Boumnoot
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Boumnoot of Walnoot (Juglans regia, oet 't Latien: Jovis= 2 nmv. van Jupiter, glans= eikel) ies 'ne boum oet de okkernootfamilie. Boumnoot weurt geteeld um zien neut, (sjteinvröch). De greun sjil um de vröch ies vleisj-laerechtig. Es de bolster opesjpringk vinge v’r de dieke noot. In de dop, daes te moes krake mèt ’n notekraker, ziet ’t eetbaar gedeilte. De boum kump oarsjprónkelek oet zuud-oas-Europa en Azië. Hae weurt 35 maeter hoag en kènt 200 jaor oud weure. Eder greun blaad besjteit oet 9 blaedsjes. Sjwintersj verluus ’r zien blaar.
Gebruuk
[bewirk | brón bewèrke]- 'n Noteblaad ies ein van de 7 ónderdeile van de Kroedwösj, dae op 15 augustus weurt gewiejd.
- Vreuger waor 't gebrukelik um bie de geboorte van 'ne zoon, 'ne noteboum te plante.
- Van 't notehout were muibele geconstrueerd. 't Wortelnotefineer haet 'n karakteristieke teikening.
- Oet de vröch weurt note-olie gepeersj.
- In sjiefkes gesjnaoje gekonfijte jóng walnäöët in de sjöl en de geboonde saos is lekker bie weeldpaté of vannille-ies. 't Recept keumt oet Oost-Europa.
Etymologie
[bewirk | brón bewèrke]'n Walnaoët is 'n Welzje naoët en 'n vertaling van 't Latiense nux gallica, gallische, keltische, welzje naoët.
-
Walnäöet -
Notehout -
Wortelnootfineer -
Juglans regia - Museum specimen
