ჰანიბალი
ჰანიბალი, ბარკა (დ. ჯვ. წ. 247 ვარა ჯვ. წ. 246 — გ. ჯვ. წ. 183), კართაგენიშ მანჯღვერთარი დო სახენწჷფო მოღალე, კართაგენიშ ჯარალუაშ ჟინოსქუალეფიშ გვარიშე. ჯგირი განათლება ქჷმიღჷ, უჩქჷდჷ 4 ნინა. ჯვ. წ. 218 წჷმიჭყჷ II პუნიკური ლჷმა, არძაშე ულებერო გინილჷ ალპეფი დო გემშეჭკირჷ იტალიაშა. მუდგაზმარენ გოსოფურ გომორძგუას ქიმიოჭირინდუ (ჯვ. წ. 218 წყ. ტიცინოწკჷმა, ჯვ. წ. 217 ტრაზიმენუსიშ ტობაწკჷმა, ჯვ. წ. 216 კანწკჷმა), მარა რომალეფიშ აწორინაქ იშენით ვაგატახჷ. ჯვ. წ. 203 ჰანიბალქ დირთჷ აფრიკაშა, ჯვ. წ. 202 ზამაწკჷმა (აფრიკა) ლჷმას რომალეფქ დამარცხეს. ჯვ. წ. 201 რომწკჷმა გედვალირი ხეკირილობათ ჰანიბალი კართაგენს დუდენდჷ. ჯვ. წ. 195 ინტჷ სირიაშ მაფაშა, ანტიოქე III-შა დო თიში ოურდუმე ალმაჩამალო გჷნირთჷ. ანტიოქე III-შ დამარცხებაშ უკული რომალეფქ მითხის ჰანიბალი, მარა თიქ ინტჷ დო დუდი ქიმკიფორუ არმენიას, უკული კრეტაშა გეგინორთჷ, თეჸურეშე - ბითინიაშა. რომალეფქ ბითინიარეფს ქუმოთხის რომიშ ოშქურანჯი ტერიშ ჰანიბალიშ გინოჩამა. ჰანიბალქ დუდი მიწამალუ. დასაფულებურიე ლიბისას (ბოსფორიშ ევროპაშ ოძგაშეს), ქუაშ სარკოფაგის, ნამუსჷთ გეჭარჷ: "თაქ ნთხორჷ ჰანიბალი".
ჰანიბალი ჯვეშ ჟამიშ გჷშარჩქინელი მანჯღვერთარი რდჷ. რომწკჷმა დამარცხებაშ უმკუჯინუო, ოურდუმე მოღალობაშ ისტორიას შანულამი ნოქური დიტუ. ჰანიბალიშ სტრატეგიაშო დჷმახასიათაფალიე ალმარინე იტალიკური ტომეფიშ რომით უბაღინაფუობაშ მუშ ორგებელო გჷმორინაფა. ჯარიშ ხანგინძე გინულეფიშ ჯგირი ორგანიზაფა, ჯარიშ ყარაფიშ შარას დო ეჭოფილ ტერიტორიას ჯინჯიერი დო კუნტახანური ბაზეფიშ გოჭყაფა, მუთგათ იმანგარენდჷ ოჭიშის დო წანეფიშ დინოხოლე ჯარიშ მიკობუნალობა კართაგენშა მინიმუმშახ დოჸუნდჷ; ჯგირო მოხაზჷრაფილი დაზვერვა დო მუმალუ ოლჷმარი მოქმენდალეფიშ თეატრიშ დოგურაფა. ჰანიბალს ჯარიშ ბირთვო მიოჩქჷდჷ ოსქირონე ჯარი, ნამუშ თარ გიმაშქუმალარ ნძალათ გიშმაჸუნდჷ ყარაფონი აფრიკაშ ცხენენდეფიშ ჯარი; ოსხირაშო გურაფულენდჷ აწმარენჯიშ ტაქტიკას დო ლჷმაშო ჯგირო იხაზჷრებუდჷ. ჰანიბალიშ მანჯღვერთარულ ნიჭიქ ეფშაფილო გჷმიბჟინუ კანწკჷმა ლჷმას, ნამუთ ოლჷმარი ტაქტიკას გოვითარაფაშ ახალ ეტაპის წჷმარინუანდჷ. თე ლჷმას ჰანიბალქ მაართათ გჷმირინუ ართბორჯული გეშკუმალა ჟირხოლო ფლანგის.
ლიტერატურა
რედაქტირაფაგიორგაძე გ., ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია ტ.11 ხასჷლა 600, 1987 წანა.