Léon Foucault

Léon Foucault
Geboortenaam	Jean Barnard Léon Foucault
Gebore	18 September 1819 Parys, Frankryk
Oorlede	11 Februarie 1868 (op 48) Parys, Frankryk
Nasionaliteit	Frans
Vakgebied	Fisika
Instelling(s)	Observatorium van Parys
Bekend vir	Foucault-pendulum

Léon Foucault (* 18 September 1819 – † 11 Februarie 1868) was ’n Franse fisikus wat bekend is vir die uitvinding van die Foucault-pendulum, ’n toestel wat die effek van die aarde se rotasie demonstreer. Hy het ook ’n vroeë meting van die spoed van lig gedoen, werwelstrome ontdek en, hoewel hy dit nie uitgevind het nie, word die benoeming van die giroskoop aan hom toegedig.

Vroeë jare

Foucault was die seun van ’n uitgewer in Parys waar hy op 18 September 1819 gebore is. Nadat hy hoofsaaklik tuisonderrig ontvang het, het hy met ’n mediese studie begin wat hy laat vaar het ten gunste van fisika as gevolg van ’n erge mate van hematofobie. Hy het aanvanklik sy aandag gewy aan die verbetering van Louis Daguerre se fotografiese prosesse. Hy was ook vir drie jaar Alfred Donné se eksperimente-assistent in dié se lesingreeks oor mikroskopiese anatomie.

Saam met Hippolyte Fizeau het Foucault ’n reeks ondersoeke ingestel na die intensiteit van die lig wat van die son afkomstig is, invergelyking met dié van koolstof in ’n booglamp en van kalsiumoksied in die vlam van ’n knalgasblaaspyp; hulle het ook navorsing gedoen oor infrarooi radiasie, oor ligstrale wat verskil in lengte en oor die chromatiese polarisering van lig.

Middeljare

In 1850 het Foucault ’n eksperiment gedoen deur die Fizeau-Foucault-apparaat te gebruik om die spoed van lig te meet; dit het bekend geword as die Foucault-Fizau-eksperiment en is beskou as die “laaste spyker in die doodskis” van Isaac Newton se korpuskulêre teorie van lig toe dit aangedui het dat lig stadiger deur water as deur lug beweeg.

In 1851 het hy ’n eksperimentele demonstrasie van die rotasie van die aarde op sy eie as gebied. Hierdie eksperimentele opstelling is so vroeg as 1661 deur Vincenzo Viviani gebruik, maar het algemeen bekend geword by die publiek na aanleiding van Foucault se werk. Foucault het geslaag met die demonstrasie deur die rotasie van die vlak van ossilasie van ’n lang en swaar pendulum wat van die dak van die Panthéon in Parys gehang is, aan te toon. Die eksperiment het ’n opskudding veroorsaak in die geleerde en populêre kringe en “Foucault-pendulums” is in die groot stede in Europa en Amerika opgerig waar dit skares gelok het. Die volgende jaar het hy die giroskoop benoem en gebruik as ’n eenvoudiger eksperimentele bewys. In 1855 het hy die Copleymedalje vir sy ‘uitsonderlike eksperimentele navorsing’ van die Royal Society ontvang. Vroeër in dieselfde jaar is hy aangestel as physicien (fisikus) aangestel aan die keiserlike observatorium in Parys.

In September 1855 het hy ontdek dat die krag wat nodig is vir die rotasie van ’n koperskyf groter word wanneer dit geroteer word met die velling tussen die pole van ’n magneet en dat die skyf terselfdertyd opgewarm word deur die werwelstroom of “Foucaultstroom” opgewek word.

Diagram van ’n variant van Foucault se eksperiment oor die spoed van lig waar ’n moderne laser die bron van die lig is

In 1857 het Foucault die polariseerder wat sy naam dra, ontdek en in die opvolgende jare het hy ’n metode bedink om die spieël van ’n spieëlteleskoop te toets om die vorm daarvan te bepaal. Die sogenaamde “Foucault mespunttoets” stel die werker in staat om te bepaal of die spieël ’n perfekte sfeer is en of dit nie-sferiese afwykings het. Voor Foucault se publikasie van sy bevindinge was die toetsing van ’n spieëlteleskoop ’n geval van “raak of mis”.

Foucault se mespunttoets stel die vorm van ’n spieël vas deur die sentrale lengtes van sy areas te vind. Dit word sones genoem en word van die middelpunt van die spieël gemeet. Die toets fokus die punt van ’n ligbron op die middel van die kromming en word teruggereflekteer na ’n mespunt. Die toets stel die toetser in staat om die keëlvormige deel van die spieël te kwantifiseer, waardeur die toetser instaatgestel word om die werklike vorm van die spieël te bevestig. Dit is nodig om optimale verrigting van die optiese stelsel te verkry. Die Foucault-toets word tot vandag nog gebruik, veral deur amateur en kleiner kommersiële teleskoopvervaardigers aangesien dit goedkoop en maklik is.

Met behulp van Charles Wheatstone se draaiende spieël het Foucault in 1862 die spoed van lig uitgewerk as 298 000 km/s – 10 000 km/s minder as wat deur vroeëre eksperimenteerders verkry is en slegs 0,6% verwyderd van die huidige aanvaarde spoed van lig.

Latere jare

In 1862 is hy as lid van die Bureau des Longtitudes ingelyf en as offisier van die Légion d’honneur. In 1864 is hy as lid van die Royal Society van Londen ingelyf en die volgende jaar as lid van die meganiese afdeling van die Instituut. In 1865 het sy artikels oor die aanpassing van James Watt se reëlaar verskyn waarin hy vir ’n geruime tyd geëksperimenteer het met

Sy belangrikste wetenskaplike artikels kan gevind word in Comptes Rendus, 1847–1869. In die tyd voor sy afsterwe het hy hom na die Katolisisme bekeer wat hy vroeër in sy lewe laat vaar het.

Afsterwe en daarna

Graf van Jean Bernard Léon Foucault in die Cimetière de Montmartre.

Foucault is op 11 Februarie 1868 oorlede aan wat waarskynlik ’n geval van vinnig ontwikkelende veelvuldige sklerose was en is in Parys in die Cimetière de Montmartre begrawe.

Die asteroïed 5668 Foucault is na hom vernoem Sy naam is ook een van die 72 name op die Eiffeltoring.

Op 18 September 2013 is ’n Google-krabbel gebruik om sy geboortedag 194 jaar vantevore te gedenk.

Bibliografie

Versamelde werke:

• (fr) Volume Een – Recueil des travaux scientifiques de Léon Foucault Geargiveer 9 Februarie 2012 op Wayback Machine 1878.
• (fr) Volume Twee – Recueil des travaux scientifiques de Léon Foucault Geargiveer 9 Februarie 2012 op Wayback Machine 1878.
• (en) Foucault-skyf – Interaktiewe Java-handleiding Geargiveer 21 September 2013 op Wayback Machine Foucault het hierdie toestel geskep om aan te dui hoe werwelstrome werk (Nasionale Hoë Magnetiese Veld Laboratorium)
• (fr) Donné & Foucault Atlas van mediese mikrograwe 1845

Ander bronne

• Amir D. Aczel, Pendulum: Léon Foucault and the Triumph of Science, Washington Square Press, 2003, ISBN 0-7434-6478-8
• Umberto Eco, Foucault's Pendulum (trans. William Weaver). Secker & Warburg, 1989.
• William Tobin, Perfecting the Modern Reflector. Sky & Telescope, October 1987.
• William Tobin, Léon Foucault. Scientific American, July 1998.
• William Tobin, The Life and Science of Léon Foucault: The Man who Proved the Earth Rotates. Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-80855-3

Eksterne Skakels

• (en) Hoe bewys die Foucault-pendulum dat die aarde roteer?
• (en) Léon Foucault se uitvindsels

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.