Nase

Nase
Andedrettsystemet i hovudet. Illustrasjon: Patrick J. Lynch.
Klassifikasjonar og ressursar
MeSH	D009666

Nase eller nos er eit organ som dannar inngangen til luftvegane. Nasen saman med nasegangane er i utgangspunktet eit kombinert puste- og lukteorgan i luftvegssystemet, men hos nokre artar kan den også ha andre funksjonar. Det beste eksempelet er elefantar. Hos desse vert nasen kalla elefantsnabel og er eit kombinert, puste-, lukte- og gripeorgan. Hos kvalar vert nasen kalla blåsehol og er eit reint pusteorgan. I dyreverda vert nasen også ofte kalla snute eller nebb.

Nase hjå mennesket

Skjelettet i nasen består av fleire bein som dannar golv, tak, sidevegger og midtskiljevegg. Framparten av skiljeveggen består av brusk. Veggen deler nasehola i to halvdelar. Desse er høge, uregelmessige og tronge spalter som strekkjer seg frå nasebora til nasetraktene, choanae, som munnar i nase- svelg-rommet. Frå sideveggane i nasehola spring det fram tre tynne beinplater, nasemuslingane, conchae nasales. Beinplatene, som er kledd av slimhud, deler kvar nasehalvdel i tre «etasjar», nedre, midtre og øvre nasegang. Slimhuda i nasen har flimmerhår og er rik på kjertlar og årar. Ho er særs ømtolig, og ved irritasjon aukar utkiljinga frå kjertlane og ein nys. Eit nett av vener i slimhuda på nedre nasemusling blir lett skada og det oppstår nasebløding.

Luktesansen er knytt til eit lite parti av epitelet øvst i nasehola. Fleire biholer heng saman med nasehola. Betennelse i nasen kan fortsetje inn i biholene (biholebetennelse, sinusitt).

Sjå òg

Elefantsnabel

• Blåsehol
• Snabel
• Snute
• Nebb

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Nese» frå Wikipedia på bokmål, den 4. september 2009.
• nesen ved SNL.no

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Nase

Denne biologiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.