1823
Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1823
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia – otwarto pierwszą w Poznaniu publiczną lecznicę – dzisiejszy Szpital Przemienienia Pańskiego.
- 25 października – zakończono budowę kopca Kościuszki w Krakowie.
- 25 grudnia – założono we Lwowie Muzeum Książąt Lubomirskich.
- Nikołaj Nowosilcow, przeciwnik swobód dla Polaków, późniejszy ich kat opisany w Dziadach Mickiewicza, przyjechał do Wilna.
- Wskutek prowadzonego przez Mikołaja Nowosilcowa śledztwa zostają rozbite towarzystwa filomatów i filaretów.
- Początek uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim.
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 22 stycznia – poeta Ferenc Kölcsey napisał tekst pieśni „Boże zbaw Węgrów”, późniejszego hymnu Węgier.
- 3 lutego – pierwsze wykonanie włoskiej opery Semiramida Gioacchina Rossiniego.
- 13 kwietnia:
- 11-letni Franciszek Liszt koncertował publicznie (po zakończeniu występu odebrał gratulacje z rąk Ludwiga van Beethovena)
- Tampico w Meksyku uzyskało prawa miejskie.
- 4 maja – wojna o niepodległość Brazylii: zwycięstwo floty brazylijskiej dowodzonej przez Thomasa Cochrane’a nad portugalską w bitwie koło Salvadoru.
- 23 czerwca:
- Robert Stephenson, jego ojciec George Stephenson, Edward Pease podjęli w Newcastle upon Tyne budowę pierwszej lokomotywy parowej (Wielka Brytania).
- Antonio José de Sucre został prezydentem Peru.
- 15 lipca – pożar kościoła św. Pawła za Murami w Rzymie; odbudowa została zakończona w 1854 r.
- 24 lipca – w Chile zniesiono niewolnictwo.
- 28 lipca – Imperium Osmańskie i Persja podpisały traktat z Erzurum.
- 18 sierpnia – rozpoczął się bunt w Demerarze.
- 31 sierpnia – francuska inwazja na Hiszpanię: decydująca klęska hiszpańskich powstańców w bitwie pod Trocadero.
- 10 września – Simon Bolivar został prezydentem Peru.
- 28 września – początek pontyfikatu Leona XII, jako 252. papieża.
- 2 grudnia – prezydent USA, James Monroe w przemówieniu do Kongresu wprowadza tzw. „Doktrynę Monroe”.
- William Sturgeon wynalazł elektromagnes.
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia – Sándor Petőfi, węgierski poeta (zm. 1849)
- 23 stycznia – Leopold von Winter, niemiecki polityk, nadburmistrz Gdańska (zm. 1893)
- 17 lutego – Robert Herzog, niemiecki duchowny katolicki, biskup wrocławski (zm. 1886)
- 28 lutego:
- Ernest Renan, francuski pisarz, historyk, filolog i filozof; sceptyk (zm. 1892)
- Juliusz Ligoń, śląski działacz społeczny, publicysta i poeta (zm. 1889)
- 16 kwietnia - Wojciech Kalinowski, polski aptekarz, burmistrz Rzeszowa (zm. 1895)
- 25 kwietnia – Abdülmecid I, sułtan Imperium Osmańskiego (zm. 1861)
- 10 maja – John Sherman, amerykański polityk, senator ze stanu Ohio (zm. 1900)
- 9 lipca – Henryk Rodakowski, polski malarz portrecista (zm. 1894)
- 30 lipca – Charles Lory, francuski geolog (zm. 1889)
- 3 sierpnia – Antoni August Ledóchowski, polski rotmistrz (zm. 1885)
- 22 sierpnia – Ludwik Martin, francuski zegarmistrz, ojciec św. Teresy z Lisieux, święty katolicki (zm. 1894)
- 23 sierpnia – Bartłomiej Nowak, polski przywódca chłopski, pułkownik, uczestnik powstania styczniowego (zm. 1890)
- 12 września – Kornel Ujejski, polski poeta (zm. 1897)
- 17 września – Tekla Bądarzewska-Baranowska, polska kompozytorka (zm. 1861)
- 5 października – Feliks Jaroński, polski pianista, kompozytor i pedagog (zm. 1895)
- 31 października – Eugeniusz Janota, polski animator ruchu turystycznego, germanista, taternik, przyrodnik, badacz folkloru góralskiego, ksiądz katolicki (zm. 1878)
- 27 listopada – Katarzyna od Marii Rodríguez, argentyńska zakonnica, założycielka Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusa, błogosławiona katolicka (zm. 1896)
- 28 listopada:
- Mikołaj Zyblikiewicz, polityk, adwokat, prezydent Krakowa (zm. 1887)
- Margaret Jane Mussey Sweat, amerykańska poetka (zm. 1908)
- 12 grudnia:
- Władysław Ludwik Anczyc, polski poeta, dramatopisarz, wydawca, tłumacz, działacz ludowy (zm. 1883)
- Tomasz Teofil Kuliński, polski duchowny katolicki, biskup kielecki (zm. 1907)
- 28 grudnia – Jan Pogonowski, polski notariusz, polityk, burmistrz Rzeszowa (zm. 1897)
data dzienna nieznana:
- Jan Yi Yun-il, koreański męczennik, święty katolicki (zm. 1867)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 26 stycznia – Edward Jenner, angielski wynalazca szczepionek (ur. 1749)
- 7 lutego – Ann Radcliffe, angielska pisarka (ur. 1764)
- 19 marca – książę Adam Kazimierz Czartoryski, polityk, dramatopisarz, krytyk literacki i teatralny, publicysta, mecenas sztuki (ur. 1734)
- 18 maja – Johann Genersich, spiskoniemiecki pedagog, literat i historyk (ur. 1761)
- 20 sierpnia – Pius VII, papież (ur. 1742)
- 11 września – David Ricardo, angielski ekonomista (ur. 1772)
- 7 listopada – Rafael del Riego, hiszpański wojskowy i polityk liberalny (ur. 1784 lub 1785)
- 30 listopada – Tadeusz Liu Ruiting, chiński ksiądz, męczennik, święty katolicki (ur. 1773)
Święta ruchome
[edytuj | edytuj kod]- Tłusty czwartek: 6 lutego
- Ostatki: 11 lutego
- Popielec: 12 lutego
- Niedziela Palmowa: 23 marca
- Wielki Czwartek: 27 marca
- Wielki Piątek: 28 marca
- Wielka Sobota: 29 marca
- Wielkanoc: 30 marca
- Poniedziałek Wielkanocny: 31 marca
- Wniebowstąpienie Pańskie: 8 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 18 maja
- Boże Ciało: 29 maja
