Sesessiya

Sesessiya (lat. secessio secedo - “gedirəm”), ayrılma — dövlətdən (adətən federativ) onun hər hansı bir hissəsinin (adətən federasiya subyektinin) ayrılması. Həmçinin "separatizm" də adlanır. Bu mənada termin Amerika istiqlal müharibəsi zamanı meydana gəlmişdi.

Terminin mənşəyi

Sesessiya termini latınca cedo felindən gəlir, müəyyən bir hərəkət, yerdəyişmə (hərfi və məcazi mənada) deməkdir. Sonradan, cedo sözünün mənası hüquqların ötürülməsi, yenidən tabeçilik və təyinat (yəni bir şey verməyə yönəlmiş hərəkət) kimi anlayışlarla da tamamlandı. Cedo felindən cessio (tapşırıq, cession) və retrocessio (əks hərəkət) isimləri əmələ gəlmişdir. Cedo felinə se-(ayırmaq) prefiksini əlavə etməklə ayırmaq, qopmaq (yəni ayırmağa yönəlmiş hərəkət) mənasında olan secedo feli, ondan isə secessio (ayrılmaq) isimi əmələ gəlmişdir. Bu əsasda hər üç ingilis termini: cession, retrocession və secession hüquqi və tarixən bir-biri ilə bağlıdır.

Sesessiyanın iki əsas nəzəriyyəsi var: hər hansı bir səbəbdən ayrılmanın ümumi qanunu (Seçim nəzəriyyəsi) və kobud ədalətsizliyi düzəltmək üçün ayrılma (Just Cause Theory). Xüsusilə, ikinciyə 1836-cı il Texas Respublikasının Müstəqillik Bəyannaməsinin müddəaları daxildir ki, bu da Meksika hökumətinin qanuni səlahiyyətlərini aldığı insanların həyatını, azadlığını və əmlakını qorumağı dayandırdığını bildirir.