɣna ɛzɩ 16 649 km2 yɔ.
Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ nɖɩ kɛŋna ɛjaɖɛ 50 ñɩnɖɛ nɖɩ ɖɩsʊ Etaazunii ajɛya kɩkpɛndʊɣ ŋgbɛyɛ taa yɔ se nɖɩ pɩɖɩɣna sʊʊ kɩ-taa. Ɛlɛ pɩɩkɛ kɩyɛɛna fenaɣ 21wiye pɩnaɣ 1959. Pɩnaɣ 2010 taa paakalɩ kɩgalʊʊ kɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa lɛ paana ɛyaa ɛzɩ 1 360 30 yɔ.
Peeɖe pʊŋ kʊkʊyɩmɩŋ taa maɣna ɛzɩ mɛtanaa 925 yɔ nɛ pamaaza pʊʊ ŋgʊ kɩkɩla kʊyʊʊ yɔ lɛ pɩkpɛnda mɛtanaa 4 107 nɛ ŋgʊ lɛ Mona Kea. Piyele pʊʊ ŋgʊ kɩkɩla ñɩɩ yɔ, kʊkʊ kʊkʊyɩmɩŋ taa ñamaɣna mɛtanaa 216.
Payaɣ Awayii ɛjaɖɛ cikpeɖe ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊdʊ se: David Ige (D) nɛ ɛ-tɛ komina yɔɔ cɔnayaa kɛ payaɣ se Brian Schatz (D) nɛ Mazie Hirono (D).
Kʊnʊmɩŋ weyi pakɩlʊʊ yɔɔdʊʊ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɛ komina tʊma taa nɛ pawɩlʊʊ-ɩ sukulinaa taa ɖɔɖɔ yɔ ɩnʊ lɛ aŋgilisi nɛ awayɛ. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-taa tɛtʊ sɔsɔtʊ payaɣ se Honolulu nɛ ndʊ ɖɔɖɔ taa kɛ ɛyaa kɩla ɖɔʊ.