Teôlôjian' ny fanambinana
Ny teôlôjian' ny fanambinana (antsoina koa hoe filazantsaran' ny fanambinana na filazantsaran' ny fahombiazana) dia fampianarana ara-pivavahana evanjelika izay milaza, araka ny Baiboly, fa ny fananan-kataon' ny Kristiana dia mariky ny fahasalamana ara-panahy ary ny fahantrana dia ozona na sazy avy amin' Andriamanitra.
Tantara
[hanova | hanova ny fango]Niely teo amin' ny taompolo 1970 sy ny taompolo 1980 tany Etazonia, ny teôlôjian' ny fanambinana, indrindra tamin' ny alalan' ireo televanjelista pentekôtista sy karismatika.
Ny tena mpiaro an' io fampianarana io dia ny pasitera amerikana toa an' i Kenneth Hagin miaraka amin' i Michael Horton. Ny sasany amin' ny olo-malaza ao aminy, toa an' i Paula White, i Kenneth Copeland na i Edir Macedo, dia nanohana ny mpitarika ara-pôlitika toa an' i Donald Trump na i Jair Bolsonaro. Niorim-paka tany Frantsa ny filazantsaran' ny fanambinana, indrindra teo amin' ny vakin-tanàna onenan' ny mpiasa tsotra, nanomboka tamin' ny faramparan' ny taompolo 1980, tany amin' ny fiangonana toy ny Église universelle du royaume de Dieu (pôrtogey: Igreja Universal do Reino de Deus), ny Paris Centre chrétien, ny Charisma na koa ny Impact Centre chrétien.
Foto-pampianarana
[hanova | hanova ny fango]Io foto-pampianarana io dia mifototra amin' ny fampianarana ny finoana kristiana ho fomba iray atao hampanan-karena, amin' ny alalan' ny "fieken-keloka miabo" sy fandraisana anjara amin' ny asa fanompoana kristiana.
Ao amin' ny fiangonana evanjelika sasany, ny lohahevitra momba ny fanambinana, mifandray amin' ny ampahafolon-karena tsy maintsy atao sy amin' ny fanatitra, dia mandany fotoana betsaka amin' ny fanompoam-pivavahana tsirairay. Misy ny tompon' andraikitra manara-maso akaiky ny fanomezana ataon' ny mpino, mba hanombanana ny fandrosoany ara-panahy. Azo antoka amin' ny alalan' ny tentim-bidim-panomezana sasany ny fampanantenana fanasitranana sy fanambinana avy amin' Andriamanitra. Ny fahatokiana amin' ny fahafolon-karena dia ahafahana manalavitra ny ozon' Andriamanitra sy ny famelezan' ny devoly ary ny fahantrana.
Io firehana evanjelika io, araka ny voalazan' i Stéphane Lavignotte izay pastora prôtestanta ao amin' ny Mission populaire, dia aingam-panahy avy amin' ny "teôlôjian' ny famaliana" ao amin' ny Testamenta Taloha: "Teôlôjia miasa amin' ny fotoana rehetra izany: manolotra ny ainao ho an' i Jesoa ianao, manome ny volanao, raha mandaitra izany dia tsara, raha tsy mandaitra dia angamba tokony handinika ny fitondran-tenanao ianao."
Tsikera
[hanova | hanova ny fango]Nanomboka tamin' ny taona 1970 dia nisy tantara ratsy ara-bola isan-karazany momba ny fanodinkodinam-bola tany amin' ny fiangonana sy ny fikambanana evanjelika maro. Ny Evangelical Council for Financial Accountability dia naorina tamin' ny taona 1979 mba hanamafisana ny fahamatorana ara-bola ao amin' ny fikambanana sy fiangonana evanjelika izay maniry ny ho mpikambana, ary manaiky an-tsitrapo ny fanaraha-maso ny fitanana kaonty isan-taona.
Tamin' ny taona 2012, ny Conseil national des évangéliques de France dia namoaka antontan-taratasy manameloka an' io foto-pampianarana io, milaza fa ny fanambinana dia afaka miseho amin' ny mpino, nefa ny fanindrahindrana tafahoatra an' io teôlôjia io amin' ny faratampony dia mitarika ho amin' ny fitiavan-karena sy amin' ny fanompoan-tsampy, izay tsy tanjon' ny Filazantsara akory.
Matetika mifandray amin' ny ampahafolon-karena tsy maintsy atao io foto-pampianarana io ka indraindray dia ampitahaina amin' ny raharaha fitadiavan-karena ara-pivavahana.
Tany Etazonia dia maro ny televanjelista nangataka fanatitra hividianana fiaramanidina ho azy ireo manokana.
Notsikerain' ny mpanao gazety ny pastora pentekôtista izay mifikitra amin' ny teôlôjian' ny fanambinana, noho ny fomba fiainan' izy ireo maneho fananan-karena (akanjo mirentirenty, trano lehibe, fiara avo lenta, fiaramanidina manokana, sns.).
Ny "pastora" manohana io teôlôjia io dia hita aty Afrika, any Amerika Latina, any Azia ary any Eorôpa koa ankehitriny. Ny hafatr' izy ireo hoe "arakaraka ny haben' ny afafinareo no hojinjainareo" dia mifototra amin' ny "lalàn' Andriamanitra momba ny famaliana zato heny": "Manomeza 10 eorô ianao, dia homen' Andriamanitra 1 000 !". Izany anefa dia ny mandany fananan' ny Kristianina an-tapitrisany, anisan' ny mahantra indrindra, izay mino fa amin' ny fanomezana ho an' ireo "teôlôjianan' ny fanambinana" ireo hatramin' ny ampahatelon' ny karamany, dia hampitomboin' Andriamanitra avo zato heny ny fanomezany. Mahagaga fa ao amin' ireo Evanjelika, izay nanakiana indrindra teo amin' ny tantara, ny "indolzansy manontolo" izay nahafahan' ny Katôlika hahazo toerana ao amin' ny paradisa, amin' ny fandoavam-tsarany, no miroborobo ny varotra ataon' ny "mpaminanin' ny fanambinana".
Nanamafy ny Papa Fransoà tamin' ny toriteny nataony tao amin' ny Tranon' i Sainte-Marthe tamin' ny 5 Febroary 2015 fa "tsy teôlôjian' ny fanambinana ny famonjena". Ho an' i Fransoà dia tsy maintsy mitory ny Evanjely "ao anatin' ny fahantrana" ny Fiangonana ary tsy maintsy manana tanjona tokana hanamaivanana ny fahorian' ny mahantra ity fanambaràna ity, ka tsy hanadino velively fa asan' ny Fanahy Masina izany fanompoana izany fa tsy herin' olombelona. Nohamafisin' i Fransoà ny fanakianana nataony tamin' ny fisaintsainana notononiny tamin' ny 19 Mey 2016 teo amin' ny lasapelin' ny Tranon' i Sainte-Marthe, izay nilaza fa "diso" ny fiheverana fa "mampiseho anao Andriamanitra fa marina ianao raha manome harena be dia be".
Tamin' ny taona 2018, ny gazetiboky zezoita italiana akaikin' i Vatikana, La Civiltà Cattolica, dia nanao famakafakana mitsikera an' io fiseho evanjelikan' ny nofinofy amerikana io, izay nahitana ny "fanandramana fanamarinana ara-teôlôjia ny neôliberalisma ara-toekarena".
Tamin' ny taona 2020 tany Frantsa, dia nisy fiangonana izay nolazaina tao amin' ny Miviludes noho ny antony mifandray amin' ny fanararaotana an' io teôlôjia io.