splijten

Nederlands

naamwoord van handeling
zelfstandig	bijvoeglijk
splijten	splijtend
spleet	gespleten
splijting	splijtbaar

Uitspraak

• Geluid:  splijten    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• splij·ten

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘kloven’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• <Middelnederlands: spliten, vgl. Middelhoogduits: splizen, Oudfries splīta, < Proto-Indo-Europees *spleid «splinter, spaan», vgl Oudiers: sliss

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
splijten /'splɛɪtə(n)/	spleet /splet/	gespleten /ɣə'spletə(n)/
klasse 1	volledig

Werkwoord

splijten

1. overgankelijk langs een nerf in tweeën breken

   • We hebben eerst dit stuk hout gespleten. 

2. ergatief het proces van het in twee delen breken langs een nerf

   • Dit hout splijt gemakkelijk. 

Hyponiemen

• afsplijten, doorsplijten, opensplijten, opsplijten, uitsplijten, vaneensplijten

Afgeleide begrippen

• splijtbaar, splijtbak, splijting, splijtkool, splijtproef, splijtrichting, splijtstaaf, splijtsteen, splijtstof, splijtvlak, splijtzwam

Vertalingen

    1. langs een nerf in tweeën breken   

Duits: spalten (de) Engels: split (en)

Oudnoords: kljúfa, klyfja, losna, skilja, sneiða Spaans: dividir (es), partir (es), cachar (es)

Gangbaarheid

• Het woord splijten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "splijten" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.