Кружење на водата
Кружењето на водата (воден циклус, хидролошки циклус) е процес на кружно движење на водата во Земјината биосфера. Се состои од испарување, кондензација и врнежи. Морињата губат повеќе вода со испарување околку што добиваат со врнежите, додека на копното е сосема обратно. Водата непрестанато циркулира на Земјината топка, при што вкупното количество останува непроменето.
Три четвртини од површината на Земјината топка се покриени со вода. Водната обвивка на Земјата се нарекува хидросфера. Поголем дел од неа е солена вода од морињата и океаните, а помал — слатка вода од езерата, реките, ледниците, подземните води и водена пареа.
На земјата водата постои во три агрегатни состојби: течна, тврда и гасовита. Без вода е невозможно постоењето на живите организми. Кај било кој организам водата се јавува како средина во која се одвиваат хемиските реакции без кои нема живот.
Постојаната размена на влага меѓу хидросферата, атмосферата и Земјината површина, која се состои од процесите на испарување, придвижување на водната пареа во атмосферата, нејзина кондензација во атмосферата, врнежи и создавање на тек, го добила името воден циклус во природата. Атмосферските врнежи делумно испаруваат, делумно образуваат повремени и постојани водотеци и водни површини, а делумно се впиваат во почвата и ги создаваат подземните води.
Процес
[уреди | уреди извор]Водата во природата е во постојано движење преку процесот на размена:
- испарува од океаните, морињата и другите водени површини во атмосферата како водена пареа која потоа формира облаци;
- транспирира од растенијата во атмосферата;
- врне во облик на дожд, снег и други облици од атмосферата и паѓа назад во морињата и на копното; и
- тече по копнените површини како резултат од врнежи и топење на снег и мраз и обично стасува до морињата.
Најголемиот дел од водената пареа која се создава од океаните исто така и се враќа во океаните во облик на дожд, но ветровите разнесуваат дел од облаците над копното и таа паѓа на копното во облик на врнежи. Научниците пресметале дека од копното во морињата годишно се слеваат околу 107.000.000 км2 вода. Од тоа, 36.000.000 км2 се врнежи кои доаѓаат на копното од морињата, а 71.000.000 км2 врнежи кои доаѓаат од самото копно од испарувања и транспирација од растенијата.
Водата која ќе падне на копното потоа се собира преку помали водотеци во реки. Дел од таа вода се користи за наводнување во земјоделството.
Кружењето на водата е овозможено од сончевата енергија. 86% од вкупното испарување настанува од океаните, со што нивната температура се намалува (топлата вода се издвојува во пареа). Кога не би бил овој ефект, температурата на површината од океаните би достигнала и до 67 °C.[1]
Резервоари на вода
[уреди | уреди извор]Вкупното количество на вода на Земјата изнесува околу 1.360.000.000 км2. Во однос на кружењето на водата, резервоари претставуваат местата кајшто водата се задржува во текот на кружењето. Најголем резервоар се океаните, кајшто постојано се наоѓаат околу 97% од водата на Земјата. Следни се ледниците и ледените прекривки (2%), а сите други резервоари содржат многу мали количества на вода. Најмал резервоар на вода се живите суштества - иако тие во голем дел се изградени од вода.
Во табелата се претставени главните резервоари на вода во природата.
| Резервоар | Волумен на вода (106 км2) |
Проценти од вкупното |
|---|---|---|
| Океани | 1370 | 97,25 |
| Ледени прекривки и ледници | 29 | 2,05 |
| Подземни води | 9,5 | 0,68 |
| Езера | 0,125 | 0,01 |
| Влага во почвата | 0,065 | 0,005 |
| Атмосфера | 0,013 | 0,001 |
| Потоци и реки | 0,0017 | 0,0001 |
| Биосфера | 0,0006 | 0,00004 |
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Океанографија: Водениот циклус Архивирано на 8 март 2007 г. - НАСА, пров. 24 октомври 2006 (англиски)
- ↑ Гл. 8: Вовед во хидросферата - PhysicalGeography.net, пров. 24 октомври 2006 (англиски)