10. 1.
10. januar/siječanj (10. 1.) je 10. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 355 dana (356 u prijestupnoj godini).
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartnd. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartpn. |
| Šablon:Calendar/Sun1stMonthStartčt. |
Događaji
uredi- 49. pne. - Gaj Julije Cezar izgovorio „Kocka je bačena“ i prešao reku Rubikon, po jednoj varijanti današnja rečica Fiumicino u gornjoj Italiji, po drugoj Pisatelo kod Ravene, granica između Italije i Galije, što je označilo novo razdoblje u istoriji Rimskog carstva, počeo građanski rat protiv Pompeja i Senata koji je završen uvođenjem Cezarove diktature. Pripadnici republikanske opozicije ubili Cezara 44. pne..
- 1356. — na državnom saboru u Nirnbergu prihvaćen glavni deo Zlatne bule cara Karla IV, velikog ustavnog zakona nemačke carevine, koji je u svojim osnovama trajao do 1806.
- 1863. — u Londonu otvorena prva linija podzemne železnice u svetu.
- 1882. — počeo hercegovačko-bokeljski ustanak Srba i muslimana protiv Austro-Ugarske, kao odgovor na uvođenja zakona o vojnoj obavezi i regrutovanja. Ustanak, koji je potajno podržala Crna Gora, ugušen posle nekoliko meseci.
- 1889. — Francuska uspostavila protektorat nad Obalom Slonovače.
- 1920. — u Ženevi izabrano veće Lige naroda koje su činili Francuska, Italija, Japan, Velika Britanija. Kasnije članice Veća postale Nemačka i SSSR. Zbog političkog neuspeha Liga naroda prestala da postoji 1939, mada je formalno ukinuta 1946, kada je u Londonu održana prva sednica Generalne skupštine Ujedinjenih nacija.
- 1922. — Artur Grifit postao prvi predsednik Irske posle sticanja nezavisnosti te zemlje od Velike Britanije.
- 1934. — u Nemačkoj pogubljen Marinus van der Lube pošto je proglašen krivim za paljenje Rajhstaga 27. februara 1933.
- 1969. — Švedska kao prva zapadna zemlja uspostavila diplomatske odnose sa Severnim Vijetnamom.
- 1996. — Izrael pustio iz zatvora stotine Palestinaca nekoliko dana uoči prvih palestinskih nacionalnih izbora u Gazi i na Zapadnoj obali.
- 1997. — Arnoldo Aleman postao predsednik Nikaragve u prvoj demokratskoj i mirnoj smeni vlasti u modernoj istoriji te zemlje.
- 1997. — tokom antivladinih protesta u Sofiji demonstranti probili policijski kordon, upali u zgradu Parlamenta i demolirali je.
- 2001. — bivša predsednica Republike Srpske Biljana Plavšić predala se Međunarodnom sudu u Hagu pred kojim je optužena za genocid i druge zločine počinjene 1991. i 1992. tokom rata u Bosni. Uz garancije Vlade Srbije u septembru puštena da se brani sa slobode, a u oktobru 2002. priznala krivicu.
- 2002. — izraelski tenkovi i buldožeri srušili 73 palestinske kuće u Rafi, posle napada naoružanih Palestinaca na izraelske vojnike.
.
Rođenja
uredi- 1480. — Margarete od Austrije, austrijska princeza i vladarica Nizozemske.
- 1729. — Lazzaro Spallanzani, talijanski naučnik.
- 1775. — André-Marie Ampère, francuski fizičar i matematičar (u. 1836.).
- 1869. — Grigorij Rasputin, ruski mističar.
- 1876. — Thomas Alva Edison jr., američki istraživač.
- 1883. — Aleksej Nikolajevič Tolstoj.
- 1884. — Zdenka Marković, hrvatska književnica (u. 1974.)
- 1902. — Dobriša Cesarić, hrvatski pjesnik (u. 1980.).
- 1909. — Pavle Savić, srpski fizičar i hemičar (u. 1994).
- 1913. — Gustáv Husák, čehoslovački predsjednik (u. 1991.).
- 1919. — Janko Bobetko, general Hrvatske vojske i načelnik Glavnog stožera Oružanih snaga Republike Hrvatske od 1992. do 1995. godine († 2003.).
- 1934. — Leonid Kravčuk, bivši ukrajinski političar i prvi predsednik Ukrajine nakon sticanja nezavisnosti 1991. godine.
- 1939. — Sal Mineo, američki glumac.
- 1945. — Rod Stewart, britanski pjevač.
- 1948. — Nikola Plećaš, umirovljeni hrvatski i jugoslovenski košarkaš.
- 1949. — Linda Lovelace, američka porno-glumica (u. 2002.).
- 1949. — George Foreman, bivši američki profesionalni boksač.
- 1960. — Maja Sabljić, srpska glumica.
- 1970. — Alisa Marić, srpska šahistkinja šahovski velemajstor i bivši ministar sporta i omladine u Vladi Srbije.
- 1971. — Francisco Filho, brazilski kickboksač u superteškoj kategoriji i borac mješovitih borilačkih vještina (Mixed Martial Arts, MMA).
- 1976. — Remy Bonjasky, nizozemsko-surinamski kickboksač u superteškoj kategoriji.
- 1978. — Daniele Bracciali, talijanski tenisač.
- 1979. — Francesca Piccinini, talijanska odbojkašica.
- 1986. — Kirsten Flipkens, belgijska tenisačica.
- 1989. — Kristian Bjørnsen, norveški rukometaš.
- 1990. — Stefan Šćepović, srpski nogometaš.
- 1992. — Šime Vrsaljko, hrvatski nogometaš.
.
Smrti
uredi- 1778. — Karl fon Line, švedski prirodnjak (r. 1707).
- 1890. — Laza Lazarević, srpski pisac i lekar (r. 1851).
- 1917. — William Cody, poznat kao Buffalo Bill, jahač „Pony Expressa“ (r. 1846.).
- 1918. — Konstantin Jireček, češki povjesničar i sveučilišni profesor (r. 1854.).
- 1971. — Coco Chanel, francuska modna kreatorka (r. 1883.).
- 2011. — Boško Petrović, hrvatski jazz muzičar (r. 1935).
- 2016. — David Bowie, britanski rock muzičar (r. 1947.)
- 2018. — Predrag Lucić, hrvatski novinar (r. 1964.)
Praznici i dani sećanja
urediVidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar
