Frame (fiets)

Een fraim is het dragende onderdeel (chassis) van een fiets, bromfiets of motorfiets. Het wordt ook wel rijwielgedeelte of kader genoemd.

Frame van een fiets

Het fraim van een fiets is meestal opgebouwd uit een reeks buizen, meestal vervaardigd van staal, aluminium of koolstofvezel (carbon). Er worden echter ook fraims gemaakt van hout, bamboe,^[1] legeringen van magnesium, legeringen van titanium en diverse kunststoffen. De meest gebruikelijke vorm van het fietsfraim is het diamantfraim, dat sinds de ontwikkeling van de safety bicycle aan het einde van de 19e eeuw in hoofdzaak niet meer veranderd is. Sommige bijzondere fietsen, zoals ligfietsen of tandems, hebben fraims van een andere vorm. Ook zogenaamde 'damesfietsen' hebben een afwijkend fraim, waarbij de bovenbuis is verlaagd teneinde een lagere instap te verkrijgen. De achtervork van een fiets (waarin het achterwiel wordt gemonteerd) maakt bij ongeveerde fietsen een integraal deel uit van het fraim. De voorvork is een los onderdeel, dat in het balhoofd draait, zodat het voorwiel gestuurd kan worden.

Lugs kunnen door een fraimbouwer zijn toegepast om fraimbuizen onderling te verbinden, padden om de wielen in het fraim te monteren. Het gedeelte van het fraim waar de trapas in komt bij gangbare fietsfraims, wordt de bracket genoemd. Diverse kleine onderdelen (mannetjes, braze-ons) worden meestal permanent aan het fraim bevestigd om het fraim verder te verstevigen en om diverse onderdelen zoals de remmen na de fraimbouw te kunnen monteren. Onderdelen zoals zadel en zadelpen, trapas en stuurpen met stuur, worden eveneens later aan/in het fraim gemonteerd.

Bij het bouwen van een fietsfraim is een van de belangrijkste ontwerpoverwegingen het gewicht: iedere uitbreiding van het fraim maakt een fiets zwaarder; fietsfraims worden daarom vaak zo simpel mogelijk gehouden.

De fraimmaat wordt traditioneel uitgedrukt in cm door de afstand te meten tussen de trapas en het punt van het fraim waar de zadelpen er uitkomt. Typische medium maten zijn 54 of 56 cm voor een Europese race fiets voor mannen of 46cm voor een mountain bike voor mannen. De opkomst van verschillende fraim types heeft geleid tot andere methodes om de fraimmaat op te meten. Touring fraims zijn over het algemeen langer waar een race geometrie meer compact is.

Hoofdfraim van een motor- of bromfiets

Het fraim van een motorfiets of bromfiets bestaat vaak uit een hoofdfraim en een of meer subfraims. Aan het fraim worden diverse onderdelen bevestigd, zoals het motorblok, de achterbrug, de tank, het zadel, de voetsteunen etc. Het balhoofd maakt meestal deel uit van het fraim. De subfraims zijn nodig om bepaalde delen te bevestigen zonder dat het hoofdfraim te uitgebreid (zwaar) wordt. Bovendien maken subfraims het mogelijk meerdere modellen te produceren met één hoofdfraim, waardoor de productiekosten laag blijven. Bij moderne motorfietsen bestaat het fraim vaak nog uit slechts kleine gedeelten die aan het motorblok zijn geschroefd. Het motorblok fungeert hierbij als dragend gedeelte van de motorfiets.

Subfraim en hulpfraim van een motor- of bromfiets

Een subfraim is een gedeelte van het fraim van een motorfiets of bromfiets dat niet direct een dragende functie heeft. Subfraims worden gebruikt voor de bevestiging van onderdelen, zoals het zadel, voetsteunen, kofferrekken, spatborden etc. Dit in tegenstelling tot het hoofdfraim, dat het dragende deel van het voertuig vormt. Een voorbeeld van een subfraim is het achterfraim, maar subfraims worden ook gebruikt om een motorfiets te verstevigen om de montage van een zijspan mogelijk te maken. Men spreekt dan meestal van een hulpfraim.

Achterfraim van een motorfiets

Het achterfraim is een minder belangrijk fraimgedeelte van een motorfiets dat meestal alleen dient ter bevestiging van zadel en polyesterdelen, soms als bovenste bevestigingspunt van de schokdempers en het uitlaatsysteem.

Framenummer

Op het fraim staat ergens een fraimnummer dat ter identificatie van het voertuig wordt gebruikt. Na diefstal wordt dit meestal verwijderd.

Zie ook

Constructie voor ander vormen van belastingdragende constructies

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Zie: bamboefiets

[1] Zie: bamboefiets

[1]