Stratocumulus

Aspecto característico das nubes stratocumulus

O Stratocumulus ou Estratocúmulos, que se designa coas siglas Sc, é o nome que designa a un xénero de nubes densas en forma de cúmulo, que no inverno forman mantos continuos. De aspecto non fibroso, con frecuencia cobren case todo o ceo na dirección que as empurra o vento e adoitan presentar unha distribución regular.

Formación e características

Un stratocumulus (estratocúmulo) é grande, escura, de masas redondeadas, en grupos, aliñadas, ou en ondas, cuxos elementos individuais son máis grandes que os de altocúmulo, e preséntanse a máis baixas altitudes, por debaixo dos 2,4 km.

Créanse débiles correntes convectivas xerando difusas capas de débiles nubes, debido ao aire máis seco e estable que está por encima, e impedindo o seu desenvolvemento vertical. Debido a que a masa nubrada non adoita ser grosa, a miúdo aparecen retazos de ceo azul entre o teito nubrado.

É unha nube típica de frontes moi desgastados e de situacións invernais de anticiclón de bloqueo. Nas frontes, os estratocúmulos organízanse normalmente en longas filas de rizos e masas redondeadas con grandes ondulacións.

Xeralmente os estratocúmulos non aportan precipitación, soamente a modo de chuvias débiles, ou neve. Con todo, esas nubes adoitan anticiparse ao mal tempo, indicando tormentas no futuro, ou polo menos unha fronte tormentosa.

Grises ou esbrancuxadas, ou ambas cores á vez, teñen case sempre partes escuras. Pertencen ao grupo das nubes baixas, e sitúanse entre os 460 e 2.000 m de altura. A temperatura na súa base varía entre 10 e -5 °C. Dentro desta nube os avións experimentan certa turbulencia.

Son similares en aparencia aos altocumuli e adoitan confundirse. Unha simple proba distíngueos: ao comparar o tamaño das masas individuais ou rolos apuntando co dedo índice na dirección da nube, se ela é como o tamaño do polgar, é un altocúmulo; se é como toda a man, é un estratocumulo.

Aspecto

Constitúense esencialmente de pingas de auga debido ao elevado grado de humidade nos niveis baixos da atmosfera. Tenden a formarse en capas ou bancos relativamente delgados, ás veces de ata de centos de quilómetros de extensión. A súa cor varía dependendo das condicións lumínicas e do grosor do banco.

Diferenzas con outros tipos de nubes

• Entre estratocúmulos e estratos: O aspecto grumoso dos estratocúmulos, que é tamén o indicativo da convección que se produce no interior da nube, é a principal diferenza con respecto aos estratos

Procesos de formación

Existen dous procesos que poden orixinar os estratocúmulos:

• Por separado: unha gran masa de aire húmido é elevada por un sistema frontal ou unha masa de aire continental ata o nivel de condensación; a lixeira inestabilidade no interior da nube crea entón a súa forma cumuliforme.
• En combinación: bolsas de aire quente elévanse desde o chan debido a unha lixeira convección, o que dá orixe a unha condensación da humidade ao mesmo nivel nunha ampla zona. Neste caso, as nubes poden converterse máis tarde en "cúmulus humilis" e algúns destes poden desenvolverse finalmente en cumulonimbos.

Significado meteorolóxico

Normalmente se os estratocúmulos non se desenvolveron verticalmente cara media tarde, a hora de máxima temperatura no solo, tenden a disiparse e o ceo queda despexado ao anoitecer.Se son o bastante grosos, os estratocúmulos poden chegar a producir pequenas choivas ou incluso neve se as temperaturas son baixas, pero isto non é o frecuente.

Stratocumulus stratiformis

Especies

• Stratiformis: Son bancos de nubes de diferente extensión e con pouca dimensión vertical que normalmente adoitan aparecer desgaxadas.

Algunhas veces estas nubes aparecen grazas á morte de cúmulos. En situacións moi frías, desprenden algunhas virgas, pero non producen apenas precipitación que en todo caso sería moi débil. Esta especie ao ser observada en alturas superiores a ela, vese moi similar á que vemos diariamente. Forman os chamados mar de nubes, grazas ás súas ondulacións porque se parecen aos verdadeiros mares.

Stratocumulus lenticularis

• Lenticularis: Chámanse así pola súa forma lisa e redondeada, parecida a unha lente ou lentella. Estas nubes medias crean debuxos espectaculares no ceo que son o deleite dos observadores meteorolóxicos e dos fotógrafos.Esta nube está asociada case sempre ao efecto Föehn.

Cando o vento atravesa unha cordilleira de montañas adoita formar ondas de aire a sotavento . Este proceso coñecido como efecto ondulante da montaña adoita ser invisible, pero cando hai vapor na parte superior destas ondas, fórmanse nubes lenticulares nos puntos nos que o aire elévase e disípanse onde o aire descende. Como as cordilleiras de montañas case sempre teñen formas irregulares e o vento pode moverse a diferentes velocidades en varios niveis, as cristas das ondas producidas deste xeito áchanse a distancias variables (o que se chama lonxitude de onda) e as nubes resultantes adoptan unha configuración irregular.

Con todo, se a cordilleira ten un perfil bastante regular e o vento sopra a unha velocidade constante en perpendicular ás montañas, as cristas das ondas e as nubes resultantes, adoptan unha configuración máis regular. É máis, se se presentan capas alternativas de aire húmido e seco por encima das montañas, as nubes poden apilarse unhas encima doutras coma se fosen pratos. Esta estrutura de nubes é a que en ocasións se tomou por ovnis.

Se o vento que xera as ondas sopra a unha velocidade constante, a configuración das nubes será estable e duradeira e permanecerán practicamente estacionarias no ceo durante longos períodos de tempo.

Polo xeral non se produce ningún fenómeno atmosférico a consecuencia das lenticulares, pero se hai suficiente vapor de auga na atmosfera que lles rodea poden desenvolverse verticalmente e xerar unha choiva lixeira. Esta choiva que comeza a desprenderse en ocasións non chega ao chan dado que se evapora antes debido ás temperaturas máis elevadas das capas inferiores, dando lugar ás virgas.

Como estas formacións van ligadas a ventos de gran velocidade en capas medias, poden ser precursoras de ventos fortes a nivel do chan.

As nubes lenticulares prodúcense na maioría das rexións do mundo e poden formarse tamén sobre pequenas montañas. Con todo as nubes máis espectaculares prodúcense nas grandes cordilleiras.

Stratocumulus castellanus

• Castellanus: chámanse deste xeito polas súas proxeccións en forma de torres que crecen desde a base da nube, desde 2 km, e ata os 6 km.

As nubes castellanus son evidencia de inestabilidade de media atmosfera ata a tropopausa, e preanuncio de mal tempo, se as correntes de convección poden conectarse con capas inestables na troposfera, e o continuo desenvolvemento de nubes castellanus poden producir nubes cumulonimbus e tormentas.

Estas nubes indican forte turbulencia para a aeronavegación.

Variedades

• Translucidus.
• Perlucidus.
• Opacus.
• Duplicatus.
• Undulatus.
• Radiatus.
• Lacunosus.

Trazos suplementarios

• Praecipitatio.
• Mammatus.
• Virga.

Galería de imaxes

• 
  Stratocumulus perlucidus
• 
  Stratocumulus undulatus]]
• 
  Stratocumulus lacunosus]]
• 
  Stratocumulus praecipitatio]]
• 
  Stratocumulus mammatus]]
• 
  Stratocumulus virga]]

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Biblioteca Digital Nacional de Ciencias - Stratocumulus (en inglés)
• Muriel Martin - Stratocumulus (en inglés)
• WW2010 Universidade de Illinois - Stratocumulus (en inglés)
• Centro do Tempo da BBC - Tipos de Nubes - Stratocumulus & Altocumulus (en inglés)