Myszarka
rodzaj gryzonia
Myszarka[10] (Apodemus) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).
| Apodemus | |||
| Kaup, 1829[1] | |||
| Okres istnienia: miocen–holocen [2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – myszarka leśna (Apodemus flavicollis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
myszarka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mus agrarius Pallas, 1771 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Europie, Azji i Afryce[11][12][2].
Morfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 65–150 mm, długość ogona 65–146 mm, długość ucha 11–22 mm, długość tylnej stopy 17–28 mm; masa ciała 10–60 g[12][13].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1829 roku niemiecki paleontolog i przyrodnik Johann Jakob Kaup w książce swojego autorstwa o tytule Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt[1]. Na gatunek typowy Kaup wyznaczył (oznaczenie monotypowe) myszarkę polną (A. agrarius).
Etymologia
edytuj- Apodemus: gr. αποδημος apodēmos ‘być poza domem, za granicą’[14].
- Nemomys: gr. νεμος nemos ‘pastwisko, polana’, od νεμω nemō ‘jechać na pastwisko’[15]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus sylvaticus Linnaeus, 1758.
- Sylvaemus: łac. sylva „las”[17]; mus, muris „mysz” od μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus sylvaticus Linnaeus, 1758.
- Alsomys: gr. αλσος alsos, αλσεος alseos ‘lasek, gaj’[18]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus sylvaticus major Radde, 1862 (= Micromys specious peninsulae O. Thomas, 1906).
- Petromys: gr. πετρα petra ‘skała’[19]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Sylvaemus mystacinus epimelas Nehring, 1902.
- Karstomys: niem. karst „rodzaj ukształtowania terenu, zwykle z wieloma jaskiniami powstałymi w wyniku rozpuszczania wapienia przez podziemne wody”[8]; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16].
- Bihorimys: Bihor, Rumunia; gr. μυς mus, μυος muos „mysz”[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Parapodemus (Bihorimys) betfiensis Terzea, 1994.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[20][13][11][10]:
- Apodemus gurkha O. Thomas, 1924 – myszarka himalajska
- Apodemus argenteus (Temminck, 1845) – myszarka srebrna
- Apodemus witherbyi (O. Thomas, 1902) – myszarka stepowa
- Apodemus sylvaticus (Linnaeus, 1758) – myszarka zaroślowa
- Apodemus hyrcanicus Vorontsov, Boyeskorov & Mezhzherin, 1992 – myszarka kaukaska
- Apodemus ponticus (Sviridenko, 1936) – myszarka pontyjska
- Apodemus flavicollis (Melchior, 1834) – myszarka leśna
- Apodemus rusiges G.S. Miller, 1913 – myszarka kaszmirska
- Apodemus alpicola Heinrich, 1952 – myszarka alpejska
- Apodemus uralensis (Pallas, 1811) – myszarka zielna
- Apodemus pallipes (Barrett-Hamilton, 1900) – myszarka pamirska
- Apodemus mystacinus (Danford & Alston, 1877) – myszarka skalna
- Apodemus epimelas (Nehring, 1902) – myszarka bałkańska
- Apodemus speciosus (Temminck, 1845) – myszarka japońska
- Apodemus agrarius (Pallas, 1771) – myszarka polna
- Apodemus chevrieri (Milne-Edwards, 1868) – myszarka chińska
- Apodemus latronum O. Thomas, 1911 – myszarka wielkoucha
- Apodemus peninsulae (O. Thomas, 1907) – myszarka koreańska
- Apodemus nigrus Ge Deyan, Feijó & Yang Qisen, 2019
- Apodemus semotus O. Thomas, 1908 – myszarka tajwańska
- Apodemus ilex O. Thomas, 1922
- Apodemus draco (Barrett-Hamilton, 1900) – myszarka smocza
Opisano również szereg gatunków wymarłych[21]:
- Apodemus agustii Martín-Suárez, 1988[22] (Hiszpania; pliocen)
- Apodemus alae Nesin, 2011[23] (Ukraina; miocen)
- Apodemus alsomyoides Schaub, 1938[24] (Węgry; plejstocen)
- Apodemus argyropuloi Topachevsky, 1977[25] (Ukraina; plejstocen)
- Apodemus atavus F. Heller, 1936[26] (Niemcy; pliocen)
- Apodemus barbarae (Van de Weerd, 1976)[27] (Hiszpania; pliocen)
- Apodemus betfiensis (Terzea, 1994)[9] (Rumunia; plejstocen)
- Apodemus dominans Kretzoi, 1959[28] (Węgry; pliocen)
- Apodemus etruscus Engesser, 1989[29] (Włochy; miocen)
- Apodemus gorafensis Ruiz Bustos, Sesé Benito, Dabrio, Peña & Padial, 1984[30] (Hiszpania; pliocen)
- Apodemus gudrunae Van de Weerd, 1976[31] (Hiszpania; miocen)
- Apodemus hariensis (Vasishat, 1985)[32] (Indie; miocen)
- Apodemus jeanteti Michaux, 1967[33] (Francja; pliocen)
- Apodemus jordanicus (Haas, 1966)[34] (Izrael; plejstocen)
- Apodemus lewisi (Newton, 1899)[35] (Wielka Brytania; plejstocen)
- Apodemus lii Qiu Zhuding & Storch, 2000[36] (Chińska Republika Ludowa; pliocen)
- Apodemus lugdunensis (Schaub, 1938)[37] (Francja; pliocen)
- Apodemus maastrichtiensis Van Kolfschoten, 1985[38] (Holandia; plejstocen)
- Apodemus mannu Thaler, 1974[39] (Włochy; pliocen)
- Apodemus meini (Martín-Suárez & Freudenthal, 1993)[40] (Hiszpania; muiocen)
- Apodemus pasquierae (Aguilar & Michaux, 1996)[41] (Francja; pliocen–plejstocen)
- Apodemus qiui Wu Wenyu & Flynn, 1992[42] (Chińska Republika Ludowa; pliocen)
- Apodemus whitei Hinton, 1915[43] (Wielka Brytania; fanerozoik)
- Apodemus zhangwagouensis Wu Wenyu & Flynn, 1992[44] (Chińska Republika Ludowa; pliocen)
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Cz. 1. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 154. (niem.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Apodemus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-13].
- ↑ O. Thomas. On a New Field-Mouse, from Nepal, with a Note on the Classification of the Genus Apodemus. „The Journal of the Bombay Natural History Society”. 29, s. 889, 1924. (ang.).
- ↑ С.И. Огнев & К.А. Воробьев: Фауна позвоночных Воронежской губернии. Москва: Новая деревня, 1924, s. 143. (ros.).
- ↑ N.M. Dukelski. Zwei neue Nagetiere aus dem Ussuri-Gebiet (Sudost-Siberien). „Zoologischer Anzeiger”. 77, s. 43, 1928. (niem.).
- ↑ С.И. Огнев & В.Г. Гептнер. Млекопитающие среднего Копет-Дага и прилежащей равнины. „Труды НИИ зоологии Московского государственного университета”. 3 (1), s. 96, 1929. (ros.).
- ↑ В.Э. Мартино. Зоогеографическое положение горного кряжа Бистра. „Записки Русского научного института в Белграде”. 10, s. 85, 1934. (ros.).
- ↑ a b В.Э. Мартино. Материалы по экологии и зоогеографии Южной Сибири. „Записки Русского научного института в Белграде”. 14, s. 88, 1939. (ros.).
- ↑ a b c E. Terzea. Une nouvelle espece de Muridae Rodentia, Mammalia du Pleistocene inferieur de Roumanie. „Travaux de l’Institut de Speologie „Emile Racovitza””. 33, s. 90, 1994. (fr.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 263. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 526–528. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 780–786. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 338–340. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 113, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 165.
- ↑ a b c d e Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 226.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 14.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 190.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-13]. (ang.).
- ↑ J.S. Zijlstra, Apodemus Kaup, 1829, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-13] (ang.).
- ↑ E. Martín-Suárez. Une nouvelle espèce d’Apodemus (Rodentia, Mammalia) du Pliocène de la Dépression de Guadix-Baza (Grenada, Espagne). „Geobios”. 21 (4), s. 524, 1988. DOI: 10.1016/S0016-6995(88)80049-4. (fr.).
- ↑ В.А. Несин. Новьій вид мьішей (Rodentia, Muridae) из позднего миоцена Украиньі / A new species of mice (Rodentia, Muridae) from the Late Miocene of Ukraine. „Вісник зоології”. 45 (5), s. 470, 2011. (ukr. • ang.).
- ↑ S. Schaub. Über einige fossile Simphcidentaten aus China und der Mongolei. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 54, s. 36, 1938. (niem.).
- ↑ В.А. Топачевский: Грызуны Таманского фаунистического комплекса Крыма. Киев: Наукова Думка, 1977, s. 1–236. (ros.).
- ↑ F. Heller. Eine oberpliocäne Wirbeltierfauna aus Rheinhessen. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Abteilung B: Geologie und Paläontologie. 76, s. 99–160, 1936. (niem.).
- ↑ van de Weerd 1976 ↓, s. 79.
- ↑ M. Kretzoi. Insectivoren, Nagetiere und Lagomorphen der jungstpliozänen Fauna von Csarnóta im Villányer Gebirge (Südungarn). „Vertebrata Hungarica”. 1 (2), s. 243, 1959. (niem.).
- ↑ B. Engesser. The late tertiary small mammals of the Maremma region (Tuscany, Italy). 2nd part 2: Muridae and Cricetidae (Rodentia, Mammalia). „Bollettino della Società Paleontologica Italiana”. 28 (2/3), s. 227–252, 1989. (ang.).
- ↑ A. Ruiz Bustos, C. Sesé Benito, C. Dabrio, J.A. Peña & J. Padial. Geología y fauna de micromamíferos del nuevo yacimiento del Plioceno inferior de Gorafe-A (Depresión de Guadix-Baza, Granada). „Estudios Geológicos”. 40 (3–4), s. 235, 1984. (hiszp.).
- ↑ van de Weerd 1976 ↓, s. 84.
- ↑ R.N. Vasishat: Antecedents of Early Man in Northwestern India: Paleontological and Paleoecological Evidences. New Delhi: Inter India, 1985, s. 97. ISBN 978-81-210-0003-1. (ang.).
- ↑ J. Michaux. Origine du dessin dentaire «Apodemus» (Rodentia, Mammalia). „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. Série D: Sciences naturelles. 264 (5), s. 712, 1867. (fr.).
- ↑ G. Haas: On the vertebrate fauna of the lower Pleistocene site of ʻUbeidiya. Jerusalem: Israel Academy of Sciences and Humanities, 1966, s. 1–68. (ang.).
- ↑ E.T. Newton. Exhibition of, and remarks upon, some fossil remains of a Mouse (Mus abbotti, now to be M. lewisi) from Ightham, Kent. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1899, s. 381, 1899. (ang.).
- ↑ Z.-d. Qiu & G. Storch. The early Pliocene micromammalian fauna of Bilike, Inner Mongolia, China (Mammalia: Lipotyphla, Chiroptera, Rodentia, Lagomorpha). „Senckenbergiana lethaea”. 80 (1), s. 197, 2000. DOI: 10.1007/BF03043669. (ang.).
- ↑ S. Schaub. Tertiäre und quartäre Murinae. „Abhandlungen der schweizerischen paläontologischen Gesellschaft”. 61, s. 26, 1938. (niem.).
- ↑ T. van Kolfschoten. The Middle Pleistocene (Saalian) and Late Pleistocene (Weichselian) mammal faunas from Maastricht-Belvédere, Southern Limburg, The Netherlands. „Mededelingen Rijks Geologische Dienst”. 39 (1), s. 59, 1985. (ang.).
- ↑ G. Pecorini, J.C. Rage & L. Thaler. La formation continentale de Capo Mannu, sa faune de Vertébrés pliocenes et la question du Messinien en Sardaigne. „Rendiconti dei Seminari della Facoltà di Scienze dell'Università di Cagliari”. 43 (Supplemento), s. 305–319, 1973. (wł.).
- ↑ E. Martín-Suárez & M. Freudenthal. Muridae (Rodentia) from the Lower Turolian of Crevillente (Alicante, Spain). „Scripta Geologica”. 103, s. 91, 1993. (ang.).
- ↑ J.-P. Aguilar & J. Michaux. The beginning of the age of Murinae (Mammalia: Rodentia) in southern France. „Acta Zoologica Cracoviensia”. 39 (1), s. 40, 1966. (ang.).
- ↑ Wu i Flynn 1992 ↓, s. 26.
- ↑ M.A.C. Hinton. Note on British fossil species of Apodemus. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 15 (90), s. 580, 1915. (ang.).
- ↑ Wu i Flynn 1992 ↓, s. 27.
Bibliografia
edytuj- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
- A. van de Weerd. Rodent faunas of the Mio-Pliocene continental sediments of the Teruel-Alfambra region, Spain. „Utrecht Micropaleontological Bulletins, Special Publication”. 2, s. 1–218, 1976. (ang.).
- 吴文裕 & 劳伦斯•J•弗林 / W.-y. Wu & L.J. Flynn. 记山西榆社晚新生代鼠科化石新属种 / New murid rodents from the Late Cenozoic of Yushe Basin, Shanxi. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 30 (1), s. 17–38, 1992. (chiń. • ang.).