صفحهٔ اصلی
ظاهر
مایا نام گروهی از اقوام سرخپوست در جنوب مکزیک و شمال آمریکای مرکزی و نام تمدنی قدیمی در همین منطقه است. مایاها که از مشهورترین قبایل سرخپوست بودند، معمولاً شهرهایشان را در دل جنگلهای بارانی میساختند. حوزه زندگی و فعالیت مایاها حدود جنوبی کشور مکزیک و نیز سرتاسر گواتمالا و السالوادر را شامل میشد. قوم مایا پدیدآورنده یکی از تمدنهای بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی در دوران پیشاکلمبی بود که دستآوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستارهشناسی و ریاضیات داشته است. هماکنون نیز گروههایی از اقوام مایا در مکزیک و گواتمالا بهسر میبرند. مایاها با بهرهگیری از تمدنهای گذشته خود نظیر اولمک توانستند در خلال سالهای۲۵۰ تا ۹۰۰ پس از میلاد تمدنی عظیم را در آمریکای مرکزی پایهگذاری نمایند. تاریخ مایاها به سه دوره مهم بخشبندی شده است و دوران پیشاکلاسیک یا زندگی ابتدایی و دوران کلاسیک یا عصر طلایی و دوره پساکلاسیک یا افول این تمدن را شامل میشود. این قوم به گویشهای متعدد زبان مایایی تکلم میکردند و نوعی خط ابتدایی هیروگلیفی نیز داشتند که آثاری را به آن مینوشتند. تمدن مایا به دست اقوام مجاور ضعیف شد و سرانجام با هجوم اسپانیاییها از میان رفت. پیش از این فروپاشی، مایاها به یکباره تمدن و شهرهای عظیم را رها کردند و به دامان کوهستانها پناه بردند که دلیل این رویداد بهسبب ازمیانرفتن آثار مکتوب آن دوره و طرح نظریات گوناگون، هنوز مشخص نیست. پس از آن تمدن مایا رها شد و اقتدار مایاهای کوهستان نیز ابتدا به دست آزتکها و سپس اسپانیاییها از میان رفت. جمعیت مایاهای امروزی که از بازماندگان فرمانروایان دوران باستان آمریکای مرکزی هستند، حدود هفت میلیون نفر است که بیشتر در جنوب مکزیک و نواحی کوهستانی گواتمالا و بلیز بهسر میبرند.
- … جان رونالد روئل تالکین خالق رمانهای هابیت و ارباب حلقهها و ۱۵ زبان تخیلی است که شخصیتهای مختلف سرزمینهای خیالی داستانهایش به آن زبانها سخن میگویند؟ (در تصویر)
- … امپراتوری مغول در سدههای میانی تاریخ (۵۰۰ میلادی تا ۱۵۰۰ میلادی) با وسعت ۲۴ میلیون کیلومتر مربع بزرگترین امپراتوری جهان بشمار میآمد؟
- … ببرهای تامیل یک گروه نظامی جداییطلب است که در ماه می سال ۱۹۷۶ برای ایجاد یک ایالت مستقل در شمال و شرق سریلانکا پایهگذاری شد؟
- … آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست که سالانه ۵۰۰۰۰ میلیون عدد از آن در جهان مصرف میشود؟
- … استارباکس با داشتن ۱۹۹۷۲ شعبه در ۶۰ کشور دنیا، بزرگترین کافیشاپ زنجیرهای در جهان است؟
- … استوانهٔ کوروش در سال ۱۹۷۱ میلادی به همهٔ زبانهای رسمی سازمان ملل متحد منتشر شد و بدلی از این استوانه در مقر سازمان ملل در شهر نیویورک قرار گرفت؟
- … نخستین آلبوم راک اند رول به دست فرهاد مِهراد معروف به فرهاد در ایران منتشر شد؟
ویکیپدیا دانشنامهای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته میشود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد میتواند مقالههای آن را ویرایش کند. هدف ویکیپدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبانهای زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکیمدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکیواژه، ویکیکتاب، ویکیگفتاورد، ویکیخبر، ویکیدانشگاه، ویکیسفر، ویکیداده و ویکیگونه را پدیدآوردند. ویکیپدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۳۰ شهریور ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۱۳٬۹۵۹ نوشتار دارد.
- دستکم ۳۷ نفر کشته و بیش از ۳٬۲۰۰ نفر زخمی در پی انفجار پیجرها و بیسیمهای حزبالله لبنان.
- آلبرتو فوجیموری (در تصویر)، رئیسجمهور سابق پرو در سن ۸۶ سالگی درگذشت.
- میشل بارنیه توسط رئیسجمهور امانوئل مکرون به عنوان نخستوزیر فرانسه منصوب شد که باعث اعتراضات ضد دولتی در سراسر کشور گردید.
- افتتاحیه بازیهای پارالمپیک تابستانی در پاریس، فرانسه.
امروز: جمعه، ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱۶ ربیعالاول ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)
- رویدادها
- ۱۱۸۷ - صلاحالدین ایوبی بنیانگذار دودمان ایوبیان، اورشلیم یا بیتالمُقَّدَس را به محاصره درآورد.
- ۱۷۹۲ - مجمع ملی فرانسه در هنگامهٔ انقلاب فرانسه نقش مجلس مؤسسان قانون اساسی و قانونگذاری را به عهده داشت تأسیس شد.
- ۱۹۴۶ - نخسین جشنواره فیلم کن در شهر کن فرانسه با رقابت ۱۱ فیلم برای کسب نخل طلایی آغاز به کار کرد.
- زادروزها
- ۱۸۳۳ - زادروز ارنستو مونتا روزنامهنگار و فعال صلحطلب ایتالیایی، برندهٔ جایزه صلح نوبل
- ۱۹۰۸ - زادروز وازگن یکم (در تصویر)، جاثلیق کل ارمنیان جهان از سال ۱۹۵۵ تا سال ۱۹۹۴ میلادی
- ۱۹۳۴ - زادروز سوفیا لورن، بازیگرایتالیایی
- ۱۹۴۰ - زادروز برهانالدین ربانی رهبر حزب جمعیت اسلامی افغانستان، رئیس جمهور سابق این کشور
- ۱۹۴۰ - زادروز تارو آسو سیاستمدار ژاپنی، نودو دومین نخستوزیر این کشور
- ۱۹۴۸ - زادروز جورج آر. آر. مارتین نویسنده و نمایشنامهنویس آمریکایی سبکهای فانتزی، علمیتخیلی و وحشت، خالق مجموعهٔ فانتزی پرفروش و موفق ترانه یخ و آتش
- ۱۹۵۲ - زادروز مانوئل زلایا سیاستمدار هندوراسی، رئیسجمهور هندوراس
- درگذشتها
- ۱۸۶۳ - درگذشت یاکوب گریم حقوقدان، زبانشناس، نویسنده و اسطورهشناس آلمانی
- ۱۹۵۷ - درگذشت ژان سیبلیوس آهنگساز فنلاندی و از محبوبترین چهرههای موسیقی کلاسیک
- ۱۹۷۵ - درگذشت سن-ژان پرس شاعر برجستهٔ فرانسوی
- ۱۹۹۶ - درگذشت پل اردیش ریاضیدان مجار
- ۲۰۰۰ - درگذشت گرمان تیتوف کیهاننورد روس