Rosids
| Rosids | |
|---|---|
| |
| Euphorbia heterophylla ("pinintahang Euphorbia") | |
Klasipikasyong pang-agham 
| |
| Kaharian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiosperms |
| Klado: | Eudicots |
| Klado: | Superrosids |
| Klado: | Rosids |
| Mga orden | |
|
Tingnan sa teksto | |
Ang mga Rosid, Rosidae, o mga Rosida ay kasapi sa isang malaking klade ng mga halamang namumulaklak, na naglalaman ng humigit-kumulang sa 70,000 mga espesye,[1] na mas mahigit kaysa sa sangkapat (isang ikaapat) ng lahat ng mga angiosperma.[2] Ang klade o clade ay nahahati sa 16 hanggang sa 20 mga orden, na nakabatay sa sirkumskripsiyon at klasipikasyon. Ang mga ordeng ito naman ay magkakasamang bumubuo sa humigit-kumulang sa 140 mga pamilya.[3] Sa ngayon, ang mga rosid at ang mga asterid ang pinakamalaking mga klade sa loob ng mga eudikota.[kailangan ng sanggunian].
Ang mga posil ng mga rosid ay nakikilala na nagmula sa panahong Kretasyoso. Ang mga pagtataya ng orasang pangmolekula ay nagpapahiwatig na ang mga rosid ay nagmula sa mga yugtong Aptiano o mga Albiano ng Kretasyoso, na nasa pagitan ng 125 at 99.6 mga milyong taon na ang nakararaan.[4][5]
Ang pangalan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang pangalang rosid ay ibinatay sa pangalang "Rosidae", na karaniwang nauunawaan bilang isang subklase o kabahaging pangkat. Noong 1967, ipinakita ni Armen Takhtajan na ang tamang batayan para sa pangalang "Rosidae" ay ang isang paglalarawan sa isang pangkat ng mga halamang nailathala noong 1830 ni Friedrich Gottlieb Bartling.[6] Pagdaka, ang kladeng ito ay muling pinangalanan upang maging "Rosidae" at pabagu-bagong hinahangganan ng iba't ibang mga may-akda. Ang pangalang "rosid" ay impormal, at hindi ipinapalagay na mayroong anumang partikular na ranggong pangtaksonomiya na katulad ng mga pangalang pinahintulutan ng ICBN. Ang mga rosid ay monopiletiko na nakabatay sa katibayang natagpuan sa pamamagitan ng analisis na pilohenetikong pangmolekula.
Sa kasalukuyan, tatlong magkakaibang mga kahulugan ng rosid ang ginagamit. Mayroong ilang mga may-akda na ibinibilang ang mga orden ng Saxifragales at ng Vitales sa loob ng mga rosid.[7] Mayroong namang iba na kapwa hindi isinasali ang mga ordeng ito.[8] Ang sirkumskripsiyong ginagamit sa loob ng artikulong ito ay ang nasa klaspikasyon ng APG II, na nagsasama ng Vitales, subalit hindi isinasama ang Saxifragales.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- ↑ Hengchang Wang, Michael J. Moore, Pamela S. Soltis, Charles D. Bell, Samuel F. Brockington, Roolse Alexandre, Charles C. Davis, Maribeth Latvis, Steven R. Manchester, and Douglas E. Soltis (10Mar2009), "Rosid radiation and the rapid rise of angiosperm-dominated forests", Proceedings of the National Academy of Sciences, 106 (10): 3853–3858, Bibcode:2009PNAS..106.3853W, doi:10.1073/pnas.0813376106, PMC 2644257, PMID 19223592
{{citation}}: Check date values in:|date=(tulong)CS1 maint: date and year (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) - ↑ Robert W. Scotland and Alexandra H. Wortley (2003), "How many species of seed plants are there?", Taxon, 52 (1): 101–104, doi:10.2307/3647306, JSTOR 3647306
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, Peter K. Endress, at Mark W. Chase (2005), Phylogeny and Evolution of the Angiosperms, Sunderland, MA, USA: Sinauer, ISBN 978-0-87893-817-9
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) - ↑ Davies, T.J., Barraclough, T.G., Chase, M.W., Soltis, P.S., Soltis, D.E., and Savolainen, V. (2004), "Darwin's abominable mystery: Insights from a supertree of the angiosperms", Proceedings of the National Academy of Sciences, 101 (7): 1904–1909, Bibcode:2004PNAS..101.1904D, doi:10.1073/pnas.0308127100, PMC 357025, PMID 14766971
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) - ↑ Susana Magallón and Amanda Castillo (2009), "Angiosperm diversification through time", American Journal of Botany, 96 (1): 349–365, doi:10.3732/ajb.0800060, PMID 21628193
{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ James L. Reveal (2008 onward), "A Checklist of Family and Suprafamilial Names for Extant Vascular Plants", Home page of James L. Reveal and C. Rose Broome
{{citation}}: Check date values in:|date=(tulong) - ↑ J. Gordon Burleigh, Khidir W. Hilu, and Douglas E. Soltis (2009), "Inferring phylogenies with incomplete data sets: a 5-gene, 567-taxon analysis of angiosperms", BMC Evolutionary Biology, 9: 61, doi:10.1186/1471-2148-9-61, PMC 2674047, PMID 19292928, inarkibo mula sa orihinal noong 2012-01-18, nakuha noong 2013-01-30
{{citation}}:|contribution=ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) - ↑ Peter F. Stevens (2001 onwards), Angiosperm Phylogeny Website
{{citation}}: Check date values in:|date=(tulong)