Ronĝuloj
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Troveblo de fosilioj: Malfrua Paleoceno - Nun | ||||||||||||||
 Diversaj ronĝuloj
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
Subordoj
| ||||||||||||||
|
Sciuruloj Sciuromorpha | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Ronĝuloj[1] (science: Rodentia) estas ordo de bestoj el la klaso mamuloj', havanta en ĉiu makzelo po du ĉizilspecajn tranĉodentojn.
Inter la pli konataj ronĝuloj listiĝas la muso, rato, hamstro, sciuro, histriko, kobajo, dolikoto, tukuo, pakarano, pakao, agutio, ĉinĉilo, koenduo, hutio, zizelo, marmoto, kastoro, kojpo, kaj aliaj.
Nomo en Esperanto
[redakti | redakti fonton]La nomo Ronĝuloj, registrita interalie en Reta Vortaro kaj Plena Ilustrita Vortaro, venas de la verbo ronĝi, kiu signifas (laŭ Reta Vortaro) "mordeti, manĝi per malgrandaj pecetoj". Tio rekte rilatas al la aparta dentaro, kiu karakterizas Ronĝulojn. Per la samsignifa, sed neoficiala verbo "rodi", eblas ankaŭ formi la samsignifan esprimon "roduloj". Alia samsignifa esprimo estas "dentoskrapuloj".
Geografia distribuo
[redakti | redakti fonton]Stabilajn kaj lokdevenajn arojn da Ronĝuloj eblas trovi en ĉiuj kontinentoj de Tero, krom Antarkto (kie tamen povas alveni musoj aŭ similaj bestoj kun sciencaj esplorteamoj). Kvankam ne temas pri marbestoj, pluraj specoj havas nedisigeblan ligon al akvo kaj ĝenerale ĉiuj Ronĝuloj kapablas bone naĝi. Kelkaj specoj de Ronĝuloj, kiel ekzemple musoj, ege pliiĝis laŭ nombro dum la lastaj jarmiloj, paralele al la disvolviĝo kaj plimultiĝo de la homaro.
Aspekto
[redakti | redakti fonton]Pro la rimarkinde granda kvanto da specoj kaj la diverstipaj medioj loĝataj de Ronĝuloj, estas kompreneble, ke bestoj el tiu ĉi ordo povas havi buntan kaj diversan aspekton kaj grandon.
La plej malgrandaj ronĝuloj havas mason pli-malpli egala al 7 gramoj, dum la plej grandaj atingas mason tute similan al tiu de homo - 80 kg. Tamen, averaĝe temas pri malgrandaj bestoj, kies alteco plej ofte lokas inter 15 kaj 40 centimetroj. Ĉiuj (krom unu speco, la heterocefalo nuda) havas harojn, ofte el nehela kaj neevidenta koloro, ekzemple bruneca aŭ grizeca. La haroj de kelkaj tropikaj specoj de sciuroj tamen havas tre videblajn kolorojn.
La plej grava karakterizo de la korpo de Ronĝuloj, kiu donas la nomon al la tuta ordo, estas iliaj dentoj: temas pri kvar tranĉodentoj, du en la makzelo kaj du en la mandiblo, sen radiko aŭ kun tre mallonga radiko. La tranĉodentoj de Ronĝuloj estas kovritaj per dentemajlo nur en la direkto eksteren de la buŝo, ne enen; pro tio, la dentoj foruziĝas je malsama rapido je siaj antaŭa kaj malantaŭa flankoj, iĝante pli kaj pli akraj dum la tempo. Ronĝuloj kutime uzas siajn dentojn nur por fortranĉi manĝaĵojn, kvankam ili ja tute bone uzeblas ankaŭ kiel atakiloj, dum bataloj kontraŭ aliaj bestoj, aŭ kiel fosiloj. La tranĉodentoj de Ronĝuloj daŭre kreskas dum ilia vivo, je rapido de 2-3 milimetroj semajne en la plejparto de la specoj; tamen, ĉe kelkaj subteraj specoj tiu rapido atingas 5-6 milimetrojn semajne. Dum la vintrodorma periodo, la dentokresko malrapidiĝas. Kutime la dentoj de ronĝuloj kurbiĝas al en la buŝo, kaj, se ili ne foruziĝas dum longa tempo, ili eĉ povas akiri la formon de spiralo.
Komence, Ronĝuloj havis sume 22 dentojn: kvar tranĉodentoj, ses antaŭmaĉdentoj (kvar en la makzelo kaj du en la mandiblo), kaj dek du maĉdentoj. Dum la nombro da tranĉodentoj ne ŝanĝiĝis, en multaj specoj la kvanto da maĉdentoj kaj antaŭmaĉdentoj malpliiĝis.
Klasado
[redakti | redakti fonton]En la jena tabelo, la signo † signas mortintan specon, familion aŭ tiel plu.
Subordo: Praronĝuloj - Protrogomorpha
[redakti | redakti fonton]Superfamilio: † Isĥiromioidoj - Ischiromyoidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: † paramusedoj - Paramyidae
- Genro: † paramuso
- Speco: † paramuso praa
- Genro: † paramuso
Superfamilio: Aplodontoidoj - Aplodontoidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: aplodontiedoj - Aplodontidae
- Genro: † maŭrimontio - Maurimontia
- Genro: † haplomuso - Haplomys
- Genro: † alomuso - Allomys
- Genro: † sciurodono - Sciurodon
- Genro: † ameniskomuso - Ameniscomys
- Speco: † ameniskomuso solenoida - Ameniscomys solenoides
- Genro: aplodontio - Aplodontia
- Speco: aplodontio rufa - Aplodontia rufa
Subordo: Sciuruloj - Sciuromorpha
[redakti | redakti fonton]Superfamilio: Sciuroidoj - Sciuroidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: Sciuredoj - Sciuridae (ĉ. 260 Specoj)
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Sciuredoj.Superfamilio: Geomusoidoj - Geomyoidea
[redakti | redakti fonton]- familio: geomusedoj - Geomyidae (ĉ. 40 Specoj)
- Genro: † gregorimuso - Gregorymys
- Genro: geomuso - Geomys
- Speco: geomuso baslanda - Geomys bursarius
- Speco: geomuso teksasa - Geomys personatus
- Genro: tomomuso - Thomomys
- Speco: tomomuso monta - Thomomys bottae
- Genro: ortogeomuso - Orthogeomys
- Speco: ortogeomuso hamstreska - Orthogeomys grandis
- Genro: kratogeomuso - Cratogeomys
- Speco: kratogeomuso meksikia - Cratogeomys castanops
- familio: heteromusedoj - Heteromyidae (ĉ. 75 Specoj)
- Genro: † perognatojdo - Perognathoides
- Genro: † proheteromuso - Proheteromys
- Genro: † prodipodomuso - Prodipodomys
- Genro: perognato - Perognathus
- Speco: perognato dezerta - Perognathus penicillatus
- Speco: perognato harega - Perognathus hispidus
- Speco: perognato malgranda - Perognathus parvus
- Speco: perognato kalifornia - Perognathus californicus
- Genro: mikrodipodopso - Microdipodops
- Speco: mikrodipodopso pala - Microdipodops pallidus
- Genro: heteromuso - Heteromys
- Speco: heteromuso goldmana - Heteromys goldmani
- Genro: liomuso - Liomys
- Speco: liomuso bunta - Liomys pictus
- Genro: dipodomuso - Dipodomys
- Speco: dipodomuso filipsa - 'Dipodomys phillipsii
- Speco: dipodomuso orda - Dipodomys ordii
- Speco: dipodomuso grandorela - Dipodomys elephantinus
- Speco: dipodomuso dezerta - Dipodomys deserti
Superfamilio: Kastoroidoj - Castoroidea
[redakti | redakti fonton]
- Familio: kastoredoj - Castoridae (2 Specoj)
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Kastoro.Superfamilio: Ktenodaktiloidoj - Ctenodactyloidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: ktenodaktiledoj - Ctenodactylidae (8 Specoj)
- Genro: ktenodaktilo - Ctenodactylus
- Speco: ktenodaktilo gundia - Ctenodactylus gundi
- Genro: pektinatoro - Pectinator
- Speco: pektinatoro somalia - Pectinator spekei
- Genro: ktenodaktilo - Ctenodactylus
- Familio: † tataromusedoj - Tataromyidae
- Genro: † karakoromuso - Karakoromys
- Genro: † tataromuso - Tataromys
- Genro: † sajimuso - Sayimys
- Familio: † diamantomusedoj - Diamantomyidae
- Genro: † diamantomuso - Diamantomys
Superfamilio: Anomaluroidoj - Anomaluroidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: anomaluredoj - Anomaluridae (12 Specoj)
- Genro: anomaluro - Anomalurus
- Speco: anomaluro rufventra - Anomalurus fraseri
- Speco: anomaluro okcidentafrika - Anomalurus peli
- Speco: anomaluro malgranda - Anomalurus pusillus
- Speco: anomaluro ruĝdorsa - Anomalurus erythronotus
- Speco: anomaluro gabona - Anomalurus chrysophoenus
- Genro: idiuro - Idiurus
- Speco: idiuro zenkera - Idiurus zenkeri
- Speco: idiuro grandorela - Idiurus macrotis
- Genro: zenkerelo - Zenkerella
- Speco: zenkerelo glirsimila - Zenkerella insignis
Superfamilio: † Teridomusoidoj - Theriomyoidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: † pseŭdosciuredoj - Pseudosciuridae
- Genro: † pseŭdosciuro - Pseudosciurus
- Genro: † adelomuso - Adelomys
- Familio: † teridomusedoj - Theridomyidae
- Genro: † teridomuso - Theridomys
- Genro: † treĥomuso - Trechomys
- Genro: † oltinomuso - Oltinomys
- Genro: † blainvilimuso - Blainvillimys
- Genro: † arĥeomuso - Archaeomys
- Genro: † isiodoromuso - Issiodoromys
- Genro: † fiomuso - Phiomys
- Familio: † teridomusedoj - Theridomyidae
Superfamilio: Pedetoidoj - Pedetoidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: pedetedoj - Pedetidae - (2 Specoj)
- Genro: pedeto - Pedetes
- Speco: pedeto kablanda - Pedetes capensis
- Speco: pedeto orientafrika - Pedetes surdaster
- Genro: pedeto - Pedetes
Subordo: Musuloj
[redakti | redakti fonton]Superfamilio: Musoedoj - Muroidea
[redakti | redakti fonton]- Familio: hamstredoj - Cricetidae (570 Specoj)
- Subfamilio: † parakriketodonenoj - Paracricetodontinae
- Genro: † parakriketodono - Paracricetodon
- Subfamilio: † eŭkriketodonenoj - Eucricetodontinae
- Genro: † eŭkriketodono - Eucricetodon
- Genro: † pseŭdokriketodono - Pseudocricetodon
- Subfamilio: † melisiodonenoj - Melissiodontinae
- Genro: † melisiodono - Melissiodon
- Subfamilio: † kriketodonenoj - Cricetodontinae
- Genro: † kriketodono - Cricetodon
- Genro: † hispanomuso - Hispanomys
- Genro: † ruscinomuso - Ruscinomys
- Genro: † megakriketodono - Megacricetodon
- Genro: † falbusĥio - Fahlbuschia
- Subfamilio: hamstroj - Cricetinae
- Genro: † demokriketodono - Democricetodon
- Genro: † rotundomuso - Rotundomys
- Genro: † kovalskio - Kowalskia
- Speco: † kovalskio pola - Kowalskia polonica
- Speco: † kovalskio meza - Kowalskia intermedia
- Genro: † kolimuso - Collimys
- Genro: rizorato - Oryzomys
- Speco: rizorato marĉa - Oryzomys palustris
- Genro: reitrodontomuso - Reithrodontomys
- Speco: reitrodontomuso grena - Reithrodontomys humulis
- Genro: peromisko - Peromyscus
- Speco: peromisko longvosta - Peromyscus maniculatus
- Speco: peromisko blankpieda - Peromyscus leucopus
- Speco: peromisko flaveta - Peromyscus nuttalli
- Genro: bajomuso - Baiomys
- Speco: bajomuso eta - Baiomys taylori
- Genro: oniĥomuso - Onychomys
- Speco: oniĥomuso preria - Onychomys torridus
- Genro: rokorato - Neotoma
- Speco: rokorato arbara - Neotoma floridana
- Speco: rokorato blankagorĝa - Neotoma albigula
- Speco: rokorato plumvosta - Neotoma cinerea
- Genro: sigmodono - Sigmodon
- Speco: sigmodono kotona - Sigmodon hispidus
- Genro: kalomisko - Calomyscus
- Speco: kalomisko musa - Calomyscus bailwardii
- Genro: podopo - Phodopus
- Speco: podopo ĝungara - Phodopus sungorus
- Speco: podopo roborovskia - Phodopus roborovskii
- Genro: granda hamstro - Cricetus
- Speco: kampa hamstro - Cricetus cricetus
- Genro: hamstreto - Cricetulus
- Speco: hamstreto migra - Cricetulus migratorius
- Speco: hamstreto daŭra - Cricetulus barabensis
- Speco: hamstreto eversmana - Cricetulus eversmanni
- Speco: hamstreto griza - Cricetulus griseus
- Speco: hamstreto longvosta - Cricetulus longicaudatus
- Speco: hamstreto rata - Cricetulus triton
- Genro: mezohamstro - Mesocricetus
- Speco: ora hamstro aŭ siria hamstro - Mesocricetus auratus
- Speco: mezohamstro raddea - Mesocricetus raddei
- Genro: mistromuso - Mystromys
- Speco: mistromuso blankvosta - Mystromys albicaudatus
- Genro: cokoro - Myospalax
- Speco: cokoro altaja - Myospalax myospalax
- Speco: cokoro ĉinia - Myospalax fontaineri
- Speco: cokoro manĉuria - Myospalax psilurus
- Subfamilio: platakantomusenoj - Platacanthomyinae
- Genro: † novkometo - Neocometes
- Speco: † novkometo brunna - Neocometes brunnis
- Genro: platakantomus - Platacanthomys
- Speco: platakantomuso pikila - Platacanthomys lasiurus
- Genro: † novkometo - Neocometes
- Subfamilio: nesomusenoj - Nesomyinae
- Genro: nesomuso - Nesomys
- Speco: nesomuso rufa - Nesomys rufus
- Genro: makrotarsomuso - Macrotarsomys
- Speco: makrotarsomuso insula - Macrotarsomys bastardi
- Genro: eliuro - Eliurus
- Speco: eliuro glirvosta - Eliurus minor
- Genro: nesomuso - Nesomys
- Subfamilio: lofiomusenoj - Lophiomyinae
- Genro: lofiomuso - Lophiomys
- Speco: lofiomuso longhara - Lophiomys imhausi
- Genro: lofiomuso - Lophiomys
- Subfamilio: mikrotenoj - Microtinae
- Genro: † eŭmiariono - Eumyarion
- Genro: † lartetomuso - Lartetomys
- Genro: † trilofomuso - Trilophomys
- Speco: † trilofomuso pirenea - Trilophomys pyrenaicus
- Speco: † trilofomuso ŝaŭba - Trilophomys schaubi
- Genro: † promimomuso - Promimomys
- Genro: † vilanio - Villanyia
- Genro: † kosomuso - Cosomys
- Genro: † mimomuso - Mimomys
- Speco: † mimomuso stehlina - Mimomys stehlini
- Speco: † mimomuso pola - Mimomys polonicus
- Speco: † mimomuso malgranda - Mimomys pusillus
- Speco: † mimomuso savina - Mimomys savini
- Genro: † alofajomuso - Allophaiomys
- Speco: † alofajomuso pliocena - Allophaiomys pliocaenicus
- Genro: † lagurodono - Lagurodon
- Speco: † lagurodono aranka - Lagurodon arankae
- Genro: † hungaromuso - Ungaromys
- Genro: † pliomuso - Pliomys
- Speco: † pliomuso episkopa - Pliomys episcopalis
- Speco: † pliomuso lenka - Pliomys lenki
- Genro: dikrostoniko - Dicrostonyx
- Speco: † dikrostoniko simpla - Dicrostonyx simplicior
- Speco: dikrostoniko koluma - Dicrostonyx torquatus
- Speco: dikrostoniko gronlanda - Dicrostonyx groenlandicus
- Speco: dikrostoniko hudsona - Dicrostonyx hudsonius
- Genro: sinaptomuso - Synaptomys
- Speco: sinaptomuso torfa - Synaptomys borealis
- Speco: arbarlemo - Myopus schisticolor[2]
- Genro: lemo - Lemmus (LEMINGO, MIODO, PIMPLO)
- Speco: lemo monta - Lemmus lemmus
- Speco: lemo siberia - Lemmus sibiricus
- Speco: lemo amura - Lemmus amurensis
- Speco: lemo nigrapieda - Lemmus nigripes
- Speco: lemo bruna - Lemmus trimucronatus
- Genro: kletrionomuso - Clethrionomys
- Speco: † kletrionomuso kretzoia - Clethrionomys kretzoii
- Speco: † kletrionomuso hintona - Clethrionomys hintoni
- Speco: kletrionomuso ruĝa - Clethrionomys glareolus
- Speco: kletrionomuso grizeta - Clethrionomys rufocanus
- Speco: kletrionomuso tajga - Clethrionomys rutilus
- Speco: kletrionomuso rustkolora - Clethrionomys gapperi
- Genro: altikolo - Alticola
- Speco: altikolo arĝenteta - Alticola roylei
- Speco: altikolo strelcova - Alticola strelzowi
- Genro: dolomuso - Dolomys
- Speco: † dolomuso milera - Dolomys milleri
- Speco: dolomuso roka - Dolomys bogdanovi
- Genro: arvikolo - Arvicola
- Speco: arvikolo akva - Arvicola terrestris
- Speco: arvikolo okcidenta - Arvicola sapidus
- Genro: ondatro - Ondatra (FIBERO, MOSKORATO)
- Speco: ondatro moska - Ondatra zibethica
- Genro: neofibero - Neofiber
- Speco: neofibero rondvosta - Neofiber alleni
- Genro: fenakomuso - Phenacomys
- Speco: fenakomuso monta - Phenacomys intermedius
- Genro: pitimuso - Pitymys
- Speco: † pitimuso arvaloida - Pitymys arvaloides
- Speco: pitimuso subtera - Pitymys subterraneus
- Speco: pitimuso savia - Pitymys savii
- Speco: pitimuso mediteranea - Pitymys diodecimcostatus
- Speco: pitimuso fatia - Pitymys multiplex
- Speco: pitimuso tatra - Pitymys tatricus
- Speco: pitimuso amerika - Pitymys pinetorum
- Genro: mikroto - Microtus
- Speco: † mikroto raticepoida - Microtus ratticepoides
- Speco: † mikroto arvalina - Microtus arvalinus
- Speco: † mikroto gregaloida - Microtus gregaloides
- Speco: MIKROTO NEĜA - Microtus nivalis
- subSpeco: mikroto neĝa alpa - Microtus nivalis nivalis
- subSpeco: mikroto neĝa tatra - Microtus nivalis mirhanreini
- Speco: mikroto mediteranea - Microtus guentheri
- Speco: MIKROTO KAMPA - Microtus arvalis (KAMPOMUSO)
- Speco: MIKROTO AGRA - Microtus agrestis (KAMPOMUSO)
- Speco: mikroto sociema - Microtus socialis
- Speco: mikroto japania - Microtus montebelli
- Speco: mikroto ĉinia - Microtus maximowiczi
- Speco: mikroto ekonomia - Microtus oeconomus
- subSpeco: mikroto ekonomia norda - Microtus oeconomus oeconomus
- subSpeco: mikroto ekonomia panonia - Microtus oeconomus mehelyi
- Speco: mikroto afgania - Microtus afghanus - hraboš afgánský
- Speco: mikroto zizela - Microtus brandti
- Speco: mikroto stretkrania - Microtus gregalis -
- Speco: mikroto pensilvania - Microtus pennsylvanicus -
- Speco: mikroto kalifornia - Microtus californicus
- Speco: mikroto preria - Microtus ochrogaster -
- Speco: mikroto flavnaza - Microtus chrotorrhinus -
- Speco: mikroto arkta - Microtus miurus
- Genro: laguro - Lagurus
- Speco: † laguro panonia
- Speco: † laguro transiena
- Speco: laguro sabla - Lagurus lagurus
- Speco: laguro flaveta - Lagurus luteus
- Genro: prometeomuso - Prometheomys
- Speco: prometeomuso kaŭkaza - Prometheomys schaposchnikowi
- Genro: elobio - Ellobius - slepuška
- Speco: elobio talpa - Ellobius talpinus
- Speco: elobio afgania - Ellobius fuscocapillus
- Subfamilio: gerbilenoj - Gerbillinae
- Genro: † epimeriono - Epimeriones
- Speco: † epimeriono aŭstria - Epimeriones austriacus
- Genro: Gerbilo - Gerbillus[3]
- Speco: gerbilo sahara - Gerbillus gerbillus
- Speco: gerbilo kampa - Gerbillus campestris
- Genro: tatero - Tatera
- Speco: tatero nudplanda - Tatera indica
- Speco: tatero grandeta - Tatera vicina
- Genro: taterilo - Taterillus
- Speco: taterilo malgranda - Taterillus emini
- Genro: paĥiuromuso - Pachyuromys
- Speco: paĥiuromuso hamstra - Pachyuromys duprasi
- Genro: meriono - Meriones
- Speco: meriono suda - Meriones meridianus
- Speco: meriono mongolia - Meriones unquiculatus
- Speco: meriono persia - Meriones persicus
- Speco: meriono ruĝvosta - Meriones libycus
- Speco: meriono tamarika - Meriones tamariscinus
- Speco: meriono anatolia - Meriones blackleri
- Speco: meriono tristrama - Meriones tristrami
- Speco: meriono dezerta - Meriones shawi
- Genro: sablomuso - Psammomys
- Speco: sablomuso dika - Psammomys obesus
- Genro: rombomuso - Rhombomys
- Speco: rombomuso granda - Rhombomys opimus
- Genro: † epimeriono - Epimeriones
- Subfamilio: † parakriketodonenoj - Paracricetodontinae
- Familio: hamstredoj - Cricetidae (570 Specoj)
- Familio: spalakedoj - Spalacidae - slepcovití (5 Specoj)
- Genro: † argiromuso - Argyromys
- Genro: † aralomuso - Aralomys
- Genro: † prospalako - Prospalax
- Speco: † prospalako pratempa - Prospalax priscus
- Genro: † pliospalako - Pliospalax
- Genro: † anomalomuso - Anomalomys
- Speco: † anomalomuso malgranda - Anomalomys minor
- Speco: † anomalomuso gaŭdria - Anomalomys gaudryi
- Genro: SPALAKO - Spalax
- Speco: † spalako advena - Spalax advenus
- Speco: † spalako nana - Spalax minutus
- Speco: spalako malgranda - Spalax leucodon
- Speco: spalako orienta - Spalax micropthalmus
- Speco: spalako giganta - Spalax giganteus
- Speco: spalako egiptia - Spalax ehrenbergi
Familio: rizomusedoj - Rhizomyidae - hlodounovití(18 Specoj)
- Genro: rizomuso - Rhizomys
- Speco: rizomuso bambua - Rhizomys sumatrensis - hlodoun bambusový
- Genro: kanomuso - Cannomys
- Speco: kanomuso negranda - Cannomys badius - hlodoun menší
- Genro: taĥiorikto - Tachyoryctes
- Speco: taĥiorikto talpeska - Tachyoryctes daemon - hlodoun krtkovitý
- Genro: rizomuso - Rhizomys
Familio: MUSEDOJ - Muridae (460 Specoj)
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Musedoj.Superfamilio: Gliroidoj - Gliroidea
[redakti | redakti fonton]Familio: GLIREDOJ aŭ DORMOMUSOJ - Gliridae (25 Specoj)
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Gliro.Familio: seleviniedoj - Seleviniidae - seleviniovití (1 Speco)
- Genro: † plioselevinio - Plioselevinia
- Genro: selevinio - Selevinia
- Speco: selevinio betpakdala - Selevinia betpakdalensis - selevinie
Superfamilio: Dipodoidoj - Dipodoidea
[redakti | redakti fonton]Familio: zapedoj - Zapodidae (11 Specoj)
- Genro: † smintozapo - Sminthozapus
- Genro: † plesiosminto - Plesiosminthus
- Genro: † ŝaŭbeŭmuso - Schaubeumys
- Genro: † simimuso - Simimys
- Genro: † pliozapo - Pliozapus
- Genro: † eozapo - Eozapus
- Genro: sicisto - Sicista
- Speco: sicisto betula - Sicista betulina
- Speco: sicisto trikolora - Sicista subtilis
- Speco: sicisto unukolora - Sicista concolor
- Speco: sicisto altaja - Sicista napaea
- Genro: zapo - Zapus
- Speco: zapo labradora - Zapus hudsonicus
- Genro: napeozapo - Napaeozapus
- Speco: napeozapo arbara - Napaeozapus insignis
- Speco: napeozapo ĉinia - Napaeozapus setchuanus
Familio: DIPODEDOJ - Dipodidae (27 specioj) aŭ Ĝerbuoj
- Subfamilio: dipodenoj - Dipodinae
- Genro: † protalaktago - Protallactaga
- Genro: † paralaktago - Parallactaga
- Genro: DIPODO - Dipus (DIPO)
- Speco: dipodo saga - Dipus sagitta
- Genro: stilodipo - Stylodipus
- Speco: stilodipo rapida - Stylodipus telum
- Genro: paradipo - Paradipus
- Speco: paradipo kresta - Paradipus ctenodactylus
- Subfamilio: ĝerbosenoj - Jaculinae
- Genro: ĜERBUO - Jaculus
- Speco: ĝerboso egiptia - Jaculus jaculus
- Speco: ĝerboso turkmenia - Jaculus turcmenicus
- Speco: ĝerboso liĥtenŝtejna - Jaculus lichtensteini
- Genro: ĜERBUO - Jaculus
- Subfamilio: helamisenoj - Allactaginae
- Subfamilio: dipodenoj - Dipodinae
- Genro: HELAMISO - Allactaga
- Speco: helamiso granda - Allactaga major
- Speco: helamiso malgranda - Allactaga elater
- Speco: helamiso salta - Allactaga jaculus
- Speco: helamiso stepa - Allactaga sibirica
- Genro: HELAMISO - Allactaga
- Speco: helamiso severcova - Allactaga severtzovi
- Speco: helamiso viliamsa - Allactaga williamsi
- Speco: helamiso bobrinskia - Allactaga bobrinskii
- Genro: pigeretmo - Pygeretmus
- Speco: pigeretmo dikvosta - Pygeretmus zhitkovi
- Subfamilio: kardiokranienoj - Cardiocraniinae
- Genro: kardiokranio - Cardiocranius
- Speco: kardiokranio eta - Cardiocranius paradoxus
- Genro: salpingoto - Salpingotus
- Speco: salpingoto dikvosta - Salpingotus crassicauda
- Speco: salpingoto mongolia - Salpingotus kozlovi - tarbíček mongolský
- Genro: eŭĥoreŭto - Euchoreutes
- Speco: eŭĥoreŭto longorela - Euchoreutes naso
- Genro: kardiokranio - Cardiocranius
Subordo: Histrikuloj - Hystricomorpha
[redakti | redakti fonton]Superfamilio: Histrikoidoj - Hystricoidea
[redakti | redakti fonton]Familio: histrikedoj - Hystricidae (15 Specoj)
- Subfamilio: histrikenoj - Hystricinae
- Genro: † sivakantio - Sivacanthion
- Genro: akantio - Acanthion
- Speco: akantio kurtvosta - Acanthion brachyura - dikobraz krátkoocasý
- Speco: akantio java - Acanthion javanicum - dikobraz javanský
- Genro: tekuro - Thecurus
- Speco: tekuro sumatra - Thecurus sumatrae
- Genro: HISTRIKO aŭ PIK-PORKO - Hystrix
- Speco: † histriko origina - Hystrix primigenius
- Speco: † histriko sivala - Hystrix sivalensis
- Speco: histriko kresta - Hystrix cristata
- Speco: histriko harnaza - Hystrix hirsutirostris
- Speco: histriko blankvosta - Hystrix leucura
- Speco: histriko ĉinia - Hystrix hodgsoni
- Speco: histriko hindia - Hystrix indica
- Speco: histriko sudafrika - Hystrix africaeaustralis
- Speco: histriko kaskohava - Hystrix galeata
- Subfamilio: aterurenoj - Atherurinae
- Genro: ateruro - Atherurus
- Speco: ateruro penikvosta - Atherurus africanus
- Speco: ateruro hindia - Atherurus macrourus
- Genro: triĥiso - Trichys
- Speco: triĥiso longvosta - Trichys lipura
- Speco: triĥiso malaja - Trichys fasciculata
- Genro: ateruro - Atherurus
- Subfamilio: histrikenoj - Hystricinae
Superfamilio: Trionomusoidoj - Thryonomyoidea
[redakti | redakti fonton]Familio: trionomusedoj - Thryonomyidae (6 Specoj)
- Genro: trionomuso - Thryonomys
- Speco: trionomuso afrika - Thryonomys swinderianus
- Genro: trionomuso - Thryonomys
Familio: petromusedoj - Petromuridae (1 Speco)
- Genro: petromuso - Petromus
- Speco: petromuso tipa - Petromus typicus
- Genro: petromuso - Petromus
Superfamilio: Batiergoidoj - Bathyergoidea
[redakti | redakti fonton]Familio: batiergedoj - Bathyergidae (22 Specoj)
- Genro: kriptomuso - Cryptomys
- Speco: kriptomuso zeĥa - Cryptomys zechi
- Speco: kriptomuso makulita - Cryptomys damarensis
- Genro: georiĥo - Georychus
- Speco: georiĥo kablanda - Georychus capensis
- Genro: heliofobio - Heliophobius
- Speco: heliofobio arĝentgriza - Heliophobius argentocinereus
- Genro: batiergo - Bathyergus
- Speco: batiergo porka - Bathyergus suillus
- Genro: heterocefalo - Heterocephalus
- Speco: heterocefalo nuda - Heterocephalus glaber
- Genro: kriptomuso - Cryptomys
- subordo: kaviuloj - Caviomorpha
Superfamilio: Eretizonoidoj - Erethizontoidea
[redakti | redakti fonton]Familio: eretizonedoj - Erethizontidae (8 Specoj)
- Genro: † platipitamuso - Platypittamys
- Genro: † akaremuso - Acaremys
- Genro: † eosteiromuso - Eosteiromys
- Genro: ĥetomuso - Chaetomys
- Speco: ĥetomuso nudvosta - Chaetomys subspinosus
- Genro: eĥinoprokto - Echinoprocta
- Speco: eĥinoprokto rufa - Echinoprocta rufescens
- Genro: KOENDUO - Coendou (Coëndu)
- Speco: koenduo kaptovosta - Coendou prehensilis
- Speco: koenduo laneca - Coendou villosus
- Speco: koenduo dukolora - Coendou bicolor
- Speco: koenduo aŭrora - Coendou nycthemera
- Genro: eretizono - Erethizon
- Speco: eretizono kanada - Erethizon dorsatum
- Speco: eretizono flavhara - Erethizon epixanthum
Superfamilio: Kavioidoj - Cavioidea
[redakti | redakti fonton]Familio: KAVIEDOJ - Caviidae (12 Specoj)
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Kaviedoj.Familio: hidroĥeredoj - Hydrochoeridae - (1 Speco)
- Genro: † protohidroĥero - Protohydrochoerus
- Genro: HIDROĤERO - Hydrochoerus (HIDROKERO)
- Speco: hidroĥero KAPIBARO - Hydrochoerus hydrochaeris
Familio: dinomusedoj - Dinomyidae (1 Speco)
- Genro: † tetrastilo - Tetrastylus
- Genro: † amblirizo - Amblyrhiza
- Genro: † elasmodontomuso - Elasmodontomys
- Genro: dinomuso - Dinomys
- Speco: dinomuso pakarano - Dinomys branickii
Familio: agutiedoj - Dasyproctidae (11 Specoj)
- Subfamilio: kunikulenoj - Cuniculinae
- Genro: kunikulo - Cuniculus
- Speco: kunikulo pakao - Cuniculus paca [4]
- Genro: stiktomuso - Stictomys
- Speco: stiktomuso montara - Stictomys
- Genro: kunikulo - Cuniculus
- Subfamilio: agutienoj - Dasyproctinae
- Genro: AGUTIO - Dasyprocta
- Speco: agutio ora - Dasyprocta aguti
- Speco: agutio olivkolora - Dasyprocta azarae
- Speco: agutio malhela - Dasyprocta fuliginosa
- Speco: agutio blanketa - Dasyprocta albida
- Speco: agutio flavdorsa - Dasyprocta croconota
- Genro: akuĉo - Myoprocta
- Speco: akuĉo longvosta - Myoprocta acouchy
- Speco: akuĉo verda - Myoprocta pratti
- Genro: AGUTIO - Dasyprocta
- Subfamilio: kunikulenoj - Cuniculinae
Familio: Ĉinĉiledoj - Chinchillidae (6 Specoj)
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Ĉinĉilo.Superfamilio: Oktodontoidoj - Octodontoidea
[redakti | redakti fonton]Familio: Kapromiedoj - Capromyidae (11 / 20 specioj)
- Genro: † prokapromuso - Procapromys
- Genro: † neoreomuso - Neoreomys
- Genro: † olenopso - Olenopsis
- Genro: kapromuso - Capromys (Kapromiso)
- Specio: kapromuso hutiakongo - Capromys pilorides
- Genro: plagiodontio - Plagiodontia
- Specio: plagiodontio kuviera - Plagiodontia hylaeum
- Genro: geokapromuso - Geocapromys
- Specio: geokapromuso porka - Geocapromys brownii
Familio: miokastoredoj - Myocastoridae (1 Speco)
- Genro: MIOKASTORO - Myocastor
- Speco: miokastoro kojpo - Myocastor coypus
- Genro: MIOKASTORO - Myocastor
Familio: oktodonedoj - Octodontidae (8 Specoj)
- Genro: † praoktodono - Eooctodon
- Genro: † pitanotomuso - Pithanotomys
- Genro: oktodono - Octodon
- Speco: oktodono deguo - Octodon degu
- Genro: spalakopo - Spalacopus
- Speco: spalakopo kururo - Spalacopus cyanus
- Genro: oktomuso - Octomys
- Speco: oktomuso viskaĉa - Octomys mimax
Familio: tukuedoj - Ctenomyidae (26 Specoj)
- Genro: † aktenotomuso - Actenotomys
- Genro: † eŭceloforo - Eucelophorus
- Genro: Tukuo - Ctenomys[5]
- Speco: Ctenomys magellanicus
Familio: abrokomedoj - Abrocomidae (2 Specoj)
- Genro: † protabrokomo - Protabrocoma
- Genro: abrokomo - Abrocoma
- Speco: abrokomo griza - Abrocoma cinerea
Familio: eĥimusedoj - Echimyidae (43 Specoj)
- Genro: † isolobodo - Isolobodon
- Genro: † afetreo - Aphaetreus
- Genro: eĥimuso - Echimys
- Speco: eĥimuso antila - Echimys armatus
- genro: proeĥimuso - Proechimys
- Speco: proeĥimuso gujana - Proechimys cayennensis
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]
