Ніндзюцу

Ніндзюцу́ (па-японску: 忍術, «мастацтва ўтоенасьці») — японскае баявое мастацтва.

Паходжаньне

Лічыцца, што таемныя кланы ніндзя паўсталі ў Японіі адначасова з узьнікненьнем самурайскага саслоўя у IX—XII стагодзьдзях. Правобразам ніндзя лічацца сэкты горных пустэльнікаў ямабусі VIII, якія вызнавалі кірунак будызма школы Сінгон. Ямабусі заахвочвалі цяжкія і зьнясільваючыя трэніроўкі сваіх адэптаў, а таксама дбайна захоўвалі сабраныя на працягу стагодзьдзяў веданьня па мэдыцыне, хіміі, астралёгіі. Ямабусі былі прыхільнікамі поўнага зьліцьця з прыродаю. Першапачаткова таемныя школы ніндзюцу не мелі нічога агульнага з вайсковымі арганізацыямі ні па сваёй мэтодыцы падрыхтоўкі, ні па сваёй філязофіі. Аднак з часам адбыліся зьмены.

Паходжаньне самога баявога мастацтва ніндзюцу, злучаюць, як і большасьць усходніх мастацтваў бою, з кітайскімі крыніцамі. Аднак тэрмін «ніндзюцу» ахоплівае толькі нешматлікія асаблівасьці мастацтвы ніндзюцу, такія як утойваньне, тварэньне і падтрыманьне аўры таямнічасьці. У функцыі ніндзя ўваходзіла пранікненьне да ворага, зьдзяйсьненьне сабатажа або забойства і вяртаньне пасьля пасьпяховага завяршэньня місіі.

Традыцыйна ніндзя выконвалі ролю наймітаў, якія прапаноўвалі сябе ў якасьці шпіёнаў, наёмных забойцаў, дывэрсантаў, палітычных правакатараў і тэрарыстаў вялікім і маленькім кіраўнікам японскае фэадальнае эпохі. Ніндзя прапаноўвалі свае паслугі толькі тым, хто гатовы быў за іх плаціць. Сем’і ніндзя ўяўлялі сабою цесна згуртаваныя калектывы, інтэграваныя ў буйнейшыя групы — кланы. Староньні чалавек практычна не меў магчымасьці далучыцца да такой групы і стаць ніндзя, для гэтага трэба было нарадзіцца ў сям’і прафэсіяналаў. Мастацтва і іншыя хітрасьці захоўваліся пад сакрэтам і перадаваліся толькі ад бацькі да сына. Расчыненьне сакрэту азначала сьмерць ад рукі ніндзя з таго жа клана.

Росквіт ніндзюцу прыйшоўся на пэрыяд Сэнгоку дзідай (1467—1568). На гэты час прыходзіцца пік фэадальных войнаў, і тады налічвалася каля 70 кланаў ніндзя. Легенды аб ніндзя таксама ставяцца менавіта да гэтага пэрыяду. Дакумэнтальныя сьведчаньні пацьвярджаюць існаваньне ў гэтую эпоху школаў Ярма і Кога.

У японскай культуры ніндзя часта супрацьпастаўляюцца самураям. Справа ў тым, што самураі найвышэй усяго ставілі ідэалы воінскага кодэкса бусідо і ў адпаведнасьці зь імі імкнуліся годна ваяваць і найлепшым чынам падрыхтавацца да сьмерці. Ніндзя вызнавалі прама процілеглую філязофію. Галоўнае для ніндзя — выканаць пастаўленую задачу, а бо асноўная іх задача — выведка, то для пасьпяховага яе выкананьня неабходна было выжыць будзь-якім коштам. Для ніндзя не магло быць забароненых дзеяньняў, не маглі існаваць якія-небудзь маральныя і рэлігійна-этычныя абмежаваньні ў мэтадах вядзеньня вайны. Для дасягненьня перамогі добрыя любыя сродкі, і ніндзя пасьпяхова ўсе іх выкарысталі.

Кланы ніндзя

Ярма
Кога
Кісю
Фума
Саду
Момоці
Фудзібаясі
Нэгоро
Сайга

Рыштунак ніндзя

Маскіровачны гарнітур — сінобі-сэдзоку, дэталі сінобі-сэдзоку: увагі (куртка) і додзімэ (пояс), ярма-бакама (штаны), дзукін (маска), тэкко (накладкі на рукі), кяхан або асімакі (нажныя абмоткі), табі (абутак-шкарпэткі з асобным вялікім пальцам), варадзі (сандалі) і уваппарі (верхняя куртка) і нагабукуро («заплечнік» ніндзя).
Пераменнае адзенне — Каварі-гомоно
Амігаса — саламяны капялюш
Даспехі
- Кусарі-катабіра (кальчужны даспех)
- Татамі-гусоку (тыпы Кіко і Куратагіну) — лёгкі даспех.
Шчыты
- Тэцу-но камэ
- Нэрукава-іта

Зброя ніндзя

Агнястрэльная зброя Какі
- Кнотавыя (хінава-тэппо)
- Крэмневыя (хіуці ісідзю)
- Духавыя (кукідзю)
- Вакідзасі-тэппо (стрэльба, замаскіраванае пад меч Вакідзасі)
- Ядатэ-тэппо (стрэльба, замаскіраванае пад футарал для пэндзля)
- Кісэру-тэппо (стрэльба, замаскіраванае пад курыльную трубку)
Гармата
- Мокухо («драўляная гармата»)
- Харынукі-дзюцу («трубка з папье-машы»)
Палымяныя сродкі
- Агністыя стрэлы Хія
- Бохія — агністая палка
- Уціхія — кідальная палымяная страла
- Хідакэ — агністы бамбук
- Хісякэн («агністы сякэн»)
Атрутныя сродкі
- Моппан
- Фуэ-но оогі
- Нэмурібі
- Кусагамэ
Запалы і кноты
- Хокуці, Хінава, Хінокі-Хінава, Такэ-хінава, Гудзін-хінава, Амэ-сіногі-хінава, Амэ-хінава, Мідзу-хінава.
Мячы, дзіды, сякеры, нажы
- Ніндзя-то, Сінобі гатана — меч ніндзя
- Танто — нож
- Конагіната — кароткая нагіната
- Сібакі-ярыны — дзіда
- Камаярі — дзіда-серп
- Яно — сякера
- Сікомі-дзуэ — утоеная зброя (мячы, нажы з прамым клінком, замаскіраваныя пад бытавыя прадметы).
Кусары-кама — паўсерпы зь вяроўкаю ды грузам або з ланцугом, Кама — серп.
Баявыя тычкі і дубінкі
- Дзё, Сякудзё, Рокудзё, Сюмонкудзуэ, Бо, Ханбо, Косікірібо, Мімікірібо і г.д.
Вяроўкі і ланцугі
- Мусубінава — вяроўка з грузікам
- Кусары — ланцуг, іншыя назовы ў залежаць ад даўжыні і грузікаў: Кусары-фундо, Тама-гусары, Содэ-гусары, Кусары-дзюттэ, Рэ-бундо і г.д.
Кідальныя бомбы і гранаты
Кідальная зброя
- Ханкю (палавінны лук) і Юмія (стрэлы)
- Фукія (Фукібары) — страляніна атручанымі стрэламі з духавага «стрэльбы»
- Сюрыкэны (кідальныя «зоркі» ніндзя)
  - Сякэн («зорачка»), тыпы: Санко, Дзюдзі, Роппо, Хаппо, Мандзі, Нагарэ-мандзі, Тэккан і г.д.
  - Бодзё-сюрыкэн («сюрікэн-палачка»), тыпы: Босугата, Тантогата, Кугігата, Хэйтэгата, Харігата, Хасідзё, Кусабігата і г.д.
  - Уцінэ (хоць гэта не зусім сюрікэн, а скарочаная страла з цяжэйшым наканечнікам, нагадвае стралу для дартса, але большага памеру).
- Цубутэ, Арарэ, Мэцубусі.

Рыштунак/Зброя

Адмыслоўцы па гісторыі ніндзюцу

Літаратура

Аляксей Горбылев, «Шлях Нябачных» (з серыі «Баявыя мастацтвы», Менск, 1997)
Аляксей Горбылев, «Кіпцюры Нябачнікаў» (з серыі «Баявыя мастацтвы», Менск, 1999)
Оскар Ратті, Адель Уэстьрук, «Самураі» (Масква, 2004)
Попенко Ў. Н., «Школа ніндзя» (Масква, 2004)

Вонкавыя пасылкі

Ніндзюцу — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Гісторыя ніндзя (рас.)
Самураі і ніндзя (рас.)
Баявыя мастацтвы (рас.)
Ніндзюцу на партале "Шляхі да ісціны" (рас.)