Azaroaren 7

Azaroaren 7a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hamaikagarren eguna da, 312.a bisurteetan. 54 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Ignacio Eizagirre Jaiotza: Donostia, 1920 Heriotza: Donostia, 2013ko irailaren 1a Oier Lazkano Jaiotza: Gasteiz, 1999 Juan Ugarte Aiestaran Jaiotza: Donostia, 1982 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Marie Curie Jaiotza: Varsovia, 1867 Heriotza: Sancellemoz (en) , 1934ko uztailaren 4a Albert Camus Jaiotza: Dréan (en) , 1913 Heriotza: Villeblevin, 1960ko urtarrilaren 4a Leon Trotski Jaiotza: Bereslavka (en) , 1879 (juliotar egutegia) Heriotza: Coyoacán, 1940ko abuztuaren 21a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Azaroaren 7ko jaiotzak Rio Ferdinand • Emil du Bois-Reymond • David Petraeus • Kamal Haasan • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Pablo Uranga Jaiotza: Gasteiz, 1861eko ekainaren 26a Heriotza: Donostia, 1934 Fernando Aire Jaiotza: Urepele, 1920ko ekainaren 19a Heriotza: Urepele, 1976 Martin Zubeldia Jaiotza: Lizarra, 1880ko azaroaren 11 Heriotza: Iruñea, 1974 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Leonard Cohen Jaiotza: Montreal, 1934ko irailaren 21a Heriotza: Los Angeles, 2016 Anna Eleanor Roosevelt Jaiotza: Manhattan, 1884ko urriaren 11 Heriotza: Upper East Side, 1962 Alfred Russel Wallace Jaiotza: Brynbuga, 1823ko urtarrilaren 8a Heriotza: Broadstone (Dorset), 1913 Jean-Marc Nattier Jaiotza: Paris, 1685eko martxoaren 17a Heriotza: Paris, 1766 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Azaroaren 7ko heriotzak Li Hung-chang • Bahadur Shah Zafar • Philippe de Commines • Jonathan Sacks • Andrey Tikhonov • Jean-Jacques Servan-Schreiber • Tom of Finland • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Errusiako Iraultza. Errusiako Iraultza. 1603 - Biriatu udalerri independente bihurtu zen, Urruñatik bananduta 1831 - Brasilen beltzen esklabutza amaitu zen. 1917 - Errusiako Iraultza hasi zen (irudian). 1996 - NASAk Mars Global Surveyor satelitea jaurtiki zuen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Azaroa >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Igandea 2022: Astelehena 2023: Asteartea 2025: Ostirala 2026: Larunbata 2027: Igandea Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Xalbador, Ernest eta Ernesto.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1603 – Biriatu udalerri independente bihurtu zen, Urruñatik bananduta
• 1873 – Hiru egun iraundu zuen Jurramendiko gudua hasi zen, Bigarren Karlistaldian. Gerrilla karlista gailendu zen kopurutan ia bikoitza zen armada liberalaren aurka, eta gerra amaiera arte Lizarraldea kontrolpean mantendu zuen. Ordutik, Jurramendi karlismoaren sinbolo bilakatu zen.
• 1924 – Anarkista talde bat Beran, Nafarroa Garaian, sartu zen goizaldean, Espainiako Estatuan iraultza abiatu asmoz.

Mundua

• 1893 – Santiago Salvador izeneko anarkistak bonba bi jaurti zituen Bartzelonako El Liceun eta 20 hildako eragin zituen.
• 2001 –
  • Hamabost hilabetez hegaldirik egin gabe egon eta gero, Concorde hegazkinaren hegaldi komertzialei hasiera eman zitzaien berriro ere.
  • Belgikako Sabena hegazkin konpainiak porrot egin zuen.
• 2002 – Gibraltarko burujabetzari buruzko galdeketan gibraltarrek Erresuma Batua eta Espainiak elkarbanatutako burujabetza baten pean egoteari ezezkoa eman zioten.
• 2006 – Kongresurako eta Senaturako hauteskundeak Ameriketako Estatu Batuetan. Alderdi Demokratak gehiengoa eskuratu zuen bi kameretan.
• 2007 –
  • Gazte batek 8 lagun hil zituen Finlandiako institutu batean eta ondoren bere buruaz beste egin zuen.
  • Espainiako Poliziak 4 gazte atxilotu zituen eta hainbat miaketa egin zituen Donostian, ustez Segirekin lotura izateagatik. Hiru egun geroago, baldintzapean askatu zituzten lauak.
• 2012 – Barack Obama demokratak Mitt Romney errepublikarrari 2012ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskundeak irabazi zituen, beste lau urtez Ameriketako Estatu Batuetako presidentea izateko.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1963ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Mikel Arozamenak bere bigarren txapela jantzi zuen.

Mundua

• 1963 – It´s a Mad, Mad, Mad, Mad World ("Mundua ero, ero, ero, eroa zagok/n") filma estreinatu zen, Stanley Kramerek zuzendu eta Spencer Tracy, Milton Berle, Sid Caesar, Buddy Hackett, Ethel Merman, Mickey Rooney, Dick Shawn, Phil Silvers, Terry-Thomas, Jonathan Winters, Edie Adams, Dorothy Provine, Eddie "Rochester" Anderson, Peter Falk eta Jimmy Durante aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

Euskal Herria

• 2003 – Euskarazko Wikipediaren azala martxan jarri zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1658 – Francisco Gaintza, gipuzkoar historialaria (h. 1739).
• 1710 – Joseph Mikelestorena, euskal idazle eta apaiza (h. 1785).
• 1841 – Maxime Clérisse, baxenafar legegizona (h. 1925).
• 1863 – Francisco Iturribarria, bizkaitar olerkaria (h. 1916).
• 1871 – Florentzio Axpe, euskal apaiza (h. 1957).
• 1877 – Maurice Dartigue, lapurtar txirrindularia (h. 1956).
• 1880 – Pilar Arechavaleta, bizkaitar moja, Maria Ianua Coeli moja misioilarien kongregazioaren sortzailea (h. 1973).
• 1896 – Aquiles Cuadra, euskal abokatu eta politikaria (h. 1939).
• 1902 – Florentzio Bustintza, euskal farmazialaria, zientzialaria eta unibertsitateko irakaslea, Liverpoolen (h. 1982).
• 1903 – Diego Ordóñez, euskal atleta, Madrilen (h. 1990).
• 1907 – Xebe Peña, gipuzkoar mendizale eta ibiltaria (h. 1999).
• 1920 – Ignacio Eizagirre, Errealeko futbolari eta Osasunako entrenatzailea (h. 2013).
• 1923 – Antonio Olloqui, arabar marrazkilaria eta esmaltegilea.
• 1926 – Bautista Madariaga, nafar bertsolaria (h. 2018).
• 1931 – Matxin Labaien, gipuzkoar margolari eta idazlea, paisaietan espezializatua (h. 2021).
• 1934 – Florencio Latsaga, nafar enpresagizona.
• 1951 –
  • Marino Goñi, nafar musikaria eta musika-ekoizlea, Euskal Rock Erradikalaren bultzatzaileetako bat.
  • Fernando Tirapu, nafar futbolaria (h. 2018).
• 1962 –
  • Alberto Catalán, nafar politikaria, Nafarroako Parlamentuko presidente ohia.
  • Juan Jose Larrea, bizkaitar historialaria.
• 1970 – Olatz Arbelaitz, gipuzkoar informatikaria, EHUko irakaslea eta UEUko Informatikako sailburua.
• 1980 – Ainara Azpiazu Aduriz, Axpi, gipuzkoar marrazkilaria.
• 1982 – Juan Ugarte Aiestaran, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1990 – Nerea Gabirondo, gipuzkoar futbolaria.
• 1992 – Jon Manuel Vega, gipuzkoar futbolaria.
• 1998 – Anne Erauskin, bizkaitar eskubaloi jokalaria.
• 1999 – Oier Lazkano, arabar txirrindularia.

Mundua

• 15 – Agripina Gaztea, Erromako enperatriza (h. 59).
• 630 – Konstante II.a, Bizantziar Inperioko agintaria (h. 668).
• 994 – Ibn Hazm, andalustar filosofo, teologo, legelari, historialari, idazle eta poeta (h. 1064).
• 1186 – Ogedei, ekialdeko eta mendebaldeko Asiaren parte handi bat konkistatu zuen agintari mongola (h. 1241).
• 1598 – Francisco de Zurbarán, espainiar margolaria (h. 1664).
• 1728 – James Cook, britainiar esploratzailea (h. 1779).
• 1787 – Vuk Stefanović Karadžić, serbiar idazlea eta folklore-biltzailea (h. 1864).
• 1810 –
  • Ferenc Erkel, hungariar musikagile, piano-jotzaile eta orkestra zuzendaria (h. 1893).
  • Fritz Reuter, alemaniar idazlea (h. 1874).
• 1811 – Karel Jaromír Erben, txekierazko poeta, etnografoa eta filologoa (h. 1870).
• 1828 – Paul Baudry, frantziar margolaria, akademizismoaren ordezkari ospetsuenetako bat (h. 1886).
• 1838 – Auguste de Villiers de L'Isle-Adam, frantziar idazlea (h. 1889).
• 1855 – Edwin Herbert Hall, estatubatuar fisikaria (h. 1938).
• 1863 – Julián del Casal, kubatar poeta eta idazlea (h. 1893).
• 1867 – Marie Curie, poloniar fisikari eta kimikaria, 1903ko Fisikako Nobel Saria eta 1911ko Kimikako Nobel Saria (h. 1934).
• 1877 – Nina Subbotina, errusiar astronomoa (h. 1961).
• 1878 – Lise Meitner, austriar fisikaria, fisio nuklearraren aurkitzailea (h. 1968).
• 1879 – Leon Trotski, jatorri juduko errusiar-ukrainar iraultzaile komunista (h. 1940).
• 1886 –
  • Chester Barnard, estatubatuar ekonomialaria, kudeaketa eta antolakuntza arloetan berritzailea (h. 1961).
  • Aron Nimzowitsch, errusiar-daniar xakelaria, hipermodernismoaren xakelari nabarmenetakoa (h. 1935).
• 1888 – Chandrasekhara Venkata Raman, indiar fisikaria, 1930eko Fisikako Nobel Saria (h. 1970).
• 1891 – Genrikh Yagoda, sobietar politikaria (h. 1938).
• 1900 –
  • José Crespo Férez, espainiar aktorea.
  • Nellie Campobello, mexikar idazlea eta dantzaria, Mexikoko Iraultzaren lekukoa eta narratzailea (h. 1986).
• 1903 –
  • Ana de Gonta Colaço, portugaldar eskultore eta artista plastikoa (h. 1954).
  • Dean Jagger, estatubatuar aktorea (h. 1991).
  • Konrad Lorenz, austriar naturalista, etologiaren sortzailetariko bat eta 1973ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1989).
• 1910 – Edmund Leach, britainiar antropologoa (h. 1989).
• 1911 – Ángeles Santos Torroella, 27ko belaunaldiko gironar margolaria eta artista grafikoa (h. 2013).
• 1913 – Albert Camus, frantziar idazle eta filosofoa, frantsesezko egilerik handienetarikoa eta 1957ko Literaturako Nobel Saria (h. 1960).
• 1920 – Joan Perucho, kataluniar idazlea (h. 2003).
• 1921 – Manuel Fernández Álvarez, espainiar historialaria.
• 1926 – Joan Sutherland, australiar sopranoa (h. 2010).
• 1927 – Juan Arcocha, kubatar intelektuala, abokatua, idazlea, kazetaria, itzultzailea eta interpretea (h. 2010).
• 1929 –
  • Eric Kandel, austriar-estatubatuar psikiatriako sendagile espezialista, neurozientifiko eta irakaslea, 2000ko Medikuntzako Nobel Saria.
  • Urien Wiliam, galestar idazle eta antzerkigilea (h. 2006).
• 1934 – Mónica Cahen D'Anvers, argentinar kazetaria, aktore ohia eta telebista-aurkezlea.
• 1936 – Gwyneth Jones, galestar sopranoa.
• 1939 –
  • Barbara Liskov, estatubatuar informatikaria.
  • Lene Mayer-Skumanz, austriar idazle eta kazetaria.
• 1940 – Antonio Skármeta, txiletar idazlea.
• 1942 – Johnny Rivers, musikaria.
• 1943 –
  • Joni Mitchell, kanadar abeslaria eta musikagilea.
  • Michael Spence, estatubatuar ekonomialaria eta Stanford Unibertsitateko irakaslea, 2001eko Ekonomiako Nobel Saria.
• 1944 – Luigi Riva, Rombo di Tuono, italiar futbolaria (h. 2024).
• 1954 –
  • Carlos Arregui, argentinar futbolaria (h. 2023).
  • Llum Quiñonero, espainiar kazetaria, ekintzailea eta politikaria.
• 1955 – Paul Romer, estatubatuar ekonomialaria, garapen endogenoaren teoriaren aitzindaria, 2018ko Ekonomiako Nobel Saria.
• 1957 – Elisa Herrero Uceda, espainiar medikua, idazlea, zientzialaria, informatika ingeniaria, poeta eta antzerkigilea (h. 2020).
• 1960 – Tommy Thayer, estatubatuar musikaria, Kiss taldeko kidea.
• 1961 – Sergei Aleinikov, bielorrusiar futbolari ohia.
• 1964 – Liam Ó Maonlaí, irlandar musikaria.
• 1967 –
  • Steve DiGiorgio, musikaria.
  • David Guetta, frantziar DJa eta musika elektroniko ekoizlea, house musikan espezializatua.
  • Sharleen Spiteri, eskoziar musikagile eta abeslaria, Texas taldeko bokalista.
• 1969 – Nandita Das, indiar aktore eta zuzendaria.
• 1970 – Morgan Spurlock, estatubatuar dokumental egile, umorista, telebista ekoizle eta gidoigilea (h. 2024).
• 1972 –
  • Mar Abad, espainiar kazetaria, idazlea, irakaslea eta enpresaburua.
  • Christopher Daniel Barnes, aktorea.
• 1973 – Yunjin Kim, korear aktorea.
• 1977 –
  • Paul Buchheit, estatubatuar programatzaile eta enpresaburua, Gmailen sortzailea.
  • Amaranta Gómez Regalado, mexikar gizarte-antropologo eta ekintzailea.
• 1978 - Francisco de Paula Fernández, Blue Jeans , espainiar idazlea.
• 1984 - Amelia Vega, dominikar abeslaria, aktorea, enpresaburua, filantropoa eta modeloa.
• 1988 –
  • Elsa Hosk, suediar modeloa.
  • Yuki Muto, japoniar futbolaria.
• 1989 –
  • Antonio García Aranda, espainiar futbolaria.
  • Victoria Martín, espainiar umoregilea, gidoilaria, telebistako aurkezlea eta irrati-laguntzailea.
• 1990 – David de Gea, espainiar futbol atezaina.
• 1992 – Aubrey Kate, estatubatuar emakumezko aktore pornografiko transexuala.
• 1994 –
  • Lorea Ibarzabal, espainiar atleta, 800 metroko lasterketan aditua.
  • Jabulani Linje, malawiar futbolaria.
• 1996 – Lorde, zeelandaberritar abeslari eta musikagilea.
• 2001 – Amybeth McNulty, irlandar-kanadar aktorea.
• 2004 – Kokomo Murase, japoniar snowboarderra.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1692 – Nikolas Zubia, bizkaitar idazle eta apaiza.
• 1813 – Manuel Arostegi, arabar politikari liberala, Cadizko Gorteetan Arabako ordezkaria, Cádizen (j. 1758).
• 1906 – Juan Benanzio Arakistain, euskal idazlea (j. 1828).
• 1924 – Patrizio Antonio Orkaiztegi, euskal idazlea eta argitaratzailea (j. 1840).
• 1934 – Pablo Uranga, arabar margolaria (j. 1861).
• 1959 – Anakleto Ortueta, euskal herritar politikari, historialari eta kazetaria (j. 1877).
• 1974 – Martin Zubeldia, Gumersindo de Estella, nafar fraide kaputxinoa (j. 1880).
• 1976 – Fernando Aire Etxart, Xalbador, baxenafar bertsolaria eta artzaina (j. 1920).
• 1990 – Justo Mokoroa, gipuzkoar apaiza eta euskal idazlea (j. 1901).
• 1997 – Eladia Balerdi, Irura IV, gipuzkoar erraketista (j. 1942).
• 1999 – Julio Goien, nafar espeleologoa, Argentinako espeleologiaren aintzindarietako bat, Mendozan (j. 1941).
• 2003 – Pablo Elgezabal, Kirru, guraso euskaldundun kubatar pilotaria (j. 1907).
• 2008 –
  • Ernest Alkhat, baxenafar bertsolaria, iparraldeko bertsogintzaren ardatzetako bat (j. 1951).
  • Miguel Iribertegui, nafar fraide, idazle, musikari, poeta eta eskultore domingotarra (j. 1938).
• 2009 – Juan Jose Zearreta, euskaltzain urgazlea eta Euskaltzaindiaren kudeatzailea (j. 1947).
• 2015 – Antonio Igoa, euskal herritar futbolaria (j. 1933).

Mundua

• 1633 – Cornelis Drebbel, lehen itsaspekoa asmatu zuen holandarra (j. 1572).
• 1678 – Erasmus Quellinus II.a, flandriar margolaria eta marrazkilaria (j. 1607).
• 1708 – Ludolf Bakhuizen, herbeheretar marrazkilari, kaligrafo, imprimatzaile eta margolaria (j. 1630).
• 1766 – Jean-Marc Nattier, frantziar margolaria (j. 1685).
• 1809 – Paul Sandby, britainiar margolaria (j. 1731).
• 1817 – Jean André Deluc, suitzar geologoa, meteorologoa eta fisikaria (j. 1727).
• 1823 – Rafael del Riego, espainiar militarra (j. 1784).
• 1848 – Thomas Price, galestar historialari eta idazle elebiduna (j. 1787).
• 1893 – Pyotr Ilyich Tchaikovsky, errusiar musikagilea (j. 1840).
• 1903 – Marie Joséphine Niccolas, frantziar margolaria (j. 1846).
• 1908 – Butch Cassidy, estatubatuar banku eta ganadu lapurra (j. 1866).
• 1913 – Alfred Russel Wallace, galestar naturalista, biogeografiaren eta zoogeografiaren sortzaileetakoa (j. 1823).
• 1918 – Olga Rozanova, errusiar abangoardiako artista (j. 1886).
• 1921 - Julia de Asensi, espainiar idazlea, kazetaria eta itzultzailea (j. 1849).
• 1924 – Hans Thoma, alemaniar margolaria (j. 1839).
• 1928 – Mattia Battistini, italiar baritonoa.
• 1938 – Charles Malato, italiar jatorriko frantziar anarkista, idazlea eta kazetaria (j. 1857).
• 1941 – Maurice Leblanc, frantziar idazlea (j. 1864).
• 1944 – Richard Sorge, alemaniar kazetari eta sobietar espioia (j. 1895).
• 1947 – Sándor Garbai, Hungariako estatuburua (j. 1877).
• 1959 – Victor McLaglen, ingeles aktorea (j. 1886).
• 1962 – Anna Eleanor Roosevelt, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama eta feminista aktibista (j. 1884).
• 1967 – John Nance Garner, Ameriketako Estatu Batuetako 32. presidenteordea (j. 1868).
• 1972 – J. Mallorquí, eleberri komertzial asko idatzi zituen gaztelaniazko idazle katalana (j. 1913).
• 1974 – Rodolfo Acosta, Mexikoko zinemaren Urrezko Aroko aktore mexikarra (j. 1920).
• 1980 – Steve McQueen, estatubatuar aktorea (j. 1930).
• 1981 –
  • Will Durant, estatubatuar idazle, historialari eta filosofoa (j. 1885).
  • Anjela Duval, bretainiar poeta (j. 1905).
• 1983 – Germaine Tailleferre, frantziar musikagile eta pianista (j. 1892).
• 1990 – Lawrence Durrell, britainiar olerkigile, eleberrigile eta saiakeragilea (j. 1912).
• 1992 – Alexander Dubček, eslovakiar politikaria eta Txekoslovakiako buruzagia (j. 1921).
• 1993 –
  • Adelaide Hall, estatubatuar kantaria (j. 1904).
  • Igor Turtxin, ukrainar eskubaloi entrenatzailea (j. 1936).
• 1994 – Shorty Rogers, estatubatuar tronpeta-jotzailea eta musikagilea (j. 1924).
• 2000 – Ingrid Suediakoa, Danimarkako erregina ezkontidea (j. 1910).
• 2001 – José María Lidón, kataluniar epailea, ETAk eraila (j. 1951).
• 2002 – Peg Phillips, estatubatuar aktorea (j. 1918).
• 2003 – Juanjo Menéndez, espainiar aktorea.
• 2011 –
  • Joe Frazier, Smokin' Joe, pisu astuneko estatubatuar boxeolaria (j. 1944).
  • Tomás Segovia, Espainian jaiotako mexikar idazlea eta irakaslea (j. 1927).
• 2013 – Amparo Rivelles, espainiar antzezlea (j. 1925).
• 2016 – Leonard Cohen, kanadar kantari, musikagile, olerkari eta idazlea (j. 1934).
• 2018 – Francis Lai, frantziar soinu-banda konpositorea (j. 1932).
• 2019 –
  • José Antonio Fernández Prieto, Oviedoko Unibertsitateko botanikari, ekologo, pteridologo eta fitogegografo asturiarra (j. 1950).
  • Robert Freeman, britainiar argazkilari eta diseinugile grafikoa, The Beatlesekin egindako lanagatik ezaguna (j. 1936).
  • Margarita Salas, espainiar biokimikaria (j. 1938).
• 2020 – Bones Hillman, zeelandaberritar musikaria, Midnight Oil taldeko baxu-jotzailea (j. 1958).
• 2021 –
  • Gastón Ciarlo, uruguaitar abeslari, gitarrista eta konpositorea (j. 1945).
  • Carmen Laffón, espainiar margolari eta eskultore figuratiboa (j. 1934).
  • Dean Stockwell, estatubatuar aktorea (j. 1936).
• 2022 –
  • Krisostomos II.a Ziprekoa, Zipreko artzapezpiku ortodoxoa (j. 1941).
  • Leslie Phillips, ingeles aktorea (j. 1924).
• 2023 –
  • Frank Borman estatubatuar astronauta (j. 1928).
  • Alain Estève, frantziar errugbilaria (j. 1946).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Xalbador, Ernest eta Ernesto.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2989
• Multimedia: 7 November / Q2989

Azaroaren 6 | Urteko egutegi | Azaroaren 8