Sylt

Sylt
Nasa-Satellietbeeld van Sylt
Geografie
Ligging	Noord-Friesland, Sleeswyk-Holstein, Waddesee
Koördinate	54°55′N 8°20′O
Oppervlakte	99,14 km²
Hoogste punt	Uwe-Düne 52,5 m
Administrasie
Duitsland
Deelstaat	Sleeswyk-Holstein
Hoofstad	Sylt
Grootste stad	Sylt (13 453)
Demografie
Bevolking	17 713
Bevolkingsgroepe	Duitsers, Friese

Sylt (Duitse uitspraak: [zʏlt], Deens: Sild, Fries: Söl) is die grootste van die Noord-Friese eilande met 'n oppervlakte van 99,14 km² en 'n bevolking van byna 17 713. Sylt, wat langs die weskus van die Duitse deelstaat Sleeswyk-Holstein geleë is, is die noordelikste en vierde grootste eiland van Duitsland asook sy grootste Noordsee-eiland. Dit strek oor 'n afstand van 38 kilometer in noord-suidelike rigting langs die Noordseekus. Die eiland staan bekend vir sy stranddorpe Westerland, Kampen en Wenningstedt en sy Wesstrand wat byna 40 kilometer ver strek.

Sylt is aan die onstuimige Noordsee blootgestel, en ondanks die voortdurende stryd van sy bewoners teen die vloedbranders, word gedurende elke swaar stormvloed landverliese aangeteken. Die eiland word sedert 1927 deur die Hindenburgdamm met die vasteland verbind. Sylt het lank reeds tot een van die gewildste vakansiebestemmings in Duitsland ontwikkel – jaarliks bring sowat 850 000 toeriste 'n besoek aan die eiland.

Toerisme is dan ook die vernaamste inkomstebron vir die eilandbewoners nadat visvangs aan belangrikheid afgeneem het. Ook alle ander noemenswaardige bedrywe – oesterteelt, strandstoelvervaardiging, die bottelering van mineraalwater en kunshandewerk – is vertakkings van die toerismebedryf.

Kultuur en tradisies

Seevaart

'n Strandtoneel op Sylt

As kapteins en seemans het die Sylters hulle al vroeg by Nederlandse seevaarders aangesluit wat vanaf die vroeë 17de eeu kommersiële walvisvangs langs die kuste van Noorweë, Spitsbergen en Groenland beoefen het. Ander Sylters het seevaarte na verafgeleë wêreldstreke soos Afrika en Wes-Indië onderneem. Die seevaartbedryf was winsgewend, maar tegelykertyd gevaarlik. Mans wat teen Kerstyd nie weer saam met hul gesinne aan tafel kom sit het nie, sou nooit weer terugkeer nie. Sowat die helfte van alle Syltse seevaarders en vissers het met hul skepe vergaan, met ingrypende gevolge vir die bevolkingsamestelling van die eiland wat merendeels uit vroue en kinders bestaan het.

Geloof en bygeloof het hoogtyd gevier in só 'n kwesbare samelewing. Die fasades van baie huise is versier met 'n verskeidenheid Christelike en heidense simbole waarmee mense probeer het om bonatuurlike magte goedgesind te stem en om gevare af te weer.

Tale

'n Tweetalige Duits-Friese naambord op Sylt se Westerland-stasie

Terwyl Hoogduits tans 'n oorheersende rol in die alledaagse lewe van Sylt speel, word Noord-Fries, Deens en Nederduits as die eiland se inheemse tale beskou. Die plaaslike Friese dialek, Sölring, vorm saam met die dialekte, wat op die buureilande Föhr en Amrum en op Helgoland gepraat word, die Noord-Friese Eilanddialekgroep wat merkbaar verskil van vastelandse Noord-Fries. Die besondere kenmerk van Sölring is die relatief groot aantal Deense leenwoorde, terwyl ook die Noord-Friese spelreëls nie op die eilanddialek toegepas word nie.

As gevolg van massatoerisme, die permanente vestiging van vastelandse werknemers op Sylt en die relatief groot aantal eilandgesinne wat om finansiële redes na die vasteland verhuis, is die Noord-Friese dialekte grotendeels uit die alledaagse lewe verdring. Die aantal aktiewe dialeksprekers word op enkele honderd beraam.

Die status van Fries is deur die "Wet op die Friese taal" van 2004 versterk. Intussen word die ou taal op verskillende terreine bevorder. Die wet maak voorsiening vir tweetalige Duitse en Friese straatborde en inskrifte op openbare geboue en die bevordering van Friese taalonderrig op skole en vir volwassenes.

Die noorde van Sylt, die sogenaamde Listland, wat eeue lank as 'n besitting van die Deense Kroon geadministreer is, is tradisioneel Deenssprekend. Ondanks die oorheersende posisie van Duits is daar 'n Deenssprekende minderheid op Sylt wat die Deense taal en tradisies in verenigings en in skole lewendig hou. Naas 'n Deense kerkgemeente, die Vesterland Danske Kirke, is daar 'n Deensmedium-eilandskool met afdelings in Westerland en Keitum, 'n Deense crèche en 'n sentrum vir vryetydbesteding in Westerland asook 'n Deense kulturele sentrum, die List Kulturhus. Die Deense Sentraalbiblioteek in Flensburg verskaf met sy mobiele biblioteekbusse biblioteekdienste in Westerland en Keitum.

In Sylt-Ost, 'n gebied met 'n landelike karakter, is Nederduits nog steeds die huistaal van baie gesinne.

Vervoer

Die Hindenburgdamm, wat deur die Noord-Friese Waddesee loop, is Sylt se spoorverbinding met die Duitse vasteland

Daar is geen regstreekse padverbinding met die vasteland nie. Motors en vragwaens word in Niebüll op treinwaens gelaai en oor die Hindenburgdamm, 'n spoorverbinding wat deur die Syltse Waddesee loop, na die eiland vervoer. Naas spesiale treine vir die vervoer van motors verbind streeks- en langafstandtreine die eiland met bestemmings op die vasteland. Sylt beskik oor drie treinstasies – Morsum, Keitum en Westerland. Die laasgenoemde dien as aansluitings- en hoofstasie.

Die seeroete tussen die Deense buureiland Rømø en die seehawe in List word tot agt keer per dag deur veerbote van die redery Rømø-Sylt-Linie bedien wat passasiers en motors kan vervoer.

Sylt se lughawe is 'n belangrike bestemming vir gereelde en huurvlugte. Veral gedurende die somermaande land hier daagliks vliegtuie wat toeriste uit verskeie groot stede op die Duitse vasteland regstreeks na Sylt neem. Die belangrikheid van Sylt se lughawe het sedert die 1990's merkbaar toegeneem sodat dit intussen die tweede grootste in die deelstaat Sleeswyk-Holstein volgens die aantal passasiers is (139 000 in 2015).

Eksterne skakels

• (en) Toerisme-inligting oor Sylt op Wikivoyage
• (de) Amptelike webwerf