Iankim keŋ kʋ'ʋlʋmin la

Mankessim: Wɛligir dinɛ bɛ tiɛnr-pala ni

Di yinɛ Wikipiidia
Content deleted Content added
I added databox
I added links
 
Bɔɔnlʋm 1: Bɔɔnlʋm 1:
{{Databox|item=Q6750511}}
{{Databox|item=Q6750511}}


'''Mankessim''' anɛ tɛmpʋ’ʋg bɛ Central Region<ref>[http://mofa.gov.gh/site/?page_id=2999 "MANKESSIM IRRIGATION SCHEME"]. Ghana Government. Retrieved 19 January 2014.</ref><ref>[http://www.modernghana.com/blogs/237925/31/none.html "MANKESSIM CELEBRATES AFAHYE AND PEACE CONFERENCE"]. Modern Ghana. Retrieved 19 January 2014.</ref><ref>[https://www.graphic.com.gh/news/general-news/roads-being-fixed-since-2017-minister.html?fbclid=IwAR3tjnIqI1j-slKieMLz2A2CPCkar3YcuAlV4C6yEJlI2qe-SAWvK1cMqZQ "Roads being fixed since 2017 — Minister"]. ''Graphic Online''. Retrieved 2021-05-17.</ref> dinɛ bɛ Ghana,<ref>[https://www.myjoyonline.com/i-shouldve-been-closer-to-my-father-quamina-mp/ "I should've been closer to my father - Quamina MP - MyJoyOnline.com"]. ''www.myjoyonline.com''. Retrieved 2021-05-19.</ref> West Africa. Li lalim nɛ Accra anɛ pisyɔpɔi nɛ anu 75km bɛ suor titarin la kɛŋ paae Secondi Takoradi. Li anɛ ani ka Fante nam la bɛ tita’am Ghana ni. Mankessim pin’ilʋg da ta’alɛ nɛ zabzabidib atan’ banɛ ka nidib bɛdigʋ mi’ ba ; Obrumankoma, Odapagyan nɛ Oson, banɛ da sʋŋ Fante dim la ka ba duoe yi Techiman dinɛ ka ba yʋn buon ye Bono Region kɛŋ Adoagyir bɛ Central Region.<ref name=":0">Shumway, Rebecca (2011). [https://www.jstor.org/stable/10.7722/j.ctt1x72ng ''The Fante and the Transatlantic Slave Trade''.] Vol. 52. Boydell & Brewer. [[:en:ISBN_(identifier)|ISBN]] <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-1-58046-391-1|978-1-58046-391-1]]</bdi>. [[:en:JSTOR_(identifier)|JSTOR]] [https://www.jstor.org/stable/10.7722/j.ctt1x72ng 10.7722/j.ctt1x72ng.]</ref> Tɛmpʋ’ʋg la da bɛnɛ pisyɔpɔi nɛ anu 75 meters linɛ tʋʋg mu’ar lalim ka li nidib kanl da an 38,313 fʋ ya’a gɔs 2010 nidib kaanlug la ni.<ref>Ghana Statistical Service (2014). [https://www2.statsghana.gov.gh/docfiles/2010_District_Report/Central/MFANTSEMAN.pdf "Ghana 2010 Population & Housing Census - District Analytical Report for Mfantseman District"] (PDF).</ref>
'''Mankessim''' anɛ tɛmpʋ’ʋg bɛ [[Central Region]]<ref>[http://mofa.gov.gh/site/?page_id=2999 "MANKESSIM IRRIGATION SCHEME"]. Ghana Government. Retrieved 19 January 2014.</ref><ref>[http://www.modernghana.com/blogs/237925/31/none.html "MANKESSIM CELEBRATES AFAHYE AND PEACE CONFERENCE"]. Modern Ghana. Retrieved 19 January 2014.</ref><ref>[https://www.graphic.com.gh/news/general-news/roads-being-fixed-since-2017-minister.html?fbclid=IwAR3tjnIqI1j-slKieMLz2A2CPCkar3YcuAlV4C6yEJlI2qe-SAWvK1cMqZQ "Roads being fixed since 2017 — Minister"]. ''Graphic Online''. Retrieved 2021-05-17.</ref> dinɛ bɛ [[Ghana]],<ref>[https://www.myjoyonline.com/i-shouldve-been-closer-to-my-father-quamina-mp/ "I should've been closer to my father - Quamina MP - MyJoyOnline.com"]. ''www.myjoyonline.com''. Retrieved 2021-05-19.</ref> West Africa. Li lalim nɛ [[Accra]] anɛ pisyɔpɔi nɛ anu 75km bɛ suotitarin la kɛŋ paae [[Secondi Takoradi]]. Li anɛ ani ka Fante nam la bɛ tita’am Ghana ni. Mankessim pin’ilʋg da ta’alɛ nɛ zabzabidib atan’ banɛ ka nidib bɛdigʋ mi’ ba ; Obrumankoma, Odapagyan nɛ Oson, banɛ da sʋŋ Fante dim la ka ba duoe yi Techiman dinɛ ka ba yʋn buon ye [[Bono Region]] kɛŋ Adoagyir bɛ [[Central Region]].<ref name=":0">Shumway, Rebecca (2011). [https://www.jstor.org/stable/10.7722/j.ctt1x72ng ''The Fante and the Transatlantic Slave Trade''.] Vol. 52. Boydell & Brewer. [[:en:ISBN_(identifier)|ISBN]] <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-1-58046-391-1|978-1-58046-391-1]]</bdi>. [[:en:JSTOR_(identifier)|JSTOR]] [https://www.jstor.org/stable/10.7722/j.ctt1x72ng 10.7722/j.ctt1x72ng.]</ref> Tɛmpʋ’ʋg la da bɛnɛ pisyɔpɔi nɛ anu 75 meters linɛ tʋʋg mu’ar lalim ka li nidib kanl da an 38,313 fʋ ya’a gɔs 2010 nidib kaanlug la ni.<ref>Ghana Statistical Service (2014). [https://www2.statsghana.gov.gh/docfiles/2010_District_Report/Central/MFANTSEMAN.pdf "Ghana 2010 Population & Housing Census - District Analytical Report for Mfantseman District"] (PDF).</ref>


Mankessim tɛŋ la an tɛbisim zin’ig tis nidib banɛ pian’ad Fante pian’ad buudi wʋsa ka li da bɛ Sacred Nananom Pow linɛ kpi’e nɛ Obidan.<ref name=":0" /> Li mɔr da’ tita’ar ka li zug ka kpikpinnib banɛ bɛ Ghana nɛ tɛmis banɛ bɛ kɛnnɛ di da’. Wɛnnɛ da’ banɛ Fante dim tɛŋ titada an si’em la,Makessim mɔr Asafo kompeni nam, ka mɛ mɔr soogia nam banɛ pʋ lɛn  zabid zaba amaa ba tisidi ba girima nɛ ban tʋm si’el tis tɛŋ la ka tɛŋ maalʋg kɛŋ tuon tɛŋ la pin’iligin la.<ref>[https://www.britannica.com/topic/Fante-confederacy <nowiki>"Fante confederacy | African history [late 17th century-1824] | Britannica".</nowiki>] ''www.britannica.com''. Retrieved 2022-05-12.</ref>
Mankessim tɛŋ la an tɛbisim zin’ig tis nidib banɛ pian’ad Fante pian’ad buudi wʋsa ka li da bɛ Sacred Nananom Pow linɛ kpi’e nɛ Obidan.<ref name=":0" /> Li mɔr da’ tita’ar ka li zug ka kpikpinnib banɛ bɛ Ghana nɛ tɛmis banɛ bɛ kɛnnɛ di da’. Wɛnnɛ da’ banɛ Fante dim tɛŋ titada an si’em la,Makessim mɔr Asafo kompeni nam, ka mɛ mɔr soogia nam banɛ pʋ lɛn  zabid zaba amaa ba tisidi ba girima nɛ ban tʋm si’el tis tɛŋ la ka tɛŋ maalʋg kɛŋ tuon tɛŋ la pin’iligin la.<ref>[https://www.britannica.com/topic/Fante-confederacy <nowiki>"Fante confederacy | African history [late 17th century-1824] | Britannica".</nowiki>] ''www.britannica.com''. Retrieved 2022-05-12.</ref>
Bɔɔnlʋm 9: Bɔɔnlʋm 9:


== Nintitada ==
== Nintitada ==
. Lydia Forson; pʋ’a kanɛ maan sini nam- ba du'a o nɛ 1984<ref>[http://blog.irokotv.com/irokotv-nollywood-star-birthday-lydia/ Irokotv Nollywood Birthday,] Irokotv, Retrieved 21 September 2016</ref>
. [[Lydia Forson]]; pʋ’a kanɛ maan sini nam- ba du'a o nɛ 1984<ref>[http://blog.irokotv.com/irokotv-nollywood-star-birthday-lydia/ Irokotv Nollywood Birthday,] Irokotv, Retrieved 21 September 2016</ref>


. Augustine Arhinful; o nwɛn’ɛdne bɔɔl – ba da dua o nɛ 1994.
. Augustine Arhinful; o nwɛn’ɛdne bɔɔl – ba da dua o nɛ 1994.
Bɔɔnlʋm 16: Bɔɔnlʋm 16:


== Nimma’asim ==
== Nimma’asim ==
Mankessim mɔri sibiti bɛda nɛ sibiti bibis nam li ni, lin zug, laafi bɛlim tɛŋin la bɛnɛ agɔl. nimma’asim zin’is la si’eba anɛ Mercy Women’s hospital<ref>[https://www.graphic.com.gh/news/general-news/women-s-hospital-at-mankessim-suspends-free-fistula-surgeries.html "Women's hospital at Mankessim suspends free fistula surgeries".] ''www.graphic.com.gh''. Retrieved 2019-08-31.</ref> ka li kpi’e nɛ Manna Heights Hotel nɛ Conference Center, Fynba Hospital,ne Sanfort World Clinic bɛ Ghana ( ka ba da zuŋi li bɛ yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ atan' (2013<ref>[https://www.ghanabusinessnews.com/2013/12/14/sanford-world-clinic-inaugurated-mankessim/ "Sanford World Clinic inaugurated at Mankessim"]. ''Ghana Business News''. 14 December 2013. Retrieved 19 April 2018.</ref>).
Mankessim mɔri sibiti bɛda nɛ sibiti bibis nam li ni, lin zug, laafi bɛlim tɛŋin la bɛnɛ agɔl. Nimma’asim zin’is la si’eba anɛ Mercy Women’s hospital<ref>[https://www.graphic.com.gh/news/general-news/women-s-hospital-at-mankessim-suspends-free-fistula-surgeries.html "Women's hospital at Mankessim suspends free fistula surgeries".] ''www.graphic.com.gh''. Retrieved 2019-08-31.</ref> ka li kpi’e nɛ [[Manna Heights Hotel]] nɛ Conference Center, Fynba Hospital,ne Sanfort World Clinic bɛ [[Ghana]] ( ka ba da zuŋi li bɛ yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ atan' (2013<ref>[https://www.ghanabusinessnews.com/2013/12/14/sanford-world-clinic-inaugurated-mankessim/ "Sanford World Clinic inaugurated at Mankessim"]. ''Ghana Business News''. 14 December 2013. Retrieved 19 April 2018.</ref>).


== Zin’is banɛ bɛ li kɔn’ ==
== Zin’is banɛ bɛ li kɔn’ ==

Yuoliŋ ti'asʋg linɛ maal nwɛnɛ 12:00, 15 Sawa'ar/Nwadispii nɛ yinne 2024

Mankessim
human settlement
CountryGhana Dɛmisim gbɛlima
Located in the administrative territorial entityCentral Region Dɛmisim gbɛlima
Coordinate location5°16′0″N 1°1′0″W Dɛmisim gbɛlima
Map

Mankessim anɛ tɛmpʋ’ʋg bɛ Central Region[1][2][3] dinɛ bɛ Ghana,[4] West Africa. Li lalim nɛ Accra anɛ pisyɔpɔi nɛ anu 75km bɛ suotitarin la kɛŋ paae Secondi Takoradi. Li anɛ ani ka Fante nam la bɛ tita’am Ghana ni. Mankessim pin’ilʋg da ta’alɛ nɛ zabzabidib atan’ banɛ ka nidib bɛdigʋ mi’ ba ; Obrumankoma, Odapagyan nɛ Oson, banɛ da sʋŋ Fante dim la ka ba duoe yi Techiman dinɛ ka ba yʋn buon ye Bono Region kɛŋ Adoagyir bɛ Central Region.[5] Tɛmpʋ’ʋg la da bɛnɛ pisyɔpɔi nɛ anu 75 meters linɛ tʋʋg mu’ar lalim ka li nidib kanl da an 38,313 fʋ ya’a gɔs 2010 nidib kaanlug la ni.[6]

Mankessim tɛŋ la an tɛbisim zin’ig tis nidib banɛ pian’ad Fante pian’ad buudi wʋsa ka li da bɛ Sacred Nananom Pow linɛ kpi’e nɛ Obidan.[5] Li mɔr da’ tita’ar ka li zug ka kpikpinnib banɛ bɛ Ghana nɛ tɛmis banɛ bɛ kɛnnɛ di da’. Wɛnnɛ da’ banɛ Fante dim tɛŋ titada an si’em la,Makessim mɔr Asafo kompeni nam, ka mɛ mɔr soogia nam banɛ pʋ lɛn  zabid zaba amaa ba tisidi ba girima nɛ ban tʋm si’el tis tɛŋ la ka tɛŋ maalʋg kɛŋ tuon tɛŋ la pin’iligin la.[7]

Mankessim da anɛ tɛmpʋʋg tita’ari tis Mankessim Kingdom kʋdʋgin la, li da bɛ paae lin yi 1252 kɛŋ paae 1844. Fasi ka Fante nam la kɛnna la, ba da buon tɛŋ tɛŋ la ye Adowagyer ka Etsi dim da bɛ tɛŋ la zug.

. Lydia Forson; pʋ’a kanɛ maan sini nam- ba du'a o nɛ 1984[8]

. Augustine Arhinful; o nwɛn’ɛdne bɔɔl – ba da dua o nɛ 1994.

. Nanahemaa Ama Amissah III; onɛ an Makessim wusa pʋ’ana’ab[9]

Mankessim mɔri sibiti bɛda nɛ sibiti bibis nam li ni, lin zug, laafi bɛlim tɛŋin la bɛnɛ agɔl. Nimma’asim zin’is la si’eba anɛ Mercy Women’s hospital[10] ka li kpi’e nɛ Manna Heights Hotel nɛ Conference Center, Fynba Hospital,ne Sanfort World Clinic bɛ Ghana ( ka ba da zuŋi li bɛ yʋʋm tusa ayi nɛ piinɛ atan' (2013[11]).

Zin’is banɛ bɛ li kɔn’

[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

zin’is vɛnna bɛ ka nidib na nyaŋi kɛnna gɔs bɛ tɛmpʋʋg la ni ka ba anɛ zin’is banɛ ka nidib bɛ nɛ ba buudi malima. Ba mɛ mɔr hɔtɛlnam nɛ saam dɔgbɛɛnda dinɛ ka saam na kpɛn’ vʋ’ʋs, ba tituunli anɛ ; Manna Height Hotel nɛ Conference Center and Fowaa lodge.[12]

. Ghana Commercial Bank

. kakum Rural Bank

. Multi Credit

. Agricultural Development Bank

Zamisig zin’is (sakuyanam)

[dɛmisim gbɛlima | dɛmisimi din yi zin'isiana]

Nannana, Mankessim mɔr  sakurnam bɛdigu, ka ba si’eba anɛ;

. Mankessim Senior High School

. Obama College

  1. "MANKESSIM IRRIGATION SCHEME". Ghana Government. Retrieved 19 January 2014.
  2. "MANKESSIM CELEBRATES AFAHYE AND PEACE CONFERENCE". Modern Ghana. Retrieved 19 January 2014.
  3. "Roads being fixed since 2017 — Minister". Graphic Online. Retrieved 2021-05-17.
  4. "I should've been closer to my father - Quamina MP - MyJoyOnline.com". www.myjoyonline.com. Retrieved 2021-05-19.
  5. 5.0 5.1 Shumway, Rebecca (2011). The Fante and the Transatlantic Slave Trade. Vol. 52. Boydell & Brewer. ISBN 978-1-58046-391-1. JSTOR 10.7722/j.ctt1x72ng.
  6. Ghana Statistical Service (2014). "Ghana 2010 Population & Housing Census - District Analytical Report for Mfantseman District" (PDF).
  7. "Fante confederacy | African history [late 17th century-1824] | Britannica". www.britannica.com. Retrieved 2022-05-12.
  8. Irokotv Nollywood Birthday, Irokotv, Retrieved 21 September 2016
  9. "Pay more attention to Obstetric Fistula - Mankessim queen mother". Graphic Online. Retrieved 2022-05-27.
  10. "Women's hospital at Mankessim suspends free fistula surgeries". www.graphic.com.gh. Retrieved 2019-08-31.
  11. "Sanford World Clinic inaugurated at Mankessim". Ghana Business News. 14 December 2013. Retrieved 19 April 2018.
  12. "Jumia Ghana | Online Shopping for Groceries, Cleaning Supplies, Appliances & More".
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy