Gąska siarkowa
Gąska siarkowa (Tricholoma sulphureum (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gąskowatych (Tricholomataceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gąska siarkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholoma sulphureum (Bull.) P. Kumm Führ. Pilzk. (Zwickau): 133 (1871) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholoma, richolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1784 r. Jean Baptiste Bulliard nadając mu nazwę Agaricus sulphureus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer, przenosząc go do rodzaju Tricholoma[1].
Ma 15 synonimów. Niektóre z nich:
- Agaricus sulphureus Bull. 1784
- Agaricus sulphureus Bull. 1784, var. sulphureus
- Gymnopus sulphureus (Bull.) Gray 1821
- Gyrophila sulphurea (Bull.) Quél. 1886[2].
Polską nazwę podał Stanisław Chełchowski w 1898 r.[3] W polskim piśmiennictwie mykologicznym miał też nazwę bedłka siarkowa[4].
Morfologia
edytujŚrednicy 3–8 cm, w młodym owocniku stożkowato wypukły, później płaski. Brzeg ostry, powierzchnia naga, czasami delikatnie łuskowata, podczas wilgotnej pogody śliska. Kolor siarkowożółty, oliwkowożółty, a miejscami czerwonobrązowy. W środku ciemniejszy i bardzo delikatnie pokryty purpurowymi płatkami[5][6].
Jaskrawożółte, grubawe, wycięte z ząbkiem[5]. Są rzadkie, co jest ważną cechą umożliwiającą rozróżnienie gąski siarkowej od podobnej gąski zielonki, która ma gęściejsze blaszki[6].
Wysokość 4–10 cm, grubość do 2 cm, kształt walcowaty lub maczugowaty. Jest początkowo pełny, później pusty, siarkowożółty, pokryty rdzawymi włókienkami. Przy podstawie jest białawy i włochaty[6].
Żółty. Zapach niemiły, jak karbidu lub gazu świetlnego[5].
Biały. Zarodniki dość duże, jajowate, gładkie, bezbarwne, o średnicy 9–12 × 5–7 µm[5].
- Gatunki podobne
Podobna jest jadalna gąska zielonka (Tricholoma equestre), która ma biały miąższ, gęściejsze blaszki i nie wydziela nieprzyjemnego zapachu[5][6].
Występowanie i siedlisko
edytujGąska siarkowa występuje w Europie i Ameryce Północnej, została znaleziona również w Chinach[7][8]. W Europie Środkowej jest szeroko rozpowszechniona, ale występuje w rozproszeniu[9]. W Polsce jest dość pospolita[4].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, na ziemi, wśród traw i opadłych gałęzi, bez szczególnych wymagań co do odczynu gleby. Często występuje pod sosnami. Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada[4].
Znaczenie
edytujGrzyb trujący. W stanie surowym zawiera substancje rozpuszczające krew (hemolizyny); spożycie powoduje lekkie zatrucie. Gotowana jest niejadalna z powodu nieprzyjemnego smaku[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-04-09] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-02].
- ↑ S. Chełchowski, Grzyby podstawkowe Królestwa Polskiego (Basidiomyces Polonici). Część 1. Audiobasidiomycetes. Podstawczaki (Basidomycetes) of Kingdom of Poland. Part. 1. Audiobasiomycetes, „Pamiętn. Fizjogr.”, 15, 1898, s. 1–258.
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 670, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 76, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 139, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ A.E. Bessette, W.C. Roody, S.A. Trudell, Tricholomas of North America, 2012.
- ↑ H. Deng H, Y.J. Yao, Revision of three species of Tricholoma reported from China, „Mycotaxon”, 92, 2005, s. 77–84, ISSN 0093-4666.
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 127, ISBN 978-83-258-0588-3.