Neidio i'r cynnwys

Gwyddbwyll

Oddi ar Wicipedia
Gwyddbwyll
Enghraifft o:gêm bwrdd, math o chwaraeon, gêm dau berson, chwaraeon ar sail gêm, difyrwaith Edit this on Wikidata
Mathsequential game, chwaraeon y meddwl, chwaraeon unigolyn Edit this on Wikidata
Dyddiad cynharaf1470s Edit this on Wikidata
GwladYmerodraeth y Gupta Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu7 g Edit this on Wikidata
Genremind game, abstract strategy game Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
abcdefgh
8
a8 black rook
b8 black knight
c8 black bishop
d8 black queen
e8 black king
f8 black bishop
g8 black knight
h8 black rook
a7 black pawn
b7 black pawn
c7 black pawn
d7 black pawn
e7 black pawn
f7 black pawn
g7 black pawn
h7 black pawn
a2 white pawn
b2 white pawn
c2 white pawn
d2 white pawn
e2 white pawn
f2 white pawn
g2 white pawn
h2 white pawn
a1 white rook
b1 white knight
c1 white bishop
d1 white queen
e1 white king
f1 white bishop
g1 white knight
h1 white rook
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Bwrdd gwyddbwyll llawn ar ddechrau gêm
Gwerin gwyddbwyll a ddarganfuwyd yng Nghastell Ynysgynwraidd, yn dyddio o'r 12ed ganrif, ar y chwith. Mae'r darn a welir ar y dde yn dod o Gaerllion

Gêm i ddau sy'n cael ei chwarae ar fwrdd 8×8 o sgwariau golau a thywyll yw gwyddbwyll (hefyd tsiès ar lafar, a sies mewn hen destunau[1]). Nod Gwyddbwyll yw gosod Brenin y gwrthwynebydd mewn Siachmat. Ystyr Siachmat yw pan fod y Brenin yn methu osgoi cael ei gipio (neu ei ladd) yn y symudiad nesaf. Mae'n gêm resymegol a thactegol ddwfn iawn, cymaint felly fel bod rhai yn disgrifio chwarae gwyddbwyll yn wyddoniaeth ac yn gelfyddyd. Mae tarddiad y gêm mwy na thebyg yn India neu Tsieina hynafol, ac fe ledaenodd trwy Iran i Ewrop. Roedd "Gwyddbwyll Gwenddoleu" yn un o Dri Thlws ar Ddeg Ynys Prydain; pan osodwyd y darnau gwyddbwyll ar y bwrdd byddent yn chwarae eu hunain.[2]

Gêm fwrdd debyg o ran defnydd o lain siec ond llawer symlach ac haws ei chwarae yw draffts.

Darlun ar garreg Ockelbo, Sweden
Paentiad o'r arlunydd a'i chwiorydd yn chwarae gwyddbwyll (1555) gan Sofonisba Anguissola

Strwythur

[golygu | golygu cod]

Mae'r darnau'n cael eu gosod ar y bwrdd fel yn y llun, gyda'r Frenhines ar ei lliw ei hun – hynny yw Brenhines du ar sgwâr tywyll, Brenhines gwyn ar sgwâr golau. Gwyn sy'n symud gyntaf, ac mae'r chwaraewyr yn symud am yn ail tan fod naill ai Siachmat, neu chwaraewr yn ildio, neu'r ddau yn cytuno i gêm gyfartal, neu'r gêm yn gorffen fel Methmat.

Defnyddir nodiant algebraidd yn y gêm fodern i ddisgrifio a chofnodi gêmau.

Mae pob darn gwyddbwyll yn medru symud mewn ffordd wahanol, ac mae gan bob darn werth arbennig wrth chwarae, gan ddechrau gyda'r gwerinwr lleiaf pwerus. Mae darnau pob chwaraewr fel a ganlyn:

Wedi dysgu sut i symud y darnau mae chwaraewyr gwyddbwyll yn mynd ati astudio:

Mae gwyddbwyll yng Nghymru yn cael ei reoli gan Undeb Gwyddbwyll Cymru sy'n aelod o FIDE, Ffederasiwn Gwyddbwyll y Byd.

Gwyddbwyll Geltaidd

[golygu | golygu cod]
Bwrdd Gwyddbwyll Geltaidd

Defnyddid y gair "Gwyddbwyll" (Gwezboell yn y Llydaweg, Fidchell yn y Wyddeleg) yn y Gymraeg cyn i'r gêm bresennol ddod i Gymru (yn y Mabinogi er enghraifft). Cyfeirio at gêm arall â tharddiad Celtaidd iddi yr oeddid yn y llawysgrifau, gêm tebycach i dawlbwrdd, a drafodir isod. Heddiw ceir gemau a elwir "gwyddbwyll Geltaidd" sy'n seiliedig ar yr ychydig wybodaeth sydd wedi goroesi ynglŷn â'r gêm Fidchell o Iwerddon a'r gêm tawlbwrdd o Gymru. Mae'r rheolau yn hanu o gemau Tafl y Germaniaid. Yn wahanol i'r wyddbwyll fodern gonfensiynol, mae gwyddbwyll Geltaidd yn gwrthwynebu dau lu anghyfartal a chanddynt ddau amcan gwahanol. Mae'r brenin yn cael ei warchae yn ei gastell canolog, wedi ei amddiffyn gan wyth tywysog. Gyda chymorth y tywysogion mae'n ceisio dianc y gelynion trwy gyrraedd un o'r bedair cornel. Mae yna 16 o elynion, mewn pedwar grŵp o bedwar. Maen nhw'n ceisio dal y brenin trwy ei flocio a rhwystro ei symudiadau.

Yr Oesoedd Canol

[golygu | golygu cod]

Disgwylid i bob gŵr bonheddig gwerth ei halen geisio meistroli'r "bedair camp ar hugain", a rhestrir gwyddbwyll fel y gyntaf o'r campau hynny. Fe’i crybwyllir hefyd yn y chwedlau cynharach, sef Breuddwyd Macsen, Breuddwyd Rhonabwy a Pheredur, ac mewn barddoniaeth.[3] Mae'r cofnod cyntaf o'r gair yn y Gymraeg mewn cerdd fawl i Guhelyn Fardd (fl. tua 1100–1130).[4]

Yn ystod yr Oesoedd Canol, roedd y gêm rydym heddiw'n ei galw'n wyddbwyll yn ei chlytiau, ond yn megis dechrau, wedi'i chyflwyno i Loegr gan y Normaniaid. Ymledodd yn eitha cyflym i bob rhan o gymdeithas erbyn diwedd yr Oesoedd Canol.[5] Rhys Goch Eryri (c. 1365–1440) a gyflwynodd y gair "sïes" yn un o'i gerddi.[6] Yn y rhestr campau crybwyllir y ddau – sïes a gwyddbwyll, sy'n ategu'r farn eu bod yn ddwy gêm wahanol. Mae Lewys Glyn Cothi a Ieuan ap Rhydderch ill dau'n cyfeirio at "at sïes" a bathiad gan Hywel Swrdwal yw "siec mad" sy’n fenthyciad o’r Saesneg check mate.[7]

Disgrifiad o Dawlbwrdd

[golygu | golygu cod]
Prif: Tawlbwrdd

Roedd y tawlbwrdd yn un o'r anrhegion a roddai'r brenin i'w uchelwyr: ei ynadon llys a'i feirdd.[8] Mae Guto’r Glyn yn crybwyll y gêm (ond nid gwyddbwyll), a chanodd yn ei foliant i Syr Rosier Cinast o'r Cnwcin:

Gwreiddiol Ystyr
Ni fedrai iarll pan fu drin
Warae cnocell â’r Cnwcin;
Gwarae a wnaeth ein gŵr nod
Towlbwrdd gwŷr duon Talbod,
Gwarae bars â’r Mars y mae,
Eithr y gŵr aeth â’r gwarae.
Ni fedrai iarll pan fu’n frwydr
chwarae cis â’r mab o’r Cnwcin;
chwarae a wnaeth ein rhyfelwr hynod
dawlbwrdd gwŷr duon Talbod,
chwarae bars â’r Mers y mae,
ond y rhyfelwr a enillodd y gêm.

[9]

Cofnododd Robert ap Ifan yn 1587 ddisgrifiad (a llun) o'r gêm, gan ddweud ei fod yn cael ei chwarae ar fwrdd 11×11 gyda 12 darn ar ochr y brenin a 24 ar ochr y gwrthwynebydd. Dyma'r hyn a sgwennodd:[10]

Dylid chwarae'r gêm gyda'r brenin yn y canol a deuddeg o ddynion o'i gwmpas, gyda dau-ddeg-pedwar o ddynion yn ceisio ei ddal. Gosodir y rhai hyn fel a ganlyn: chwech yng ngahanol pob ochr o'r bwrdd yn y chwe man canolig. Mae'r ddau berson yn symud y darnau. Os oes darn yn dod rhwng dau o ddarnau'r gwrthwynebwr yna mae'n marw, a theflir y darn allan o'r gêm. Ond os yw'r brenin ei hun yn dod rhwng dau o ddarnau ei wrthwynebydd, yna os dywedwch "Cym bwyll, gwylia dy frenin!" cyn iddo symud i'r rhan honno (hy rhwng dau ddarn) ac os na all symud, yna mae'n cael ei ddal. Os yw eich gwrthwynebwr yn dweud "Fi yw dy was!" ac yn rhoi un o'i ddarnau rhwng dau o'ch darnau chi, yna ddaw dim drwg o hynny. Ac os yw'r brenin yn medru cyrraedd y linell..., mae'n ennill y gêm.

Gwyddbwyll mewn Diwylliant Cymraeg Cyfoes

[golygu | golygu cod]

Ceir cyfeiriad i'r gêm gwyddbwyll fel cyffelybiaeth yn y gân rap, Gwyddbwyll gan Y Tystion:[11] oddi ar eu CD "Rhaid i rhybweth Ddigwydd" o 1997. Cafwyd hefyd fersiwn o'r gân rhwng y grŵp a'r cerddor enwog gyda'r Velvet Underground, John Cale yn y flwyddyn 2000.[12]

Galla' i ddim diodde'r twyll
jyst teimlo fel darn mewn gêm o wyddbwyll[13]

Gwyddbwyll drwy ohebu

[golygu | golygu cod]

Math o gêm wyddbwyll lle nad yw'r chwaraewyr yn wynebu ei gilydd dros fwrdd yw gwyddbwyll drwy ohebu, neu wyddbwyll drwy'r post.

Mae'r ffordd y mae symudiadau'n cael eu trosglwyddo wedi newid wrth i gyfathrebu wella. Ar y dechrau, defnyddid negeswyr. Wedyn, gyda dyfodiad stampiau post, dechreuwyd defnyddio llythyrau neu gardiau post. Byddai'r telegraff a´r ffôn yn dod â chyflymder, ond am fwy o gost. Yna tro'r ffacs a'r e-bost oedd hi.

Mesurir amser adlewyrchiad pob symudiad mewn dyddiau a gall gêm bara wythnosau, misoedd neu flynyddoedd.

Pencampwriaethau Gwyddbwyll drwy Ohebu'r Byd

[golygu | golygu cod]
# Blynyddoedd Pencampwr Ail
I 1950-1953 Cecil Purdy Awstralia Harald Malmgren Sweden [14]
II 1956-1959 Viacheslav Ragozin Undeb Sofietaidd Lucius Endzelins Awstralia [15]
III 1959-1962 Alberic O'KellyBaner Gwlad Belg Gwlad Belg Piotr Dubinin Undeb Sofietaidd [16]
IV 1962-1965 Vladimir Zagorovsky Undeb Sofietaidd Georgy Borisenko Undeb Sofietaidd [17]
V 1965-1968 Hans Berliner Unol Daleithiau Jaroslav Hybl Tsiecoslofacia [18]
VI 1968-1971 Horst Rittner Almaen Vladimir Zagorovsky Undeb Sofietaidd [19]
VII 1972-1976 Yakov Estrin Undeb Sofietaidd Jozef BoeyBaner Gwlad Belg Gwlad Belg [20]
VIII 1975-1980 Jørn Sloth Denmarc Vladimir Zagorovsky Undeb Sofietaidd [21]
IX 1977-1983 Tõnu Õim Undeb Sofietaidd Fritz Baumbach Almaen [22]
X 1978-1984 Victor Palciauskas Unol Daleithiau Juan Morgado Yr Ariannin [23]
XI 1983-1989 Fritz Baumbach Almaen Gennadi Nesis Undeb Sofietaidd [24]
XII 1984-1991 Grigory Sanakoev Rwsia Josef Franzen Slofacia [25]
XIII 1989-1998 Mikhail Umansky Rwsia Erik Bang Denmarc [26]
XIV 1994-2000 Tõnu Õim Estonia Ove Ekebjaerg Denmarc [27]
XV 1996-2002 Gert Timmerman Yr Iseldiroedd Joop van Oosterom Yr Iseldiroedd [28]
XVI 1999-2004 Tunç Hamarat  Awstria Rudolf Maliangkay Yr Iseldiroedd [29]
XVII 2002-2007 Ivar Bern Norwy Wolfgang Rohde Almaen [30]
XVIII 2003-2005 Joop van Oosterom Yr Iseldiroedd Hans Elwert Almaen [31]
XIX 2004-2007 Christophe Léotard Ffrainc Frank Gerhardt Almaen [32]
XX 2004-2011 Pertti Lehikoinen Ffindir Stefan Winge  Sweden [33]
XXI 2002-2008 Joop van Oosterom Yr Iseldiroedd Alexander Ugge Canada [34]
XXII 2007-2010 Aleksandr Dronov Rwsia Jürgen Bücker Almaen [35]
XXIII 2007-2010 Ulrich Stephan Almaen Thomas Winckelmann Almaen [36]
XXIV 2009-2011 Marjan ŠemriBaner Slofenia Slofenia Hans Wunderlich Almaen [37]
XXV 2009-2013 Fabio FinocchiaroBaner Yr Eidal Yr Eidal Richard HallBaner Lloegr Lloegr [38]
XXVI 2010-2014 Ron LangeveldBaner Yr Iseldiroedd Yr Iseldiroedd Florin Serban Rwmania [39]
XXVII 2011-2014 Aleksandr Dronov Rwsia Matthias Kribben Almaen [40]
XXVIII 2013-2016 Leonardo LjubičićBaner Croatia Croatia Horacio Neto Portiwgal [41]
XXIX 2015-2018 Aleksandr Dronov Rwsia Jacek Oskulski Gwlad Pwyl [42]
XXX 2017-2019 Andrey Kochemasov Rwsia Enver Efendiyev Rwsia [43]
XXXI 2019-2022 Fabian Stanach Gwlad Pwyl,
Christian Muck Awstria,
Ron LangeveldBaner Yr Iseldiroedd Yr Iseldiroedd
[44]
XXXII 2020-2022 Jon Edwards Unol Daleithiau Michel Lecroq Ffrainc,
Sergey Osipov Rwsia,
Horacio Neto Portiwgal
[45]

Gwyddbwyll drwy Ohebu olympiad

[golygu | golygu cod]
# Blynyddoedd Medal aur Medal arian Medal efydd
I 1949-1952  Hwngari 25  Tsiecoslofacia 20  Sweden 19.5 [46]
II 1952-1955  Tsiecoslofacia 27.5  Sweden 27.5  Almaen 27 [47]
III 1958-1961  Undeb Sofietaidd 35.5  Hwngari 32.5 Baner Iwgoslafia Iwgoslafia 32 [48]
IV 1962-1964  Undeb Sofietaidd 36 Dwyrain yr Almaen 28.5  Sweden 27.5 [49]
V 1965-1968  Tsiecoslofacia 31.5  Undeb Sofietaidd 30  Gorllewin yr Almaen 29.5 [50]
VI 1968-1972  Undeb Sofietaidd 38  Tsiecoslofacia 28.5 Dwyrain yr Almaen 25.5 [51]
VII 1972-1976  Undeb Sofietaidd 35.5  Bwlgaria 30  Y Deyrnas Unedig 29.5 [52]
VIII 1977-1982  Undeb Sofietaidd 46.5  Hwngari 44  Y Deyrnas Unedig 41.5 [53]
IX 1982-1987  Y Deyrnas Unedig 33.5  Gorllewin yr Almaen 30  Undeb Sofietaidd 27 [54]
X 1987-1995  Undeb Sofietaidd 34 Baner Lloegr Lloegr 33.5 Dwyrain yr Almaen 33.5 [55]
XI 1992-1999  Tsiecoslofacia 45.5
 Almaen 45.5
 Canada 40
Baner Yr Alban Yr Alban 40
[56]
XII 1998-2004  Almaen 47.5  Lithwania 42.5  Latfia 42.5 [57]
XIII 2004-2009  Almaen 38  Y Weriniaeth Tsiec 34.5  Gwlad Pwyl 32 [58]
XIV 2002-2006  Almaen 45.5  Lithwania 39.5  Unol Daleithiau 36 [59]
XV 2006-2009  Norwy 48  Almaen 47 Baner Yr Iseldiroedd Yr Iseldiroedd 46.5 [60]
XVI 2010-2016  Y Weriniaeth Tsiec 33.5  Almaen 28.5  Ffrainc 26.5 [61]
XVII 2009-2012  Almaen 44.5  Sbaen 43.5 Baner Yr Eidal Yr Eidal 39.5 [62]
XVIII 2012-2016  Almaen 41.5 Baner Slofenia Slofenia 41  Sbaen 39 [63]
XIX 2016-2021  Bwlgaria 27  Almaen 26.5  Y Weriniaeth Tsiec 26.5
 Gwlad Pwyl 26.5
[64]
XX 2016-2019  Almaen 39.5  Rwsia 39.5  Sbaen 39 [65]
XXI 2020-2023  Almaen 38  Lwcsembwrg 37  Unol Daleithiau 37 [66]

Olympiad Gwyddbwyll drwy Ohebu Merched

[golygu | golygu cod]
# Blynyddoedd Medal aur Medal arian Medal efydd
I 1974 - 1979  Undeb Sofietaidd 22  Gorllewin yr Almaen 19  Tsiecoslofacia 15.5 [67]
II 1980 - 1986  Undeb Sofietaidd 26  Tsiecoslofacia 26 Baner Iwgoslafia Iwgoslafia 20 [68]
III 1986 - 1992  Undeb Sofietaidd 23  Tsiecoslofacia 21  Hwngari 14.5 [69]
IV 1992 - 1997  Y Weriniaeth Tsiec 24  Rwsia 21  Gwlad Pwyl 18.5 [70]
V 1997 - 2003  Rwsia 25  Almaen 22  Y Weriniaeth Tsiec 18 [71]
VI 2003 - 2006  Lithwania 26.5  Almaen 23.5 Baner Yr Eidal Yr Eidal 23 [72]
VII 2007 - 2009 Baner Slofenia Slofenia 25  Lithwania 23.5  Almaen 23 [73]
VIII 2008 - 2010  Gwlad Pwyl 27  Bwlgaria 27 Baner Yr Eidal Yr Eidal 26 [74]
IX 2011 - 2014  Rwsia 34  Lithwania 32.5  Almaen 30 [75]
X 2015 - 2017  Almaen 33  Lithwania 30  Rwsia 28 [76]

Sefydliad cenedlaethol

[golygu | golygu cod]

Mae'r arfer o wyddbwyll drwy ohebu yng Nghymru yn dyddio'n ôl i ganol y 19eg ganrif. [77] Mae'r Welsh Correspondence Chess Federation (WCCF) yn gyfrifol am drefnu gwyddbwyll drwy ohebu yng Nghymru. [78] Sefydlwyd yr endid ar Awst 18, 2012 [79] ac mae'n gysylltiedig â'r International Correspondence Chess Federation (ICCF). [80] Crewyd y WCCF ar ôl ailstrwythuro'r Welsh Correspondence Chess Association wreiddiol (1954-2012).

Pencampwriaethau

[golygu | golygu cod]

WCCA (1954-2012)

WCCF (2012-...)

  1. 2019-2020: Russell Sherwood [81]
  2. 2021-2022: Jonathan Blackburn[82]
  3. 2023-2024: William Bishop[83]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1.  sies. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 8fed Mawrth 2025.
  2. Trioedd Ynys Prydein, gol. Rachel Bromwich (Caerdydd, argraffiad newydd 1991), Atodiad III
  3. A chwaryy di wydbwyll?: ystyr ac arwyddocâd y gêm gwyddbwyll mewn Chwedlau Cymraeg Canol; M. Hughes; Llên Cymru, t. 32 (2009), 33-57.
  4. [Geiriadur Prifysgol Cymru (Caerdydd, 1950- ), 1754; Hughes, A chwaryy di wydbwyll?.
  5. Pleasures and Pastimes in Medieval England gan C. Reeves; (Stroud, 1995), t. 77-9.
  6. gutorglyn.net; Archifwyd 2016-03-04 yn y Peiriant Wayback adalwyd 21 Rhagfyr 2015
  7. Gwaith Lewys Glyn Cothi gan Dafydd Johnston (gol.) (Caerdydd, 1995), 208.4; R.I. Daniel (gol.), Gwaith Ieuan ap Rhydderch gan D.F. Evans (gol.) (Aberystwyth, 2003), 3.110; Gwaith Hywel Swrdwal a'i deulu (Aberystwyth, 2000), 11.49-50.
  8. Llyfr Iorwerth gan A.R. Wiliam (gol.); (Caerdydd, 1960), 10.9, t. 13.15.
  9. gutorglyn.net; Archifwyd 2016-03-04 yn y Peiriant Wayback adalwyd 21 Rhagfyr 2015
  10. Ifan, Robert ap (1587). Y Llyfrgell Genedlaethol, MS 158. Dyfynnwyd yn llyfr Murray, H. J. R. (1951). A History of Board-Games Other than Chess. Gwasg Rhydychen. ISBN 0-19-827401-7. 1951, tud.63.
  11. https://www.youtube.com/watch?v=ngPQzI5rEqE
  12. https://www.youtube.com/watch?v=uBz3kaQ1S0A
  13. https://www.youtube.com/watch?v=BWuKdsiP-5Q
  14. WCC Championship 1
  15. WCC Championship 2
  16. WCC Championship 3
  17. WCC Championship 4
  18. WCC Championship 5
  19. WCC Championship 6
  20. WCC Championship 7
  21. WCC Championship 8
  22. WCC Championship 9
  23. WCC Championship 10
  24. WCC Championship 11
  25. WCC Championship 12
  26. WCC Championship 13
  27. WCC Championship 14
  28. WCC Championship 15
  29. WCC Championship 16
  30. WCC Championship 17
  31. WCC Championship 18
  32. WCC Championship 19
  33. [WCC Championship 20
  34. WCC Championship 21
  35. WCC Championship 22
  36. WCC Championship 23
  37. WCC Championship 24
  38. WCC Championship 25
  39. WCC Championship 26
  40. WCC Championship 27
  41. WCC Championship 28
  42. WCC Championship 29
  43. WCC Championship 30
  44. WCC Championship 31
  45. WCC Championship 31
  46. 1.CCOlympiad ICCF
  47. 2.CCOlympiad ICCF
  48. 3.CCOlympiad ICCF
  49. 4.CCOlympiad ICCF
  50. 5.CCOlympiad ICCF
  51. 6.CCOlympiad ICCF
  52. 7.CCOlympiad ICCF
  53. 8.CCOlympiad ICCF
  54. 9.CCOlympiad ICCF
  55. 10.CCOlympiad ICCF
  56. 11.CCOlympiad ICCF
  57. 12.CCOlympiad ICCF
  58. 13.CCOlympiad ICCF
  59. 14.CCOlympiad ICCF
  60. 15.CCOlympiad ICCF
  61. 16.CCOlympiad ICCF
  62. 17.CCOlympiad ICCF
  63. 18.CCOlympiad ICCF
  64. 19.CCOlympiad ICCF
  65. 20.CCOlympiad ICCF
  66. 21.CCOlympiad ICCF
  67. 1.Olympiad merched
  68. 2.Olympiad merched
  69. 3.Olympiad merched
  70. 4.Olympiad merched
  71. 5.Olympiad merched
  72. 6.Olympiad merched
  73. 7.Olympiad merched
  74. 8.Olympiad merched
  75. 9.Olympiad merched
  76. 10.Olympiad merched
  77. Hanes gwyddbwyll gohebiaeth yng Nghymru
  78. Ffederasiwn Gwyddbwyll Gohebiaeth Cymru
  79. Sylfaen WCCF
  80. Congress 2012 - South Africa - Minutes_Final.pdf. Ymlyniad i'r Ffederasiwn Gwyddbwyll Gohebiaeth Ryngwladol[dolen farw]
  81. Pencampwriaeth 2019/20
  82. Pencampwriaeth 2021/2
  83. Pencampwriaeth 2023/4

Darllen pellach

[golygu | golygu cod]
  • Iolo Jones a T. Llew Jones, A Chwaraei di Wyddbwyll? (Gwasg Gomer, 1980)
  • Hooper, David a Whyld, Kenneth. The Oxford Companion to Chess (Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1984)

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]
Wicillyfrau
Wicillyfrau
Mae gan Wicilyfrau gwerslyfr neu lawlyfr ar y pwnc yma:
Chwiliwch am gwyddbwyll
yn Wiciadur.
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy