Lucas o Evanxelista

Lucas o Evanxelista
	;
Biografía
Nacemento	valor descoñecido ; Antioquía do Orontes, Turquía
Morte	84 ; Tebas, Grecia
Lugar de sepultura	Grecia
Apóstolo
Datos persoais
Relixión	Cristianismo
Actividade
Campo de traballo	Evanxelización e cristianismo
Ocupación	médico, Evanxelistas, iconógrafo, escritor, pintor, evangelist (en)
Período de actividade	(Con vida en: século I )
Membro de	setenta discípulos (pt)
Enaltecemento
	santo ;
Día de festividade relixiosa	18 de outubro
Símbolo iconográfico	Bull of Saint Luke (en)
Obra
	Obras destacables Feitos dos Apóstolos; (85) Evanxeo de Lucas ;
Descrito pola fonte	De viris illustribus; Obálky knih, ; Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

San Lucas Evanxelista foi un médico xudeu helenizado do século I, nado en Antioquía (actual Turquía), coñecido por ser un dos catro evanxelistas. Como san Marcos, non foi un dos doce apóstolos. Ademais de considerárselle autor do terceiro evanxeo, tamén se lle atribúe a autoría dos Feitos dos Apóstolos.

Representación do evanxelista san Lucas, na ábsida da igrexa de Santa María de Melide.

O nome procede do grego Λουκᾶς Loukás, Lukas, latinizado como Lucas ou Luca ^[1].

É patrón dos médicos e da Facultade de Medicina de Santiago. Tamén o é dos pintores, doutores e cirurxiáns (pola súa profesión), solteiros (morreu solteiro), carniceiros e encadernadores (pola súa identificación co boi), cervexeiros e notarios [1].

Biografía

Conta a tradición que foi pintor e especializouse en facer cadros da Virxe, cadros que igrexas de Italia e Grecia afirman posuír. Converteuse ó cristianismo grazas ó apostolado de san Paulo, a quen acompañou posteriormente (Paulo chamábao Lucas, o médico amigo) e a quen viu martirizar e morrer en Roma, con san Pedro, e el mesmo morreu crucificado, con santo André, na cidade de Patras en Acaia, Grecia (na costa norte do Peloponeso); outras fontes din que morreu colgado dunha árbore. Aínda así, parece máis verosímil que morrese de vello, con 84 anos, en Beocia (actual Grecia).

Durante as Cruzadas, as reliquias de san Lucas chegaron a Padua (Italia) e desde aquela se conservan na igrexa de Santa Xustina, agás o cranio, que foi levado á catedral de San Vito, en Praga, en 1354, por orde do emperador Carlos IV.

Atributos

Miniatura da Apocalipse de Bamberg.

Como tódolos apóstolos, as imaxes de San Lucas portan túnica e palio, pero especificamente represéntaselle acompañado dun boi, con ou sen ás, animal que ás veces o substitúe. Esta imaxe procede das visións do profeta Ezequiel que ve baixar do ceo catro seres

"E o aspecto das súas caras era cara de home, e cara de león ao lado dereito dos catro, e cara de boi á esquerda nos catro; así mesmo había nos catro cara de aguia".

Ezequiel 1:10

Outros atributos que pode mostrar na imaxinaría relixiosa son tesouras ou pinzas (por ser útiles de medicina ou cirurxía). Como a tradición engade que recibiu informacións directa da Virxe María sobre a infancia de Xesús e, de feito, el é o único evanxelista que describe con certo detalle esa etapa da súa vida, chamóuselle o Evanxelista da Virxe, e atribúeselle o primeiro retrato desta. Por tal motivo tamén se lle representa portando unha táboa coa imaxe da Virxe ou, por veces, un pincel.

Cemiterio de Santa María a Nova (Noia).
Mosteiro de San Martiño Pinario (Santiago).
Igrexa parroquial de San Miguel de Osmo (Cenlle).
San Lucas, no ángulo inferior esquerdo do Tetramorfo (Pórtico da Gloria).

San Lucas en Galicia

Celébrase o 18 de outubro, e é o patrón de Chantada, Mondoñedo e da Pastoriza, así como titular de da parroquia de Parada da Serra, dividida entre os concellos de Castrelo do Val e A Gudiña. As festas de san Lucas, en Mondoñedo, coñecidas simplemente como As San Lucas, naceron en 1156 como unha feira de gando cabalar e hoxe teñen gran sona en toda Galicia.

O que deixan a Coresma e as festas de san Lucas, dígao a Inclusa ^[2].

Refraneiro

Entre san Lucas e san Xudas cóllense as uvas ^[3].
O día de san Lucas mata o teu porco e barra as túas cubas ^[4].
Pola semana de san Lucas, suca, boi, suca.
Polo san Lucas saben ben as uvas.
Por san Lucas bois ó arado, que enxoitos, que mollados.
Por san Lucas poucas son xa as uvas.
Por san Lucas solta bos bois, mata os porcos e tapa as cubas.

Notas

↑ Xesús Ferro Ruibal non desbota unha posible orixe a partir do grego Lukius ou do latín Lucius, en ámbolos casos co significado de luminoso ou portador da luz.
↑ Os excesos que acompañan a estas datas (o entroido e maila feira das San Lucas), poden ter como consecuencia o nacemento de fillos ilexítimos.
↑ San Xudas, 28 de outubro.
↑ Barrar ou barrear as cubas é tapar con barra (pasta feita de lama, xabre ou mesmo bosta) as fendas e tapas dos bocois para asegurar un peche hermético.

Véxase tamén

Bibliografía

FERRO RUIBAL, Xesús (dir.) e outros: Diccionario dos nomes galegos. Ir Indo, Vigo 1992.
RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego-castellano. Galaxia, Vigo 1958-1961.

Ligazóns externas

O libro de Ezequiel
As San Lucas, de Mondoñedo Arquivado 22 de outubro de 2011 en Wayback Machine.

[1] Xesús Ferro Ruibal non desbota unha posible orixe a partir do grego Lukius ou do latín Lucius, en ámbolos casos co significado de luminoso ou portador da luz.

[2] Os excesos que acompañan a estas datas (o entroido e maila feira das San Lucas), poden ter como consecuencia o nacemento de fillos ilexítimos.

[3] San Xudas, 28 de outubro.

[4] Barrar ou barrear as cubas é tapar con barra (pasta feita de lama, xabre ou mesmo bosta) as fendas e tapas dos bocois para asegurar un peche hermético.

[1]

[2]

[3]

[4]