Yasu-zen
Yasu-zen亞述人
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Yasu-zen “ Yala-mu-yi “ܥܡܐ ܐܬܘܪܝܐ, Sipulay-ye “אשורים, Alapuo-yi “ الآشوريون, pangangan han tu Siliya-zen “Syriaca”, itida maudip i Siya nu tusaay a sawacan amisan nu binacadan, u Alade-zen a kakenihan. i sumamad, kamu nuheni u Akate-yi ku tade kamu nuheni, dikudan sa u Alami-yi. Yasu-zen itida i Siya makaala tu sepat a malebutan nu mahcaan nuheni. nu sumamaday a zitay nu Yasu-zen u hitay ku kaadihan, hina pacaw ku nuheni, milauyt tu Yahua a Yasu-tikuo kaadihan i tawya. nikudan idawtu ku midebungay tu nuhenian sisa haymaw satu caay pisatahaw ku nuheni.
亞述人（亞拉姆語：ܥܡܐ ܐܬܘܪܝܐ ；希伯來語：אשורים；阿拉伯語：الآشوريون），又稱敘利亞人（Syriacs），是主要生活在西亞兩河流域北部的一個民族集團，屬於阿卡德人的分支。在古代，他們使用阿卡德語亞述方言，後來則改用阿拉米語。亞述人在西亞擁有近4000年的悠久歷史。上古時代的亞述人軍國主義盛行，戰爭頻繁，地跨亞非的亞述帝國盛極一時。後來亞述人在外族的入侵下逐漸失去獨立。
sakaetiman概要
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]kunyun nu ayawan a caysip nu sici atu nu ayawan a cacay a bataan nu seci, mikuwanay nu Miesu-puta-miya a Yasu-zen a lalangawan atu palutatengaan tu tidaay a tademaw patina. namaka kunyun nu ayawan tu nemsep-siw mihcaan malawpes tu ku Siyasu-di’kuo, nikudan satu u Yasu-zen kuwanen tu nu katuuday a kanatalan sayaway sa u Sinpapi-lundi-kuo, Puose-dikuo, Sila-zen atu Luoma-dikuo. itini ayawan nu tulu a secian, Yasu-zen palutatengaan nu heni u Asue-sen “ Ashur”, nikudan sumad han nuheni tu Citu-ciw.
公元前十四世紀至前十世紀，統治美索不達米亞的亞述帝國使亞述人的文化與認同在當地廣為傳播。自從公元前609年新亞述帝國滅亡後，亞述人先後被新巴比倫帝國、波斯帝國、希臘人與羅馬帝國所統治。在三世紀以前，亞述人信仰亞述主神阿蘇爾神(Ashur)，之後改信基督教。
cun seci Alapuo-dikuo misaahebal katukuh i Minsuputa-miya amisa sa, caay palutatengan tu Yiselan-ciw a Yasu-zen u sasawacuen ku nuehni. ayda a Tue-ci E’tuman-dikuo mikuwan tu nikudan, muenengay i tidaay nu Yasu-zen palutatengan tu cituciw, malecad atu Yamin Niya-zen, patayen nu Tueci E’tuman ku hatidaay nu tademawan, katuud ku tademaw nu Yasu-zen malingatu tu mihinang misatadas aca tu kakitidaan, idaw ku adidiay nu Yasiya “ aydaay nu Tue’-ci” a Yasu-zin haymaw sa mawada ku tademaw. maedis ku Yasu-zen atu malepacaw, namaka caysiw a seci tu hedek katukuh tu tusep nu linatu a secian nu kitakidan mapabulasak tu namin.
中世紀阿拉伯帝國擴張至美索不達米亞北部以後，沒有改信伊斯蘭教的亞述人成為受壓迫的對象。在近代的土耳其鄂圖曼帝國統治末期，居住在其疆域內的亞述人由於信奉基督教，同亞美尼亞人一樣，也遭到了土耳其鄂圖曼當局的大規模屠殺，許多亞述人被迫離開故土開始流亡，其中小亞細亞地區（現在的土耳其）的亞述人數量銳減。亞述人由於迫害和戰亂，從19世紀末至20世紀初開始了世界範圍的大流散。
aydaay nu Yasu-zen當代亞述人 aydaay nu Yasu-zen i Cuntun kitidaan a tademaw u iluc nu Ku-Yasu-zen a Citu-tu, ayda, pulung nu kanatal makaala tu tusep-sep nu pinaay a wan nu Yasu-zen. Yasu-zen itini i siya kitidaan a Yila-ke’ amisan, Sili-ya, Yilan nutipan atu Lipa-nen atu Yedan idaw henay ku katuuday nu tademawan. itida i Tue-ci wali nutipan idaw henay ku pinaay a tademawan nu Yasu-zen. Yela-ke’ u Yasu-zen a tatapangan nu kitidaan, sayadahay nu pulung nu kitakidan a Yasu-zen kitidaan.
當代亞述人主要為中東一帶宣稱為古亞述人後代的基督徒。目前，全世界約有300多萬亞述人。亞述人在西亞地區的伊拉克北部、敘利亞、伊朗西部和黎巴嫩以及約旦仍有大量人口。而在土耳其東南部仍有少量亞述人。伊拉克是亞述人的祖居地，也一直是全世界亞述人最多最集中的區域。
nika itini i tusep-seplu mihcaan palekal ku Amilika tu sakalepacawan tu Yila-ke’ kilul sa malawlaw tu namin ku katuuday, hatudaaytu nu Yasu-zen hida satu mabulaw, mabulaw taydan i biyaw a kanatalan atu tayda i nu dumaan a kanatalan, Yila-ke’ nu Yasu-zen mawada’ tu pankiw nu tademawan, i Sili-ya, Yedan, Amilika atu Zuydin a kanatalan ayda nu pina nu mihcaan yadahyadah ku tademaw nu Yasu-zen. Amilika a Dite’liu atu Zuydin a Nantayli-ya idaw ku namaka Cuntun a Yasu-zen nu namaka tabakiay a niyaduan, idaw ku nipatideng nuheni tu kiwkay, patiyamay, tataydaan midang a kitidaan.
但是由於2003年美國發動的伊拉克戰爭和隨之而來的動盪，許多亞述人被迫離開伊拉克，遷到鄰國或西方國家，伊拉克的亞述人數量已減少了一半，而敘利亞、約旦、美國和瑞典等國的亞述人數量近幾年來明顯增多。美國的底特律和瑞典的南泰利耶等地有來自中東的亞述人的大型聚居區，他們在那裡建有自己的教堂、商店、俱樂部等。
palutatengaan u kilisetu信仰基督教 ayda palutatengan nu Yasu-zen u Tunha-yasu-kiwkay, Ciasedin-li-tencuciw atu Siliya-cenciw-huy. idaw henay ku caayay ka hacica nu tademawan musakamu tu Kuala-miyi nisumadan tu aydaay nu sasakamuen tu Aalmiyi “ Neo-Aramaic”, sakamusa ku nuheni u Sinya-suyi “Neo-Assyrian”. ayda nina Yasu-zen idaw henay ku nipiliwan tu lisi nu sumamaday a sasalisinan. hata nu Yasu-zen uhenitu ku patucekay tu hata nuheni, uyda a hataan u mabulasakay nu Yasu-zen a kanatal nu hataan.
當今的亞述人主要信仰基督教的東方亞述教會、加色丁禮天主教會和敘利亞正教會。相當一部分人仍然使用由古阿拉米語演變而來的現代阿拉米語（Neo-Aramaic），他們稱為新亞述語（Neo-Assyrian）。現代亞述人仍然保留了一些從古時候傳下來的風俗習慣。亞述人旗幟是亞述人選定的、代表離散的亞述人的國家的旗幟。
idaw ku miduducay Yasu-zen nu ilucan tu palutatengaan tu Yeselan-ciw, nganganan u Muhala-mizin “ Mhallami”. i Siliya atu Liapnen kitidaan, itidaay a tademaw idaw henay ku iluc nu Alami-zen “ si nganganan tu Yalin-zen”, palutatengaan nuheni tu u Citu-ciw, sakay kiwkay nu sasakamuen nuheni u Alami-yi. ayda iluc nu Alami-zen atu aydaay nu Yasu-zen matinengay hakiya u malecaday ku nuheni a binacadan. kinlaw henay tu nuhenian ayda.
也有一部分亞述人後裔信仰伊斯蘭教，稱為穆哈拉米人（Mhallami）。在敘利亞和黎巴嫩一帶，當地仍有一些古代阿拉米人（又譯為亞蘭人）的後裔，他們也信仰基督教，並把阿拉米語作為教會語言使用。當今的古代阿拉米人後裔與當今亞述人是否可以看做同一個民族，這仍然存在爭議。